Điều phối soi chiếu để ngăn chặn, kiểm soát nguy cơ vi phạm
	Nhiều vụ buôn lậu lớn được phát hiện qua máy soi container

Công chức Hải quan TPHCM kiểm tra hàng hóa qua máy soi. Ảnh: T.H

Nhằm khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp XNK trong năm 2022, Cục Hải quan TPHCM quán triệt các văn bản hướng dẫn, triển khai áp dụng các biện pháp kiểm soát rủi ro nhằm xác định đối tượng trọng điểm, mặt hàng trọng điểm, mức độ rủi ro để có biện pháp kiểm soát phù hợp trên cơ sở phân tích tần suất, dấu hiệu rủi ro, dữ liệu vi phạm, tăng cường trao đổi thông tin nghiệp vụ giữa các đơn vị.

Chỉ tính trong 1 tháng (từ 15/1 đến 15/2), Cục Hải quan TPHCM đã đề nghị phối hợp soi chiếu tổng số 740 container trước thông quan. Trong đó, đã thực hiện soi chiếu trước 620 container. Kết quả, phát hiện 29 container có dấu hiệu nghi vấn, với tỷ lệ 4,68 %.

Cùng với đó, Cục Hải quan TPHCM đã triển khai thực hiện việc phân luồng để ra quyết định kiểm tra hải quan đối với 218.278 tờ khai XNK hàng hóa. Trong đó: Luồng xanh là 133.595 tờ khai (chiếm 61,2%); luồng vàng là 74.562 tờ khai ( chiếm 34,16%); luồng đỏ là 10.121 tờ khai (chiếm 4,64%). Kết quả phát hiện 226 hồ sơ vi phạm.

Thời gian qua, tình trạng lợi dụng cơ chế quản lý rủi ro trong thông quan hàng hóa để thực hiện việc chọn luồng, gian lận trong việc khai báo hải quan, nhằm mục đích gian lận, trốn thuế diễn ra khá nhiều. Cục Hải quan TPHCM đã phát nhiện, ngăn chặn nhiều vụ doanh nghiệp cố ý khai báo sai tên hàng, số lượng, mã số hàng hóa nhằm mục đích trốn thuế, nên đã điều chỉnh truy thu số thuế kê khai nộp thiếu cho ngân sách nhà nước rất lớn, có những vụ lên đến hàng trăm triệu đồng.

Chẳng hạn trường hợp của Công ty TNHH Dịch vụ Thương mại XNK Thảo Khoa (quận 3 TPHCM). Công ty này mở tờ khai hải quan khai báo hàng xuất khẩu 13,5 tấn nhôm hợp kim dạng thỏi chưa gia công, nấu từ vỏ lon bằng phương pháp nóng chảy đổ khuôn, thuế suất thuế xuất khẩu 5%. Trị giá hàng hoá theo khai báo trên 486 triệu đồng. Qua kiểm hồ sơ, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 phát hiện nghi vấn, chuyển kiểm tra thực tế hàng hoá, lấy mẫu đi giám định. Kết quả hàng thực xuất là 24 tấn “Hợp kim đồng chủ, dạng thỏi đúc thô; thuế suất thuế xuất khẩu 15%. Trị giá hàng vi phạm trên 3,8 tỷ đồng; số tiền thuế chênh lệch trên 550 triệu đồng. Vụ việc này đã được Cục Hải quan TPHCM khởi tố, chuyển cho Công an TPHCM điều tra theo thẩm quyền.

Cục Hải quan TPHCM được Tổng cục Hải quan trang bị 5 máy soi container, phân bổ cho 3 đơn vị cửa khẩu và đang áp dụng định mức soi chiếu tối thiếu đối với từng máy soi theo Công văn số 83/TCHQ-GSQL ngày 19/2/2021 của Tổng cục Hải quan.

Để phát huy hiệu quả máy soi, Cục Hải quan TPHCM chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ phối hợp thực hiện tăng tỷ lệ soi chiếu nhằm đảm bảo vừa kiểm soát chặt chẽ hàng hóa XNK, vừa tạo thuận lợi, rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa.

Ngoài việc hình ảnh soi chiếu nghi vấn được chuyển cho các đơn vị hải quan nơi doanh nghiệp mở tờ khai hải quan kiểm tra xác định vi phạm, theo nhận định của Cục Hải quan TPHCM, việc soi chiếu hiện nay có tác dụng răn đe đối với các đối tượng có nguy cơ vi phạm, vì khi danh sách container soi chiếu đã được cơ quan Hải quan công khai trên Website của Tổng cục Hải quan, doanh nghiệp biết bị soi chiếu trước có thể sẽ có ý thức khai báo đúng với hàng hóa thực nhập.

Bên cạnh đó, quy trình soi chiếu theo Quyết định số 3272/QĐ-TCHQ có nội dung quy định chung là “Soi chiếu hàng hóa qua máy soi container là một biện pháp kiểm tra, đánh giá tuân thủ pháp luật của người khai hải quan...”. Như vậy, với việc soi chiếu trước các container hàng hóa XNK không chỉ có tác dụng phát hiện vi phạm mà còn là biện pháp kiểm tra, đánh giá tính tuân thủ pháp luật của người khai hải quan.