Với hệ thống Hải quan thông minh, doanh nghiệp có thể làm thủ tục hải quan mọi lúc, mọi nơi
	Thứ trưởng Bộ Tài chính tặng hoa chúc mừng ngành Hải quan nhân dịp 77 năm thành lập
	Tôn vinh 9 doanh nghiệp nộp thuế lớn, tuân thủ tốt pháp luật về hải quan
	Khai mạc Diễn đàn Hải quan- Doanh nghiệp và Tôn vinh “Doanh nghiệp nộp thuế lớn, tuân thủ tốt pháp luật về Hải quan”

Ông Kazuyoshi Mizuno - Trưởng ban Hải quan, Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam (JCCI) đánh giá cao kết quả cải cách, hiện đại hóa hải quan. Ảnh: Thái Bình

Đó là đánh giá của ông Kazuyoshi Mizuno - Trưởng ban Hải quan, Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam (JCCI) tại Diễn đàn Hải quan – Doanh nghiệp, do Tạp chí Hải quan tổ chức ngày 8/9, tại Hà Nội.

Trong đó, ông Kazuyoshi Mizuno nêu ra 2 cải cách hành chính đáng chú ý Hải quan Việt Nam đã thực hiện đến thời điểm hiện tại.

Cải cách thứ nhất là điện tử hóa thủ tục hải quan thông qua việc đưa “Hệ thống thông quan hàng hóa tự động (VNACCS)” và “Hệ thống cơ sở dữ liệu thông tin nghiệp vụ (VCIS)” vào sử dụng. Việc sử dụng VNACCS/VCIS đã giúp nâng cao đáng kể hiệu suất làm việc của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu, vì giờ đây họ có thể khai báo và nộp tờ khai trực tuyến thay vì phải mang hồ sơ giấy đến Hải quan như trước đây.

Cải cách thứ hai là hài hòa các quy tắc và hệ thống thương mại quốc tế cùng với việc mở rộng các Hiệp định thương mại tự do. Bắt đầu từ việc chính thức gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) vào năm 2007, Việt Nam đã tích cực tham gia các Hiệp định thương mại tự do song phương lẫn đa phương như AFTA, TPP11, RCEP… Nhờ đó, các doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam không chỉ được miễn giảm thuế quan để thúc đẩy thương mại, mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh do có thể xuất khẩu các sản phẩm sản xuất trong nước với giá thấp.

“Khoảng một nửa trong số 800 công ty thành viên của JCCI là công ty sản xuất và chính sách thương mại toàn cầu, cởi mở chính là một trong những lý do đã thu hút đông đảo các công ty sản xuất này”, ông Kazuyoshi Mizuno thông tin và cho rằng, Tổng cục Hải quan đóng góp quan trọng hỗ trợ cho sự phát triển của các Hiệp định thương mại tự do này về mặt thủ tục hành chính.

Đánh giá về hiệu quả các cải cách nổi bật nêu trên, ông Kazuyoshi Mizuno cho rằng, Hệ thống VNACCS/VCIS đầu tiên được triển khai từ năm 2012 đến năm 2015, dưới sự viện trợ của Dự án hợp tác kỹ thuật ODA Nhật Bản là “Điện tử hóa hải quan và Kế hoạch thực hiện cơ chế một cửa quốc gia nhằm hiện đại hóa hải quan”.

Theo báo cáo của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản JICA, việc triển khai VNACCS/VCIS đã thúc đẩy hợp tác với các bộ ngành, cho phép thực hiện 173 thủ tục trực tuyến giữa 13 bộ, ban ngành, bao gồm Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, và Bộ Thông tin và Truyền thông… Báo cáo chỉ ra rằng, việc thuế suất được lựa chọn tự động, tiền thuế được tính tự động và các thủ tục cũng có thể thực hiện tự động từ khâu tính toán giá đánh thuế đến khâu nộp thuế; cũng như việc doanh nghiệp có thể kê khai và sửa đổi tờ khai thông qua VNACCS, đã giúp giảm bớt gánh nặng cho các doanh nghiệp vì họ không phải đến cơ quan tiếp nhận giải quyết thủ tục như trước kia.

Ngoài ra, việc tự động hóa và tính đồng bộ của hệ thống hải quan thông qua việc áp dụng VNACCS/VCIS đã làm giảm tình huống xử lý cảm tính của công chức hải quan, ngăn chặn hành vi bất chính của người phụ trách khai báo…

Năm 2018, Chỉ số Hiệu quả Logistics (do Ngân hàng thế giới đưa ra) của Việt Nam là 3,27, xếp thứ 39 trên thế giới và đứng thứ hai trong khu vực ASEAN, chỉ sau Singapore.　

Mặt khác, về vấn đề “Hài hòa các quy tắc và hệ thống thương mại quốc tế cùng với việc mở rộng hiệp định thương mại tự do” ở điểm cải cách thứ hai, điển hình như Cơ chế một cửa ASEAN đã cho phép chia sẻ, thống nhất thủ tục hải quan cũng như những điều luật, quy định có liên quan, hiện thực hóa việc trao đổi các dữ liệu thương mại giữa các quốc gia có liên quan trong khu vực.

Điều này không chỉ tạo điều kiện cho các công ty xuất nhập khẩu được hưởng thành quả về thủ tục thương mại thuận tiện, mà còn tạo điều kiện thúc đẩy thương mại, thúc đẩy các hoạt động sản xuất kinh doanh ổn định thông qua việc thực thi các điều luật và quy định có thể đoán trước được.

Ngoài các điểm cải cách nổi bật nêu trên, ông Kazuyoshi Mizuno cũng đánh giá cao về công tác xây dựng chính sách pháp luật trong lĩnh vực hải quan, từ quá trình tiếp thu ý kiến người dân và tổ chức trước khi ban hành các quy định mới và chỉ thực thi sau một thời gian chuẩn bị hợp lý.

Mặc dù thủ tục hải quan của Việt Nam đã được cải thiện đáng kể về mặt hệ thống và luật pháp, nhưng theo ông Kazuyoshi Mizuno ở cấp độ “hiện trường thông quan”, nơi có sự khác biệt trong việc thực thi luật và quy định giữa các cán bộ phụ trách thì vẫn cần có những cải tiến hiệu quả hơn.

Để giải quyết vấn đề này, thông qua các cuộc họp thường kỳ, ông Kazuyoshi Mizuno cho biết, Tổng cục Hải quan Việt Nam và JCCI đã và đang chia sẻ những vướng mắc về thủ tục hải quan, sự chậm trễ phát sinh trong quá trình thực thi pháp luật và các quy định hải quan, đồng thời xác định và giải quyết nguyên nhân của các vấn đề, đồng thời hy vọng sẽ mở rộng mối quan hệ giữa hai bên trong tương lai.

“Việc trao đổi và liên lạc tốt hơn với Tổng cục Hải quan đã tạo điều kiện cho các công ty thành viên JCCI phục hồi thuận lợi hơn nếu việc thông quan xuất nhập khẩu có xảy ra trở ngại. Ngoài ra, việc tiếp cận được với các bản cập nhật pháp lý mới nhất còn có giúp các công ty thành viên của chúng tôi nâng cao nhận thức về tính cần thiết phải tuân thủ các quy tắc thương mại”, ông Kazuyoshi Mizuno bày tỏ.