FTA giữa Việt Nam và EU sẽ giúp XK của Việt Nam tăng thêm bình quân từ 4% đến 6%/năm trong vòng 10 năm kể từ khi Hiệp định có hiệu lực. Ảnh: LÃ DỊU.

Xuất khẩu tăng thêm 16 tỷ USD

Theo Bộ Công Thương: Trong thời gian qua, quan hệ thương mại-đầu tư giữa Việt Nam và EU đã có những bước phát triển tích cực. Cụ thể, kim ngạch thương mại hai chiều đã tăng hơn 12 lần, từ mức 4,1 tỷ USD năm 2000 lên trên 50,4 tỷ USD năm 2017. Trong đó, XK của Việt Nam vào EU tăng 13,6 lần (từ 2,8 tỷ USD lên trên 38,3 tỷ USD) và NK vào Việt Nam từ EU tăng hơn 9 lần (1,3 tỷ USD lên 12,1 tỷ USD).

Đáng chú ý, quan hệ thương mại - đầu tư giữa Việt Nam và EU có tính bổ sung lẫn nhau mạnh mẽ. Ví dụ, trong thương mại hàng hóa, EU có nhu cầu lớn về sản phẩm dệt may, da giày, nông thủy sản nhiệt đới và đồ gỗ. Đây là những mặt hàng mà Việt Nam có lợi thế so sánh, đã tạo được uy tín với người tiêu dùng EU và hiện chiếm gần 80% kim ngạch XK của Việt Nam sang EU. Trong khi đó, các mặt hàng NK từ EU như máy móc, thiết bị, phụ tùng, phương tiện vận tải, dược phẩm... đều hoặc là đầu vào cho sản xuất hoặc là hàng tiêu dùng thiết yếu mà Việt Nam chưa sản xuất được.

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh: Với cam kết xóa bỏ thuế NK lên tới hơn 99% biểu thuế và giá trị thương mại mà hai bên đã thống nhất, cơ hội gia tăng XK cho những mặt hàng Việt Nam có lợi thế như dệt may, da giày, nông thủy sản (kể cả gạo, đường, mật ong, rau củ quả), đồ gỗ,... rất đáng kể. Thậm chí, các mặt hàng trước đây Việt Nam chưa thể XK do hàng rào thuế quan còn cao, giờ cũng sẽ có thể tiếp cận được thị trường EU với giá cả cạnh tranh hơn.

Một nghiên cứu do các chuyên gia quốc tế thực hiện cho thấy: FTA giữa Việt Nam và EU sẽ giúp XK của Việt Nam tăng thêm bình quân từ 4% đến 6%/năm trong vòng 10 năm kể từ khi Hiệp định có hiệu lực. Giả sử, Hiệp định EVFTA có hiệu lực vào năm 2019 thì XK vào EU sẽ tăng thêm được 16 tỷ USD ngay trong 1-2 năm đầu tiên so với trường hợp không có FTA. Tới năm 2028, con số tăng thêm lên tới 75-76 tỷ USD so với trường hợp không có FTA. Đáng chú ý, riêng với ngành dệt may, Hiệp định EVFTA có thể giúp XK tăng thêm được 1,54 tỷ USD vào năm 2023 và 5,82 tỷ USD vào năm 2028 so với trường hợp không có FTA.

"Đây là những con số rất có ý nghĩa bởi theo tính toán chung, cứ 1 tỷ USD XK hàng dệt may sẽ tạo ra được khoảng 250.000 việc làm trực tiếp", Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói.

Chuẩn bị kỹ càng

Bên cạnh những ích lợi rõ ràng về mặt gia tăng XK, Hiệp định EVFTA cũng đặt ra những thách thức nhất định. Thách thức thứ nhất thể hiện ở việc, Việt Nam cũng sẽ phải cam kết mở cửa thị trường với hàng hóa, dịch vụ cho EU, tạo ra sức ép cạnh tranh cho nền kinh tế, DN và hàng hóa, dịch vụ nội địa. Tuy nhiên, do cơ cấu kinh tế của EU và Việt Nam mang tính bổ sung rất cao, không đối đầu trực tiếp nên dự kiến sức ép cạnh tranh sẽ không lớn. Ngoài ra, Hiệp định EVFTA cũng bao gồm những quy định, quy tắc chặt chẽ về thủ tục đầu tư, hải quan, thuận lợi hóa thương mại, tiêu chuẩn kỹ thuật (TBT), các biện pháp kiểm dịch động, thực vật, sở hữu trí tuệ, mua sắm của Chính phủ, phát triển bền vững... Thực hiện đầy đủ các quy định này đòi hỏi cải cách hệ thống pháp lý của Việt Nam.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh thông tin thêm: Hiệp định EVFTA chắc chắn sẽ mở ra nhiều cơ hội về thương mại, đầu tư, hợp tác mới cho DN hai bên. Đối với DN Việt Nam, trong quá trình đàm phán, Đoàn đàm phán đã tích cực cung cấp đầy đủ thông tin cũng như tham vấn ý kiến của các hiệp hội, DN với mong muốn kết quả đàm phán phải đáp ứng được tốt nhất lợi ích của DN. Trong quá trình này, một số hiệp hội như dệt may, da giày, thủy sản và nhiều DN khác đã thể hiện sự quan tâm đặc biệt. Tuy nhiên, có sự khác biệt về sự chuẩn bị giữa các DN. Các DN lớn dường như có sự chuẩn bị tốt hơn so với các DN vừa và nhỏ. Các DN XK dường như tích cực hơn so với các DN phải chịu cạnh tranh từ EU sau khi Hiệp định được ký kết. Do đó, để khai thác được tối đa lợi ích mà hiệp định này mang lại, các DN Việt Nam, đặc biệt là các DN vừa và nhỏ cần chủ động nghiên cứu thông tin để có sự chuẩn bị tích cực. Việc chuẩn bị nên được tiến hành toàn diện từ nghiên cứu cơ hội, thách thức của thị trường EU đến các giải pháp như nâng cao chất lượng, mẫu mã sản phẩm; phát huy lợi thế cạnh tranh, tăng hiệu suất... "Đặc biệt, DN cần lưu ý là để tận dụng được ưu đãi từ Hiệp định EVFTA, DN cần đảm bảo sản phẩm của mình đáp ứng yêu cầu về quy tắc xuất xứ, về tiêu chuẩn kỹ thuật và về vệ sinh an toàn động thực vật của EU", Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhấn mạnh.