Công chức hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 4 hướng dẫn thủ tục cho doanh nghiệp. Ảnh: T.H

Theo Cục Hải quan TPHCM, số thu NSNN năm 2023 của đơn vị tính đến ngày 15/9/2023 đạt trên 86.005 tỷ đồng, bằng 58,99% dự toán pháp lệnh được giao (145.800 tỷ đồng), giảm 12,06% (tương đương giảm tuyệt đối 11.796,7 tỷ đồng) so với cùng kỳ năm 2022.

Theo phân tích của Cục Hải quan TPHCM, nguyên nhân khiến số thu NSNN của đơn vị giảm so với cùng kỳ năm trước đến từ nhiều tác động khác nhau: tình hình kinh tế thế giới còn nhiều bất ổn; xung đột địa chính trị giữa Nga-Ukraine; các nền kinh tế lớn là đối tác xuất khẩu của Việt Nam giảm đơn đặt hàng… Loạt biến động này đã tác động đến hoạt động xuất nhập khẩu trong nước nói chung và địa bàn TPHCM nói riêng, từ đó ảnh hưởng đến thu ngân sách.

Trong 9 tháng năm 2023, kim ngạch hàng hóa xuất nhập khẩu của một số mặt hàng đóng góp chủ lực về thu NSNN của Cục Hải quan TPHCM giảm, như: mặt hàng xăng dầu, ô tô, sắt thép, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện… Tính đến ngày 15/9/2023, tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hoá đạt 81,5 tỷ USD, giảm 17,65% so với cùng kỳ năm 2022 (tương đương 17,5 tỷ USD). Trong đó, trị giá nhập khẩu đạt 42,8 tỷ USD, giảm 21,11%; trị giá xuất khẩu đạt 38,7 tỷ USD, giảm 13,45%.

Bên cạnh đó, trong năm 2023, hậu quả của của đại dịch Covid-19, chiến tranh thương mại, cuộc chiến tại Ukraine đã gây nhiều áp lực lên nền kinh tế thế giới, người tiêu dùng phải thắt chặt chi tiêu. Nhu cầu nhập khẩu co lại, khiến đơn hàng từ phía Việt Nam bị sụt giảm trầm trọng.

Theo Cục Hải quan TPHCM, tình hình giá xăng dầu thế giới diễn biến rất phức tạp, Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) dự báo nhu cầu dầu mỏ toàn cầu có thể đạt đỉnh trước cuối thập niên này trong bối cảnh cuộc khủng hoảng năng lượng đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang công nghệ sạch. Kết thúc phiên giao dịch ngày 6/9, giá dầu thô WTI tăng 0,98% lên 87,54 USD/thùng, ghi nhận chuỗi tăng 9 phiên liên tiếp. Giá dầu thô Brent cũng kéo dài đà tăng sang phiên thứ 7 liên tiếp, chốt phiên ở mức 90,6 USD/thùng.

Cùng với đó, đà tăng của giá dầu trong giai đoạn từ cuối tháng 6 tới nay cũng là đợt tăng mạnh nhất kể từ thời điểm cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine diễn ra. Giá dầu thô đã phục hồi 30% từ mức đáy đã thiết lập vào tháng 7. Yếu tố thúc đẩy đà tăng này chính là tâm lý lo lắng về nguồn cung, khi các nước sản xuất lớn đều có kế hoạch cắt giảm sản lượng... sẽ tiếp tục tác động đến hoạt động xuất nhập khẩu.

Xác định nhiệm vụ thu NSNN là nhiệm vụ trọng tâm, Cục Hải quan TPHCM thường xuyên theo dõi, đánh giá tình hình thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách hàng ngày, hàng tháng, đánh giá các tác động ảnh hưởng đến thu NSNN, sự biến động của kim ngạch xuất nhập khẩu (đặc biệt của nhóm hàng chủ lực có thuế suất thuế nhập khẩu, xuất khẩu cao), tình hình tăng trưởng hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn; kịp thời tham mưu phổ biến, triển khai thực hiện các văn bản và công tác trọng tâm nhằm hỗ trợ, tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu, nuôi dưỡng nguồn thu NSNN.

Với những tác động trên, cùng với đà thu NSNN trong những tháng đầu năm 2023, số thu NSNN tại Cục Hải quan TPHCM trong cả năm 2023 ước đạt 123.105 tỷ đồng, đạt 84,43% chỉ tiêu pháp lệnh, giảm 13,93% so với năm 2022, giảm tuyệt đối 19.930,4 tỷ đồng.