Không để lỡ "chuyến tàu phục hồi kinh tế"
Ảnh minh họa. |
Khởi đầu của các kế hoạch phục hồi và tăng trưởng
Trước sự bùng phát trở lại và kéo dài của đại dịch Covid-19, trong năm 2021, mọi hoạt động kinh tế-xã hội của Việt Nam đều bị ảnh hưởng lớn. Đối mặt với nhiều thách thức khó khăn chưa từng có, Đảng, Chính phủ đã kịp thời ban hành nhiều chính sách hỗ trợ, đẩy mạnh phát triển kinh tế, sản xuất kinh doanh nhằm thực hiện mục tiêu kép “đẩy lùi bệnh dịch và phát triển kinh tế”, thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh.
Trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022, Chính phủ xác định 16 chỉ tiêu chủ yếu về các lĩnh vực kinh tế - xã hội, môi trường. Trong đó tốc độ tăng tổng sản phẩm trong nước (GDP) đạt khoảng 6 - 6,5%; tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân khoảng 4% và bội chi ngân sách nhà nước so với GDP khoảng 4%. |
Năm 2021 GDP chỉ tăng 2,58% so với năm 2020, chỉ số sản xuất công nghiệp tăng 4,8%, vốn đầu tư toàn xã hội thực hiện tăng 3,2% và chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân nhích nhẹ 1,84%.
Đánh giá chung năm 2021, bà Nguyễn Thị Hương, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê nhấn mạnh, trong bối cảnh dịch Covid-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, kinh tế-xã hội trong nước vẫn duy trì tăng trưởng và đạt được kết quả tích cực trên các lĩnh vực là do sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị cùng với sự nỗ lực thực hiện của các cấp, các ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân cả nước.
Tăng trưởng dương năm 2021 là nền tảng quan trọng để năm 2022 kinh tế Việt Nam sẽ phục hồi trong bối cảnh bình thường mới. Tuy nhiên, quá trình phục hồi kinh tế năm 2022 sẽ gặp không ít thách thức, nhiều điểm nghẽn, nút thắt cần được giải quyết.
Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng, để không lỡ nhịp phục hồi tăng trưởng kinh tế, yêu cầu đặt ra đối với Việt Nam là cần nhanh chóng kiểm soát dịch bệnh, sớm đưa các hoạt động sản xuất, kinh doanh về “trạng thái bình thường mới”. Tình hình thu hút vốn FDI trong năm 2022 dự báo sẽ khả quan hơn nhờ khả năng kiểm soát tốt dịch bệnh của Việt Nam, sự phục hồi của đầu tư trực tiếp toàn cầu và triển vọng hội nhập kinh tế quốc tế. Cụ thể, nhiều FTA với các khu vực và đối tác chiến lược (như EVFTA, RCEP) sẽ là cơ hội để Việt Nam thu hút thêm nhiều dự án và các nhà đầu tư từ các châu lục khác đầu tư vào nhiều lĩnh vực, cùng với xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng tiếp tục diễn ra.
Năm 2022, dự báo xuất nhập khẩu tăng trưởng ở mức 13- 15%, trong đó xuất khẩu tăng khoảng 13-15%, nhập khẩu tăng 11-13%, chủ yếu do tình hình dịch bệnh được kiểm soát, độ phủ vắc xin trên phạm vi toàn cầu và trong nước tiếp tục tăng cao, sự phục hồi tốt hơn của kinh tế và nhu cầu của các đối tác thương mại lớn của Việt Nam.
Để tận dụng được những cơ hội mới nhằm phục hồi kinh tế Việt Nam năm 2022, CIEM cho rằng cần thực hiện một số giải pháp. Cụ thể, Việt Nam cần triển khai, thực hiện tốt, an toàn chiến dịch bao phủ diện rộng cho toàn dân tiêm vắc xin. Đồng thời kết hợp hài hòa giữa chính sách tài khóa và tiền tệ, chú trọng đến chính sách tài khóa hỗ trợ doanh nghiệp và hộ kinh doanh cá thể vượt qua khó khăn. Nâng cao năng lực giải ngân và sử dụng hiệu quả vốn đầu tư và thực hiện nhanh và hiệu quả việc cơ cấu lại nền kinh tế. Ngoài ra cũng cần chủ động chuẩn bị đầy đủ các điều kiện thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, bảo đảm nguồn cung và lưu thông hàng hóa, giảm áp lực lạm phát.
Song song đó, tăng cường triển khai và thực hiện chuyển đổi số trong cải cách thể chế và thủ tục hành chính. Tạo dựng chính sách liên thông, kết nối các chuỗi cung ứng hàng hóa, dịch vụ đi kèm với sự đồng thuận tại các chính quyền địa phương, đảm bảo tối đa lưu thông hàng hóa, lao động trở lại phục vụ việc phục hồi sản xuất.
5 nhóm ngành “dẫn đường”
Nhận định về những rủi ro đối với kinh tế Việt Nam trong năm 2022, ông Jacques Morisset, Kinh tế trưởng Ngân hàng thế giới (WB) tại Việt Nam cho rằng, rủi ro lớn nhất là tình hình dịch bệnh tiếp tục diễn biến phức tạp với sự xuất hiện của các biến thể mới, mới đây nhất là biến thể Omicron của virus SARS-CoV-2.
Bên cạnh đó, do Việt Nam là một nền kinh tế mở nên sẽ phụ thuộc vào tình hình của nhiều quốc gia khác. Lĩnh vực xuất khẩu đã trở thành đầu tàu tăng trưởng của Việt Nam trong nhiều năm qua và sự trầm lắng của kinh tế thế giới sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới nền kinh tế của Việt Nam.
Đánh giá về động lực tăng trưởng của Việt Nam trong năm 2022, theo WB, Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn các nhà đầu tư trong trung hạn. Các điều kiện nền tảng vững mạnh của Việt Nam sẽ giúp các nhà đầu tư gạt bỏ những biến động ngắn hạn do Covid-19. Trong nội tại nền kinh tế, tiêu dùng nội địa và đầu tư công vẫn sẽ đóng vai trò quan trọng trong phục hồi tăng trưởng kinh tế năm 2022.
Còn theo ông Nguyễn Xuân Quang, Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế xã hội quốc gia (NCIF), Bộ Kế hoạch và Đầu tư, dự báo phục hồi kinh tế Việt Nam năm 2022 và những năm tiếp theo là rất khó và phức tạp vì điều kiện hoàn cảnh dịch bệnh đã đặt chúng ta vào bối cảnh mới. Trong đó, với yếu tố nước ngoài, theo tính toán của WB dự báo ít lạc quan hơn khoảng 4,9% nhưng sẽ có những tín hiệu tích cực đến từ việc mở cửa các quốc gia, điều này sẽ hỗ trợ cho việc phục hồi sản xuất, hàng hóa, đầu tư trên toàn cầu. Trong năm 2022, các ngành "dẫn đường" kinh tế được phân thành 5 nhóm ngành cụ thể.
Thứ nhất là nhóm vật liệu, xây dựng, do cả nước đang tập trung đẩy mạnh thực hiện đầu tư công sẽ tập trung vào xây dựng cơ sở hạ tầng, đổi mới sáng tạo phát triển kỹ thuật số.
Thứ hai là nhóm ngành có tỉ trọng xuất khẩu lớn như điện tử, dệt may, thủy sản, gỗ và các sản phẩm gỗ, cao su, sắt thép, lương thực... do nhu cầu tiêu dùng của thế giới tăng, nhu cầu nhập khẩu tăng trở lại sẽ là cơ hội để Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu.
Thứ ba là nhóm ngành đồ uống, bán lẻ, hàng không... sẽ phục hồi do nhu cầu trong nước tăng.
Thứ tư là nhóm thương mại điện tử và logistics, bởi mua sắm trực tuyến của người dân trong bối cảnh dịch bệnh cũng thay đổi mạnh mẽ, tiếp tục bùng nổ trong năm 2022.
Thứ năm là nhóm ngành công nghệ thông tin sẽ phục hồi với mảng phần mềm doanh nghiệp, thiết bị và dịch vụ.
"Tiềm năng lớn của các kênh ngân hàng số mở ra xu hướng đầu tư công nghệ và chuyển đổi số trong khối ngân hàng, đang tăng về cả tốc độ lẫn quy mô”, ông Quang nhấn mạnh.
Chuyên gia kinh tế Trần Hoàng Ngân: Tăng cường quản lý, kiểm soát giá, tránh lạm phát cao trở lại Để đạt được 16 chỉ tiêu về kế hoạch kinh tế - xã hội trong năm 2022, trong đó tổng sản phẩm quốc nội tăng từ 6-6,5%, tôi cho rằng cần tăng cường quản lý và kiểm soát giá cả, không để đầu cơ lũng đoạn giá làm cho lạm phát cao trở lại như năm 2008, lạm phát lên tới 23%; năm 2011 lạm phát 18,56% và năm 2012 là gần 10%. Để lạm phát cao sẽ phá vỡ việc thực hiện các kế hoạch của Việt Nam. Nhóm giải pháp tiếp theo là cần tập trung giải ngân đầu tư công theo đúng kế hoạch và hiệu quả. Năm 2022, kế hoạch đầu tư công lên đến 526.400 tỷ đồng. Đây vừa là cơ hội, vừa là thử thách lớn. Nếu cần tăng đầu tư công lên nữa thì phải chú ý đến yếu tố giải ngân và xem xét ưu tiên đầu tư các khu vực trọng tâm, trọng điểm, có tính lan tỏa để góp phần tăng nguồn thu ngân sách trong giai đoạn tới. Ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam: Kiến nghị doanh nghiệp nhỏ và vừa được ưu tiên tham gia 30% dự án đầu tư công Cộng đồng DN nhỏ và vừa chiếm 98% trên 800.000 DN, đang chịu những ảnh hưởng nặng nề, ngày càng sâu rộng, nguy cơ đóng cửa rất lớn. Để hỗ trợ DN tháo gỡ khó khăn, Hiệp hội kiến nghị các DN nhỏ và vừa được quyền ưu tiên tham gia 30% các dự án đầu tư công, kể cả gói đầu tư lớn và nhỏ chứ không chỉ có DN lớn. Bên cạnh đó, Chính phủ nên trình Quốc hội phát hành trái phiếu để bù đắp các khoản hụt thu và tăng cường đầu tư công, cho phép cấp bù lãi suất cho các ngân hàng để hỗ trợ lãi suất cho các lĩnh vực cần khuyến khích, hỗ trợ cho DN. Về chính sách tiền tệ, tín dụng, kiến nghị tiếp tục cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí, giữ nguyên nhóm nợ, thời gian kéo dài đến 2022; chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiếp tục giảm lãi suất cho vay, trích lập đầy đủ các khoản nợ tiềm ẩn, gồm cả dư nợ được cơ cấu và giữ nguyên nhóm nợ theo Thông tư số 01/2020/TT-NHNN ngày 13/3/2020 của Ngân hàng Nhà nước quy định về việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí, giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng do dịch Covid – 19. Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC): Phải áp dụng cơ chế, thủ tục đặc thù thúc đẩy sản xuất kinh doanh Để thúc đẩy quá trình tái khởi động và phục hồi nền kinh tế trong năm 2022 cũng như năm 2023, bên cạnh các chính sách về tài khóa, tiền tệ, an sinh xã hội phải áp dụng một giải pháp phi tài chính, nói khác đi là các cơ chế, các thủ tục đặc thù để thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, đầu tư toàn xã hội. Có thể là rút gọn các thủ tục, quản trị rủi ro chuyển sang hậu kiểm, hạn chế thanh kiểm tra, thực hiện chủ yếu trên nền tảng trực tuyến; không ban hành thêm bất cứ một chính sách nào có thể làm phát sinh các thủ tục, chi phí cho người dân, DN. Biện pháp “tiếp máu” cho nền kinh tế trong bối cảnh hiện nay chỉ có thể là sự cộng hưởng giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ. Trong đó, chính sách tài khóa phải đóng vai trò chủ đạo. Đối với gói đầu tư công, mặc dù nhu cầu đầu tư cho cơ sở hạ tầng rất lớn, rất cấp thiết nhưng việc phân bố dàn trải cũng như quyết tâm đẩy nhanh giải ngân bằng mọi giá có thể dẫn tới hệ lụy là dòng vốn đầu tư chảy vào những dự án kém hiệu quả. Tôi đề nghị gói này cần tập trung vào các dự án trọng điểm quốc gia và Quốc hội giám sát chặt chẽ. Chuyên gia kinh tế Hoàng Văn Cường: Đặt hàng để doanh nghiệp trong nước đầu tư phát triển các sản phẩm ưu tiên Muốn kinh tế Việt Nam không bị lỡ nhịp đà phục hồi kinh tế thế giới, các DN không chỉ cần thêm nguồn lực để phục hồi trở lại mà còn phải vượt lên, đặt chân vào khâu sản xuất có giá trị cao trong bối cảnh thế giới đang phân bố lại chuỗi cung ứng. Bên cạnh giải pháp kích cầu truyền thống, cần phải có giải pháp mới mang tính khác biệt là đặt hàng để các DN trong nước đầu tư phát triển các sản phẩm ưu tiên tạo nên những đột phá trong phát triển. Có ba lĩnh vực cần phải ưu tiên đặt hàng Thứ nhất, những đô thị lớn nước ta đang rất cần phát triển các tuyến đường sắt đô thị. Việt Nam không thể cứ đi vay tiền để thuê các nhà đầu tư nước ngoài xây dựng các tuyến đường sắt đô thị riêng lẻ. Nếu được Chính phủ đặt hàng và cam kết dành thị phần, các nhà đầu tư trong nước sẽ hợp tác hoặc mua lại công nghệ của nhà đầu tư nước ngoài, kết hợp với các thành tựu của Cách mạng công nghiệp 4.0, Việt Nam sẽ có ngành công nghiệp đường sắt hiện đại của riêng mình. Thứ hai, kinh tế biển là lĩnh vực còn nhiều tiềm năng chưa được khai thác. Chính phủ cần đặt hàng để hình thành nên các tổ hợp đầu tư phát triển công nghiệp hậu cần vận tải biển, bắt tay kết nối với các cảng quốc tế bên bờ Thái Bình Dương để biến Vân Phong (Khánh Hoà) trở thành một trung tâm trung chuyển vận tải biển quốc tế có lợi thế không thua kém so với Singapore. Đó không chỉ là tiền đề để khai thác tiềm năng kinh tế biển mà còn là cơ sở quan trọng để đảm bảo an ninh và chủ quyền trên biển Đông. Thứ ba, để thực hiện thành công chuyển đổi số quốc gia và bứt phá vươn lên trong Cách mạng công nghiệp 4.0. Nếu được Chính phủ đặt hàng, tin rằng đội ngũ kỹ sư tin học và công nghệ của Việt Nam thừa sức phát triển được các sản phẩm khẳng định được vị thế của Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ số. Bà Dorsati Madani, chuyên gia kinh tế cao cấp của WB: WB dự báo từ năm 2022 kinh tế Việt Nam phục hồi về mức trước dịch Covid-19 Trong năm 2022 và 2023, nền kinh tế sẽ một lần nữa thể hiện khả năng chống chịu và sự năng động của mình. Khi khủng hoảng đã được kiểm soát, nền kinh tế sẽ phục hồi và tăng trưởng trở lại, và trở về với xu hướng tăng trưởng trước đó ở mức khoảng 6,5%. Nhưng Chính phủ vẫn có thể triển khai những chính sách để giảm nhẹ những rủi ro đó. WB dự báo từ năm 2022 kinh tế Việt Nam phục hồi về mức trước dịch Covid-19 ở mức 6,5-7%. Chính sách tiền tệ được kỳ vọng vẫn sẽ là nới lỏng thông qua triển khai thực hiện một số công cụ, trong đó cho phép doanh nghiệp được gia hạn thời hạn trả nợ. Chính sách tài khóa sẽ mang tính hỗ trợ hơn thông qua đẩy nhanh triển khai thực hiện các dự án đầu tư công, đặc biệt sau khi gỡ bỏ các biện pháp hạn chế đi lại. WB cũng quan tâm đến việc sau gói hỗ trợ đảm bảo xã hội đợt hai, Chính phủ đang sẵn sàng triển khai một gói hỗ trợ thuế cho doanh nghiệp. WB khuyến nghị, với dư địa tài khóa hiện có, Việt Nam cần tiếp tục triển khai các nguồn lực để giảm thiểu tác động xã hội bất lợi và phòng ngừa những rủi ro tiêu cực đối với tăng trưởng. Trong thời gian tới, Việt Nam cần theo đuổi mục tiêu tăng trưởng xanh và số hóa nhằm nâng cao khả năng chống chịu và tính bền vững của nền kinh tế. Thanh Nguyễn - Xuân Thảo (ghi) |
Tin liên quan
Trang bị kiến thức, giáo dục tài chính cho giới trẻ
20:33 | 02/10/2024 Kinh tế
Phát triển thành phố thông minh qua hệ sinh thái ngân hàng mở
15:34 | 02/10/2024 Kinh tế
Ngành Thuế tập trung đơn giản hóa thủ tục hành chính thuế
09:07 | 02/10/2024 Tài chính
Bến Tre thu hút gần 8.000 tỷ đồng vốn đầu tư mới
15:53 | 03/10/2024 Kinh tế
Xuất khẩu thủy sản đạt đỉnh trong quý 3
15:24 | 03/10/2024 Xuất nhập khẩu
Hoa Kỳ kết luận sơ bộ điều tra chống trợ cấp với pin năng lượng từ Việt Nam
14:55 | 03/10/2024 Kinh tế
TP Hồ Chí Minh tăng cường kiểm tra giám sát hoạt động thu đổi ngoại tệ
20:30 | 02/10/2024 Kinh tế
TP Hồ Chí Minh dẫn đầu cả nước về doanh thu du lịch
20:19 | 02/10/2024 Kinh tế
Tạo đòn bẩy cho ngành nội thất - xây dựng Việt Nam phục hồi và phát triển
16:41 | 02/10/2024 Kinh tế
TPHCM liên kết với 9 địa phương đẩy mạnh hoạt động XNK hàng hóa
16:39 | 02/10/2024 Kinh tế
Dư địa tăng trưởng lớn cho xuất nhập khẩu nửa cuối năm, nhiều ngành hàng đón cơ hội
15:30 | 02/10/2024 Kinh tế
Xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang thị trường CPTPP còn rộng mở
15:21 | 02/10/2024 Kinh tế
(INFOGRAPHICS) Ireland đối tác thương mại tỷ đô của Việt Nam
10:33 | 02/10/2024 Infographics
Doanh nghiệp cần có tâm thế sẵn sàng ứng phó với phòng vệ thương mại
09:30 | 02/10/2024 Kinh tế
Xuất khẩu của TP Hồ Chí Minh tăng trưởng 10,2% so cùng kỳ
19:01 | 01/10/2024 Kinh tế
TP Hồ Chí Minh nỗ lực xây dựng chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn
16:01 | 01/10/2024 Kinh tế
bawns cas h5
Tin mới
Bến Tre thu hút gần 8.000 tỷ đồng vốn đầu tư mới
Hải quan Móng Cái thu ngân sách đạt 1.756 tỷ đồng
Xuất khẩu thủy sản đạt đỉnh trong quý 3
Giá xăng dầu giảm đồng loạt, sâu nhất là xăng E5RON92
Hải quan Hải Phòng ủng hộ khắc phục thiệt hại do bão số 3
Chương trình Chuyển động Hải quan kỳ 3 tháng 9/2024
10:51 | 03/10/2024 Hải quan
(Infographic): 10 cục Hải quan có số thu ngân sách lớn
10:10 | 28/09/2024 Infographics
(LONGFORM) Chung tay đưa hàng hoá xuất khẩu vùng Đông Nam Bộ bay xa
16:49 | 19/09/2024 Megastory/Longform
Podcast Hải quan Online tổng hợp tuần 3 tháng 9/2024 (từ ngày 9/9 đến 15/9/2024)
08:54 | 16/09/2024 Multimedia
(INFOGRAPHICS): Hơn 130 tỷ USD kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam - Trung Quốc
09:19 | 14/09/2024 Infographics