Giá phân bón cao chót vót, 2 Bộ họp khẩn bàn cách bình ổn
	Giá phân bón tăng mạnh: Cần thanh tra toàn diện?

Giá phân bón ghi nhận mức tăng rất mạnh trong năm 2021. Ảnh: ST

Lợi nhuận đột biến

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu phân bón trong năm 2021 của Việt Nam đạt trên 1,35 triệu tấn, trị giá 559 triệu USD, tăng trưởng 16,4% về lượng và 64% về giá trị so với năm 2020. Nhu cầu phân bón tăng cao cùng với giá bán liên tục tăng đã mang về kết quả kinh doanh đột biến cho các công ty sản xuất phân bón trong năm 2021.

Báo cáo tài chính quý 4/2021 của Công ty CP Phân bón dầu khí Cà Mau (DCM) ghi nhận doanh thu đạt trên 3.900 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế cổ đông công ty mẹ gần 1.100 tỷ đồng, tăng trưởng 72% về doanh thu và gấp hơn 5 lần về lợi nhuận so với quý 4/2020.

Theo giải trình của DCM, tình trạng khan hiếm nguồn cung phân bón trên toàn cầu kết hợp với chinh sách hạn chế xuất khẩu của các quốc gia như Nga, Trung Quốc dẫn đến giá bán phân bón trong nước tăng mạnh. Giá bán bình quân mặt hàng phân bón Ure TM trong quý 4/2021 tăng hơn 111 so với cùng kỳ năm trước.

Nhờ đó, dù các chi phí sản xuất, chi phí bán hàng, quản lý đều tăng cùng tình hình dịch bệnh kéo dài ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất kinh doanh, nhưng lợi nhuận vẫn tăng gấp nhiều lần cùng kỳ năm trước.

Lũy kế cả năm 2022, doanh thu của DCM đạt 9.870 tỷ đồng, tăng 31%; lợi nhuận sau thuế cổ đông công ty mẹ đạt 1.918 tỷ đồng, gấp 2,9 lần năm 2020.

Doanh thu của Tổng công ty Phân bón và hóa chất dầu khí (DPM) trong quý 4/2021 cũng đạt trên 5.069 tỷ đồng, gấp 2,6 lần quý 4/2020; lãi ròng ghi nhận mức kỷ lục lên tới 1.668 tỷ đồng, gấp 16 lần cùng kỳ năm trước. DPM lý giải, giá bán và sản lượng kinh doanh mặt hàng phân bón quý IV/2021 đều tăng so với cùng kỳ năm trước đã giúp doanh thu và lợi nhuận trong kỳ tăng.

Lũy kế cả năm 2021, DPM đạt 12.881 tỷ đồng doanh thu, gấp 1,6 lần năm 2020 và lợi nhuận sau thuế đạt 3.171 tỷ đồng, gấp 4,5 lần kết quả năm 2020.

Tương tự, lợi nhuận sau thuế của Công ty CP Supe Phốt phát và hóa chất Lâm Thao cũng đạt gần 67 tỷ đồng trong năm 2021, gấp 2,3 lần năm 2020.

Giá phân bón sẽ ra sao trong năm 2022?

Phân tích triển vọng ngành phân bón của Công ty chứng khoán Rồng Việt nhận định rằng các yếu tố hỗ trợ giá phân bón đang dần suy yếu vào năm 2022. Cụ thể, dưới tác động của Covid-19, giá khí đốt tự nhiên tăng vọt cùng với sự gián đoạn chuỗi cung ứng đã đẩy giá phân bón lên cao. Tuy nhiên, khi Covid-19 đang dần được kiểm soát, những yếu tố thúc đẩy giá phân bón sẽ dần biến mất. Do đó, giá phân bón được dự báo sẽ hạ nhiệt vào năm 2022.

Hiện tại, trên Sở giao dịch hàng hóa Chicago (CME) giá Ure (dạng hạt) đục FOB tại Trung Đông đang có xu hướng giảm trong năm 2022, đặc biệt là từ tháng 4/2022.

Trong giai đoạn giá phân bón tăng, các công ty sản xuất Urê là có biên lợi nhuận gộp cải thiện nhiều nhất, tiếp đến là các công ty sản xuất DAP. Trong khi đó, các công ty sản xuất NPK gặp khó khăn để duy trì biên lợi nhuận. Trong trường hợp giá phân bón giảm, Rồng Việt cho rằng biên lợi nhuận của nhà sản xuất Urê sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất trong khi các nhà sản xuất khác sẽ thấp hơn. Khi đó lợi nhuận của công ty Urê sẽ giảm sâu hơn các công ty khác. Các công ty sản xuất NPK có thể điều chỉnh chiến lược tồn kho để giữ tỷ suất lợi nhuận ổn định.

Trong khi đó, theo phân tích của Mordor Intelligence, ngành phân bón Việt Nam sẽ tăng trưởng 4.9% mỗi năm trong giai đoạn 2021 - 2026. Để đáp ứng nhu cầu trong nước, Nam Phi và Hàn Quốc đang tích cực tìm kiếm những nhà cung ứng mới, điều đó có thể giúp Việt Nam tăng sản lượng xuất khẩu phân bón. Điển hình là trong tháng 11, Hàn Quốc quyết định nhập khẩu 10.000 tấn urea từ Việt Nam. Các doanh nghiệp Việt Nam có thể tận dụng cơ hội hiếm có này để gia tăng thị phần trên thị trường quốc tế.

Công ty chứng khoán KIS Việt Nam cũng kỳ vọng Việt Nam có thể gia tăng thị phần trên thị trường quốc tế khi Trung Quốc và Nga – hai trong số ba quốc gia xuất khẩu phân bón nhiều nhất thế giới - ra quyết định tạm ngừng xuất khẩu phân bón vào cuối năm ngoái để ổn định nguồn cung trong nước và kiểm soát lạm phát. Động thái bất ngờ từ hai quốc gia này có thể làm gia tăng sức cạnh tranh của các công ty sản xuất phân bón Việt Nam.

Tuy nhiên, Chứng khoán KIS cũng cho rằng Chính phủ có thể sẽ ban hành những quy định buộc các công ty sản xuất phân bón hạ giá bán để hỗ trợ người nông dân. Trong bối cảnh đó, mặc dù có lợi thế về gia tăng sản lượng, lợi nhuận của các công ty sản xuất phân bón có thể không đạt kỳ vọng vì giá bán không hấp dẫn.