Xin ông cho biết thời gian qua ngành Hải quan đã triển khai chủ trương của Chính phủ về thanh toán không dùng tiền mặt như thế nào?

Việc thực hiện chủ trương thanh toán không dùng tiền mặt đã được ngành Hải quan triển khai từ rất sớm. Ngay từ năm 2010, Tổng cục Hải quan đã phối hợp với các ngân hàng phối hợp thu thuế và thu khác bằng phương thức điện tử. Gần đây, với chủ trương rút ngắn thời gian thông quan, trong đó có giảm thời gian nộp thuế của DN, cơ quan Hải quan đã xây dựng Cổng thanh toán điện tử để giúp DN có thể nộp thuế điện tử, qua đó giúp số thu thuế XNK của ngành Hải quan qua phương thức điện tử đạt khoảng 92% tổng số thu ngân sách.

Với mục tiêu tiếp tục triển khai mở rộng việc triển khai thanh toán không dùng tiền mặt, tạo thuận lợi tối đa cho người nộp thuế chủ động nộp tiền tại bất cứ nơi nào, vào bất cứ thời gian nào, ngành Hải quan đã mở thêm kênh thanh toán nộp thuế điện tử và thông quan 24/7 qua các ngân hàng phối hợp thu đã hỗ trợ người nộp thuế rút ngắn thời gian nộp tiền, đồng thời thực hiện đúng chủ trương thanh toán không dùng tiền mặt của Chính phủ.

Bên cạnh việc thu thuế XNK, cơ quan Hải quan còn phải thu một số khoản khác như lệ phí hải quan. Việc thu nộp loại lệ phí này do số tiền nhỏ lẻ, chỉ 20 nghìn đồng/1 tờ khai hải quan nên một số DN hay sử dụng tiền mặt nộp cho cho cơ quan Hải quan loại phí này.

Tuy nhiên, đến nay, thực hiện chủ trương thanh toán không dùng tiền mặt của Chính phủ, cụ thể là quy định tại Thông tư số 136/2018/TT-BTC sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 13/2017/TT-BTC ngày 15/2/2017 của Bộ Tài chính quy định quản lý thu, chi bằng tiền mặt qua hệ thống Kho bạc Nhà nước, Tổng cục Hải quan đã có văn bản quán triệt, từ ngày 1/4/2019 tất cả các đơn vị, tổ chức kinh tế có tài khoản tại ngân hàng thương mại nếu có hoạt động XNK và phát sinh các khoản nộp ngân sách nhà nước (NSNN) thì phải thực hiện nộp các khoản vào NSNN (bao gồm tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt, tiền phí, lệ phí và các khoản thu khác) bằng hình thức thanh toán không dùng tiền mặt (chuyển khoản) hoặc nộp tiền mặt tại ngân hàng thương mại, để chuyển nộp vào tài khoản của cơ quan Hải quan tại Kho bạc Nhà nước.

Tổng cục Hải quan đã có những hướng dẫn gì cho hải quan địa phương và doanh nghiệp thực hiện chủ trương này, thưa ông?

Ngay sau khi Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 136/2018/TT-BTC, Tổng cục Hải quan đã nghiên cứu và trao đổi với các cơ quan chức năng, từ đó ban hành thông báo từ ngày 1/4/2019 ngành Hải quan sẽ không thu tiền mặt khi DN nộp tiền thuế, phí, lệ phí hải quan. Đúng là thông báo này không phải là thay đổi đột biến, nhưng nó sẽ tác động không nhỏ đến hoạt động XNK của DN.

Theo đó, không chỉ việc nộp thuế XNK mà việc thu nộp phí và lệ phí hải quan cũng phải thu, nộp qua tổ chức tín dụng, Kho bạc Nhà nước. Để hướng dẫn quy định này, đồng thời đảm bảo DN thực hiện đúng quy định của pháp luật, cơ quan Hải quan đã chủ động hướng dẫn cho hải quan địa phương, DN và các ngân hàng phối hợp thu triển khai thực hiện.

Cụ thể, đã yêu cầu cục hải quan tỉnh, thành phố và các chi cục hải quan thực hiện niêm yết công khai Thông tư 136/2018/TT-BTC và thông báo rộng rãi quy định trên tới cộng đồng DN.

Bên cạnh đó, yêu cầu các cục hải quan tỉnh, thành phố tổ chức, phối hợp với các chi nhánh ngân hàng thương mại phối hợp thu, Kho bạc Nhà nước trên địa bàn để tổ chức các điểm giao dịch, điểm thu gần nơi làm thủ tục hải quan hỗ trợ các DN làm thủ tục XNK hàng hóa. Lắp đặt các máy móc, thiết bị, bố trí chỗ làm việc để ngân hàng hoặc kho bạc có thể trực tiếp thu tiền tại cửa khẩu, tại các chi cục hải quan, để không làm phiền hà tới DN phải đi lại nộp tiền.

Hiện Tổng cục Hải quan cũng đang bàn với các ngân hàng và Kho bạc phương án lắp một số máy thu tiền POS tại các nơi làm thủ tục hải quan để giúp DN thuận tiện hơn trong việc nộp thuế và lệ phí hải quan.

Tổng cục Hải quan cũng đã yêu cầu các cục hải quan tỉnh, thành phố, chi cục hải quan hướng dẫn DN thực hiện nộp tiền phí, lệ phí nộp theo tháng. Trường hợp DN có nhu cầu nộp theo từng tờ khai hải quan, đề nghị hướng dẫn thực hiện nộp tiền phí, lệ phí hải quan cùng với thời điểm nộp tiền thuế.

Chủ động phối hợp với Hội sở các ngân hàng phối hợp thu rà soát về cơ sở hạ tầng, quy định của pháp luật để triển khai thực hiện cho các DN nộp tiền đúng quy định.

Việc cơ quan Hải quan không thu thuế, phí và lệ phí bằng tiền mặt một mặt thực hiện chủ trương của Chính phủ, nhưng mặt khác cũng là để minh bạch hóa hoạt động quản lý hải quan, ngăn ngừa hoạt động tiêu cực trong quá trình CBCC Hải quan thực thi công vụ.

Quy định là thế, nhưng để giám sát việc thực hiện nay, Tổng cục Hải quan đã có những hình thức kiểm tra như thế nào, thưa ông?

Hiện nay việc nộp thuế, phí và lệ phí hải quan qua hệ thống điện tử đều được thể hiện các các chứng từ giao dịch điện tử, thông qua Hệ thống kế toán tập trung, Tổng cục Hải quan có thể kiểm soát được việc nộp thuế và lệ phí của DN. Vì vậy, nếu DN hay chi cục hải quan nào nộp và nhận tiền mặt thì ngay lập tức trên hệ thống sẽ hiển thị và Tổng cục Hải quan sẽ giám sát được việc thu nộp này. Theo đó, đơn vị hải quan nào thu tiền mặt, Tổng cục Hải quan sẽ có hình thức nhắc nhở và xử lý kịp thời.

Xin cảm ơn ông.