Đồng Tháp: Khởi tố vụ án vi phạm quy định về đấu thầu liên quan đến Công ty Việt Á
	Sửa đổi hướng dẫn đấu thầu mua sắm theo Hiệp định CPTPP
	Chống tham nhũng trong đấu thầu, mua sắm vật tư, thiết bị y tế

Kết quả khảo sát của VCCI cho thấy, 58,9% doanh nghiệp nói chung cho rằng chi phí ngoài quy định là "luật bất thành văn". Ảnh: H.Dịu

Ngày 16/6, tại Hà Nội, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc tại Việt Nam (UNDP) tổ chức Hội thảo “Đấu thầu mua sắm công từ góc nhìn của doanh nghiệp”, qua đó công bố báo cáo nghiên cứu khảo sát gần 1.200 doanh nghiệp trong nước về những vấn đề tồn tại, khó khăn và vướng mắc đối với doanh nghiệp khi tham gia đấu thầu công tại địa phương.

Theo ông Đậu Anh Tuấn, Ủy viên Ban Thường trực, Phó Tổng Thư ký VCCI, những khó khăn mà doanh nghiệp thường gặp nhiều nhất bao gồm thời gian chuẩn bị (nộp) hồ sơ dự thầu quá ngắn, thư mời thầu không công bố rộng rãi, điều kiện thực hiện hợp đồng quá khó, tiêu chuẩn về năng lực và kinh nghiệm nhà thầu khó bất thường, tiêu chí phụ không thỏa đáng, khó/không mua được hồ sơ mời thầu. Các vấn đề khó khăn càng phổ biến hơn đối với các doanh nghiệp tham gia các gói đấu thầu của các cơ sở y tế công lập.

Kết quả khảo sát cho biết, cứ khoảng 3 doanh nghiệp tham gia đấu thầu thì có 1 doanh nghiệp sẵn sàng chi trả chi phí ngoài quy định để tăng khả năng trúng thầu. Thậm chí một doanh nghiệp tham gia khảo sát cho hay, có những trường hợp doanh nghiệp từ chối không chi trả các khoản chi phí này khiến cho tiến độ hoàn thành hồ sơ bị chậm trễ, không nộp được hồ sơ dự thầu gây tổn thất lớn hơn khoản chi trả này.

Nguồn: VCCI - UNDP

Trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19, nghiên cứu chỉ ra, tỷ lệ doanh nghiệp đã tham gia các gói thầu của cơ sở y tế đồng ý chi trả "hoa hồng" là khá cao, trong đó có đến 50% doanh nghiệp thuộc nhóm cung cấp trang thiết bị y tế, 38% thuộc nhóm doanh nghiệp cung cấp trang thiết bị vật tư phòng chống dịch và 33% thuộc nhóm dược phẩm…

Khảo sát của VCCI và UNDP còn cho thấy, việc chi trả chi phí ngoài quy định có thể là do doanh nghiệp chủ động, do cán bộ phụ trách đấu thầu của bên mời thầu, chủ đầu tư gợi ý, thậm chí là “luật bất thành văn” mà doanh nghiệp phải tự hiểu khi tham gia đấu thầu.

Vì thế, báo cáo nhận định, vấn đề nêu trên không chỉ vi phạm pháp luật, làm mất tính cạnh tranh lành mạnh của hoạt động đấu thầu mà còn làm giảm hiệu quả công tác ứng phó đại dịch của cả nước, làm mất niềm tin của nhân dân, đặc biệt đối với y đức của những cán bộ ngành y tế. Hàng loạt vụ việc sai phạm trong đấu thầu của các cơ sở y tế khiến nhiều cán bộ ngành y tế bị khởi tố trong thời gian gần đây, trong đó có một số lãnh đạo các trung tâm kiểm soát dịch bệnh của các tỉnh, thành phố trên cả nước, lãnh đạo cấp cao của Bộ Y tế là một cảnh báo nghiêm túc về việc cần khắc phục những kẽ hở trong hoạt động đấu thầu thuốc, trang thiết bị y tế…

Ngoài ra, theo ông Đậu Anh Tuấn, doanh nghiệp vẫn còn e dè khi kiến nghị xem xét lại kết quả lựa chọn nhà thầu và những vấn đề liên quan. Với những doanh nghiệp lựa chọn gửi kiến nghị, khiếu nại, tố cáo khi có vướng mắc, kết quả khảo sát cho thấy dường như các doanh nghiệp lâu năm được giải quyết vướng mắc thỏa đáng hơn so với các doanh nghiệp mới thành lập.

Một trong những nguyên nhân chủ yếu tại sao doanh nghiệp lựa chọn giải pháp không kiến nghị xem xét lại khi có vướng mắc là họ e ngại thủ tục kiến nghị phức tạp. Các lý do khác được doanh nghiệp đưa ra bao gồm chi phí và công sức kiến nghị tốn kém so với lợi ích thu lại, lo ngại bị đối xử bất công trong tương lai, chưa tin tưởng vào việc giải quyết kiến nghị của bên mời thầu, chủ đầu tư, người có thẩm quyền và xử lý tố cáo của cơ quan quản lý nhà nước.

Từ những kết quả khảo sát như trên, báo cáo của VCCI và UNDP khuyến nghị cần sửa đổi Luật Đấu thầu theo hướng tăng cường tính công khai và minh bạch trong mua sắm đấu thầu công thông qua tăng cường sử dụng các biểu mẫu đấu thầu công mang tính cạnh tranh và công khai kết quả lựa chọn nhà thầu và hợp đồng kết hợp với việc tối ưu hóa sử dụng công nghệ cao trong hoạt động tổ chức và quản lý đấu thầu. Đồng thời, các cơ quan quản lý cần tăng cường giám sát mua sắm đấu thầu công thông qua nâng cao năng lực thanh tra, kiểm tra, kiểm toán đối với cơ quan, tổ chức công mời thầu mua sắm, đầu thầu công, cơ quan quản lý nhà nước.

Theo ông Patrick Haverman, Phó Trưởng đại diện UNDP, Việt Nam cần nâng cao tính minh bạch và đẩy mạnh quá trình số hóa trong hoạt động đấu thầu công nhằm đảm bảo các mục tiêu phát triển bền vững. Doanh nghiệp có vai trò quan trọng trong thúc đẩy những thông lệ tốt về quản trị doanh nghiệp, nâng cao tính minh bạch và liêm chính doanh nghiệp, vì vậy những hoạt động hợp tác trong tương lai với sự tham gia tích cực của cộng đồng doanh nghiệp nhằm góp phần xây dựng một hệ thống đấu thầu công hiệu quả, số hóa và minh bạch ở Việt Nam.