Kho bạc Nhà nước đã chủ động triển khai các giải pháp huy động vốn trái phiếu chính phủ. Ảnh: ST

Đảm bảo cân đối ngân sách

Theo thông tin từ KBNN, tính từ đầu năm đến 20/3/2024, tổng khối lượng huy động TPCP đạt 72.774 tỷ đồng, tương đương gần 19,2% kế hoạch phát hành TPCP năm 2024 (400.000 tỷ đồng) và 57,3% kế hoạch quý 1/2024 (127.000 tỷ đồng). Kỳ hạn phát hành bình quân là 11,45 năm; lãi suất phát hành bình quân là 2,21%/năm.

KBNN cho biết, ngay từ tháng đầu năm, đơn vị đã tập trung điều hành ngân quỹ đáp ứng đầy đủ, kịp thời các nhu cầu chi tiêu của ngân sách nhà nước và các đơn vị giao dịch (bằng nội tệ và ngoại tệ). KBNN cũng quản lý hiệu quả rủi ro trong hoạt động quản lý ngân quỹ.

Các chuyên gia đánh giá, việc phát hành TPCP trong thời gian qua đã giúp cân đối ngân sách trung ương và ngân sách các cấp địa phương được đảm bảo. Trong đó, kỳ hạn phát hành đa dạng, tập trung từ 5 năm trở lên để tiếp tục cơ cấu lại danh mục TPCP theo hướng kéo dài kỳ hạn, giảm áp lực trả nợ ngắn hạn và chi phí vay vốn, góp phần cơ cấu lại nợ công an toàn, bền vững.

Tuy nhiên, không ít ý kiến cho rằng, trong bối cảnh lãi suất TPCP ở mức thấp như hiện nay thì KBNN cần đẩy mạnh huy động vốn nhằm huy động vốn với chi phí rẻ, tạo điều kiện tái cấu trúc kỳ hạn trái phiếu theo hướng tối ưu hơn.

Về vấn đề này, ông Lưu Hoàng, Cục trưởng Cục Quản lý ngân quỹ (KBNN) cho biết, năm 2024, KBNN tiếp tục điều hành ngân quỹ theo phương án đã phê duyệt nên đang tập trung phát hành để cân đối ngân sách và trả nợ gốc trước đây. Ngoài ra, KBNN cũng đang sử dụng nguồn ngân quỹ nhàn rỗi theo đúng quy định, sử dụng cho ngân sách trung ương và ngân sách địa phương vay, hỗ trợ ngân sách nhà nước.

Vì thế, Bộ Tài chính đã yêu cầu KBNN tổ chức quản lý, điều hành ngân quỹ nhà nước an toàn, hiệu quả đáp ứng kịp thời các nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước và các đơn vị giao dịch. Tiếp tục triển khai các nghiệp vụ quản lý ngân quỹ nhà nước theo phương án điều hành ngân quỹ nhà nước năm 2024 và quý 1/2024 được Bộ phê duyệt. KBNN cũng cần bám sát tình hình của thị trường, tình hình thu, chi ngân sách nhà nước, tổ chức đấu thầu TPCP qua Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội định kỳ thứ Tư hàng tuần để huy động vốn cho ngân sách trung ương với khối lượng phù hợp, đảm bảo tiết kiệm chi phí và hiệu quả trong quản lý nợ công.

Thời gian tới, KBNN cho biết sẽ tiếp tục điều hành ngân quỹ đảm bảo nhu cầu thanh toán, chi trả của ngân sách nhà nước và của các đơn vị giao dịch với KBNN (bằng nội tệ, ngoại tệ). Đồng thời, triển khai các nghiệp vụ quản lý ngân quỹ nhà nước theo phương án điều hành ngân quỹ nhà nước năm 2024 và quý 1/2024; quản lý rủi ro hoạt động quản lý ngân quỹ; quản lý việc mở tài khoản của KBNN tại ngân hàng và mở rộng phối hợp thu ngân sách nhà nước và thanh toán song phương điện tử với các ngân hàng thương mại theo quy định và chỉ đạo của Bộ Tài chính.

Hoàn thiện cơ chế cho TPCP

Đặc biệt, đầu năm nay, Nghị định 83/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 95/2018/NĐ-CP của Chính phủ quy định về phát hành, đăng ký, lưu ký, niêm yết và giao dịch công cụ nợ của Chính phủ trên thị trường chứng khoán chính thức có hiệu lực thi hành.

Một trong những nội dung mới quan trọng là sửa đổi, bổ sung các quy định về phát hành riêng lẻ TPCP. Theo đó, phát hành riêng lẻ là phương thức bán trực tiếp TPCP cho từng đối tượng mua, hoặc lựa chọn ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài làm đại lý phân phối và thanh toán TPCP (đại lý phân phối) cho đối tượng mua. Nghị định giao KBNN xây dựng phương án phát hành TPCP theo phương thức riêng lẻ báo cáo Bộ Tài chính chấp thuận.

Về điều kiện làm đại lý phân phối TPCP, điểm mới tại Nghị định đưa ra là các ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thành lập và hoạt động hợp pháp tại Việt Nam, có chức năng cung cấp dịch vụ đại lý phát hành trái phiếu theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng 2010 và hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Ngoài ra, các đại lý phải có mạng lưới hoạt động đáp ứng việc phân phối và thanh toán TPCP; có phương án tổ chức phân phối và thanh toán trái phiếu đáp ứng được yêu cầu của chủ thể tổ chức phát hành đối với mỗi đợt phát hành.

Theo các chuyên gia, khung pháp lý cho thị trường TPCP được hoàn thiện sẽ càng nâng cao vai trò của loại hình này trên thị trường tài chính, đặc biệt quy định này sẽ giúp TPCP trở thành kênh đầu tư dẫn dắt đối với các công cụ tài chính khác. Hơn nữa, với việc phát hành TPCP riêng lẻ qua ngân hàng thương mại sẽ giúp huy động nguồn lực toàn dân, đảm bảo nguồn lực cho các chương trình phát triển kinh tế - xã hội.