Thịt đông - Món ăn độc đáo ngày rét của miền Bắc
	Về Yên Bái thưởng thức đặc sản Vịt bầu Lục Yên
	Sức cuốn hút khó cưỡng của ẩm thực Việt
	Đậm đà hương vị bánh chưng Tranh Khúc

Xã Đồn Đạc nằm ngay sát thị trấn thủ phủ của huyện Ba Chẽ, nơi đây được thiên nhiên ban tặng dòng sông Ba Chẽ giàu sức sống chảy qua, mang theo nguồn nước mát tưới tiêu cùng các loại thủy sản phong phú, trong đó có cà ra.

Cà ra hay còn gọi là cua lông là đặc sản hoàn toàn tự nhiên của vùng Ba Chẽ. Về hình dạng, cà ra rất giống con rạm ở miền xuôi, mai bóng, có 2 càng to, khá đều nhau và 8 chân nhỏ. Tuy nhiên, cà ra to hơn, phía càng có một dải lông mịn. Vào chính vụ, cà ra có thể đạt đến hơn 2 lạng/con.

Thông thường, cà ra xuất hiện nhiều khi thời tiết trở rét, chuyển từ thu sang đông. “Cua tháng ba, cà ra tháng tám” là câu nói chỉ thời điểm cà ra vào mùa. Ở Đồn Đạc, cà ra thực sự rộ nhất vào khoảng từ tháng 10 âm lịch tới tháng 2 năm sau. Đây là thời gian cà ra béo và thơm ngon nhất.

Theo ngư dân địa phương, cà ra chỉ sống những nơi có môi trường còn trong sạch, thích hợp. Đặc biệt là ở những vùng 2 nước (tức nước sông có sự xâm nhập của nước biển rồi nước biển rút đi theo thủy triều). Môi trường nước sông Ba Chẽ ở khu vực này còn rất tốt, nên cà ra sống và sinh trưởng nhiều. Đánh bắt cà ra không hề đơn giản, bởi chúng thường sống dưới lòng sông, hoặc đào hang khá sâu ở bờ sông, suối.

Loại đặc sản này có vị ngọt thơm đặc trưng, không giống như những loại cua ghẹ khác, khiến bất cứ ai đã một lần thưởng thức sẽ không bao giờ quên. Khi chế biến lẩu, cà ra được rửa sạch, lột mai, con to nhúng lẩu, con nhỏ cho vào xay nhuyễn lọc lấy nước.

Để món ăn ngon, chuẩn vị, việc chế nước lẩu là khâu quan trọng nhất. "Cà ra xay hoặc giã xong sẽ được lọc kỹ từ 2-3 lần để làm gạch. Khi xay cho một chút muối để gạch cà ra kết lại, đóng thành tảng, không bị tan. Các gia vị để làm lẩu gồm: Đường, muối, bột ngọt, hành khô, cà chua... đặc biệt phải dùng một loại dấm bỗng tạo vị chua dễ chịu cho nước dùng" - Anh Vũ Văn Thế, chủ một nhà hàng ở xã Đồn Đạc chia sẻ bí quyết chế biến lẩu cà ra.

Gạch cà ra được đun cho tới khi kết thành mảng rồi vớt ra bát. Sau đó, bắc nồi phi thơm hành khô, bỏ cà chua đảo cùng, cho dấm bỗng vào đảo thành một hỗn hợp sền sệt, có mùi thơm hấp dẫn. Cho phần nước nấu gạch cà ra vào đun sôi, nêm gia vị cho nồi nước lẩu vừa ăn.

Lẩu cà ra không thể thiếu các nguyên liệu ăn kèm như thịt trâu, sườn sụn, đậu rán, hành phi... Các loại rau ăn cùng gồm hoa chuối, tía tô, dọc mùng, mùng tơi… Trời lạnh, thưởng thức nồi lẩu cà ra nóng hổi, béo ngậy, sánh vàng, cùng các loại rau xanh, chắc hẳn sẽ khiến bất cứ ai nhớ mãi không quên