Quy định rõ đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng phù hợp với pháp luật về chứng khoán
	Sửa quy định về thuế giá trị gia tăng, khuyến khích hoạt động xuất khẩu hàng hóa
	Cảnh báo 4 hành vi gian lận hoàn thuế giá trị gia tăng

Công an và Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Thanh Hóa kiểm tra tang vật vụ án mua bán hóa đơn tại Công ty CP dịch vụ thương mại vận tải xây dựng Phương Anh Ảnh: Công an Thanh Hóa cung cấp

Không có giao dịch mua bán

Vụ án Công ty CP Phát triển nhà Thủ Đức (Thuduc House) trục lợi hàng trăm tỷ đồng hoàn thuế GTGT từ việc XK linh kiện tử điện tử đã được cơ quan Công an điều tra từng làm rúng động dư luận về hành vi, thủ đoạn chiếm tiền thuế với quy mô lớn của nhiều DN.

Theo hồ sơ vụ việc, từ năm 2018, Thuduc House phát sinh hoạt động XK hàng hóa là linh kiện điện tử. Theo giải trình của Thuduc House, hàng hóa linh kiện điện tử Công ty đã mua từ Công ty CP Thủ Đức House Wood Trading và XK cho các đối tác nước ngoài. Tuy nhiên, theo kết luận thanh tra của Cục Thuế TPHCM xác định các hợp đồng XK của Thuduc House ký với phía nước ngoài về bản chất là xác lập giao dịch XK giữa công ty này với phía nước ngoài một cách giả tạo. Hành vi này nhằm che giấu giao dịch XK giữa Công ty TNHH Thương mại - Xây dựng ALP với phía nước ngoài và che giấu hành vi đứng tên tờ khai hải quan, các hồ sơ có liên quan đến hoạt động XK của Công ty TNHH Thương mại - Xây dựng ALP. Hợp đồng mua bán giữa Công ty CP Thủ Đức House Wood Trading với Thuduc House bản chất là giả tạo nhằm che giấu số tiền được nhận là 0,1% trên giá trị hàng hóa XK. Các hóa đơn mua bán với nhau và với phía nước ngoài đều không đúng, trên thực tế không có giao dịch mua bán.

Bên cạnh đó, các hóa đơn đầu vào mà Thuduc House khai khấu trừ để nhận tiền hoàn thuế GTGT đều nhận từ Công ty CP Thủ Đức House Wood Trading có nội dung ghi trên hóa đơn là mua bán hàng hóa không đúng nội dung nghiệp vụ kinh tế phát sinh theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 16 Thông tư 39/2014/TT- BTC ngày 31/3/2014 của Bộ Tài chính. Toàn bộ hóa đơn này là ảo, vì không có mua bán thật nhằm giúp cho Thuduc House hưởng lợi 0,6% trên giá trị hợp đồng XK.

Mở rộng thanh tra, Cục Thuế TPHCM phát hiện hóa đơn do Công ty CP Thủ Đức House Wood Trading xuất cho Thuduc House được lấy đầu vào từ Công ty TNHH Thương mại - Xây dựng ALP, mục đích là thu lợi từ chênh lệch giá USD 0,7% trên giá trị hợp đồng mua bán. Trong khi đó, các hóa đơn đầu vào của Công ty TNHH Thương mại - Xây dựng ALP liên quan đến hóa đơn đầu ra xuất cho Công ty CP Thủ Đức House Wood Trading đều được nhận từ các công ty không còn hoạt động tại địa chỉ đăng ký theo thông báo của cơ quan Thuế và có dấu hiệu mua bán trái phép hóa đơn theo quy định.

Cơ quan Thuế xác định, từ tháng 1/2019 đến tháng 6/2019, Thuduc House đã trục lợi số tiền thuế của Nhà nước hơn 221 tỷ đồng, nên Cục Thuế TPHCM đã ban hành quyết định thu hồi số tiền thuế GTGT đã hoàn cho Thuduc House là 221 tỷ đồng và tiền chậm nộp 37 tỷ đồng. Cục Thuế TPHCM cũng truy lại kỳ tính thuế 2017 và 2018 và ban hành quyết định thu hồi số tiền thuế GTGT đã hoàn trong giai đoạn này là 109,8 tỷ đồng cùng tiền chậm nộp hơn 27 tỷ đồng. Đến cuối tháng 3/2021, tổng số tiền truy thu và tiền chậm nộp lên hơn 451 tỷ đồng. Sau khi phong tỏa 22 tài khoản của Thuduc House tại các ngân hàng, Cục Thuế TPHCM chỉ thu được hơn 240 triệu đồng. Mới đây, Cục Thuế TPHCM đã ban hành quyết định cưỡng chế ngừng sử dụng trên 16.000 hóa đơn của Thuduc House.

Chiếm đoạt hàng trăm tỷ đồng

Một vụ việc khác cũng rất đáng quan tâm là vào cuối tháng 5/2021, Công an tỉnh Thanh Hóa đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và áp dụng biện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú đối với 3 đối tượng liên quan tới đường dây mua bán trái phép hóa đơn GTGT với tổng giá trị hàng hóa, dịch vụ trên hóa đơn là gần 100 tỷ đồng.

Về vụ việc này, Cục Thuế Thanh Hóa cho biết, các đối tượng liên quan đến việc mua bán hóa đơn gồm: Nguyễn Thị Phương, Chủ tịch HĐQT Công ty CP dịch vụ thương mại vận tải xây dựng Phương Anh (gọi tắt là Công ty Phương Anh); Lê Thị Hồng Linh, Giám đốc Công ty TNHH DVTMVT Hùng Trang và Đinh Thị Nga, kế toán Công ty Phương Anh, có cùng địa đăng ký kinh doanh tại phường Đông Thọ, TP Thanh Hóa.

Cụ thể, năm 2020, thông qua công tác quản lý thuế và kiểm tra hồ sơ khai thuế, ngành thuế đã phát hiện Công ty Phương Anh có dấu hiệu vi phạm về thuế và sử dụng hóa đơn bất hợp pháp. Chi cục Thuế khu vực TP Thanh Hóa - Đông Sơn đã thu thập, củng cố hồ sơ chứng minh các dấu hiệu vi phạm chuyển sang Công an TP Thanh Hóa đề nghị điều tra, xử lý.

Đồng thời, Công ty TNHH DVTMVT Hùng Trang do bà Lê Thị Hồng Linh làm giám đốc cùng bị khởi tố trong vụ án do có quan hệ liên kết với Công ty Phương Anh (Lê Thị Hồng Linh là con gái ruột của bà Nguyễn Thị Phương).

Cục Thuế Thanh Hóa cho biết, ngày 5/5/2021, Chi cục Thuế khu vực TP Thanh Hóa - Đông Sơn nhận được Thông báo kết quả giải quyết nguồn tin về tội phạm số 452/CSĐT ngày 29/4/2021 của Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Thanh Hóa, theo đó Công an tỉnh Thanh Hóa đã ra Quyết định số 85/CSKT ngày 29/4/2021 về khởi tố vụ án hình sự “In, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ nộp NSNN theo quy định tại Điều 203 Bộ luật Hình sự đối với Công ty Phương Anh”.

Ngay sau đó, Cục Thuế Thanh Hóa đã tiếp tục rà soát lại toàn bộ các DN có sử dụng hóa đơn vi phạm của 2 DN này để xử lý nghiêm theo quy định, tránh thất thoát tiền thuế cho ngân sách nhà nước.

Trước đó, vào tháng 9/2020, Cục Thuế Phú Thọ phối hợp với cơ quan Công an triệt phá một đường dây mua bán hóa đơn, chiếm đoạt tiền thuế của Nhà nước với số lượng lớn xảy ra tại Công ty TNHH Junma Phú Thọ.

Cụ thể, DN này thành lập trong năm 2017 nhưng doanh thu năm 2018 và 2019 tăng đột biến. Doanh thu này ngoài việc DN có sản xuất chế biến tại địa chỉ số 10 Khu công nghiệp Thụy Vân, xã Thụy Vân, TP Việt Trì, Phú Thọ thì một số công ty con trong hệ thống như Junma Yên Bái, Junma Vĩnh Phúc sản xuất và chuyển sản phẩm về Junma Phú Thọ để hoàn thiện và XK, chính vì vậy doanh thu XK và số thuế đề nghị khấu trừ rất lớn.

Trước những dấu hiệu bất thường, Cục Thuế Phú Thọ đã rà soát, kiểm tra hồ sơ hoàn thuế và phát hiện hàng hóa mua vào của DN là gỗ tròn với chứng từ mua trực tiếp của người dân. Nhưng qua xác minh đối với 9 hộ cá nhân (cả người trực tiếp trồng rừng bán ra và hộ cá nhân kinh doanh) cho thấy, người bán trên hồ sơ không có quan hệ với Công ty Junma, cũng không ký trên hồ sơ thu mua gỗ tròn của công ty.

Từ đó, Cục Thuế đã chuyển toàn bộ hồ sơ liên quan đến hóa đơn, mua bán gỗ ván bóc của Công ty Junma Phú Thọ với một số tổ chức cá nhân (16 DN và 4 hộ kinh doanh) cho Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng kinh tế buôn lậu (PC03) Công an Phú Thọ phối hợp xác minh nguồn gốc hóa đơn mua vào của công ty.

Trên cơ sở đề nghị phối hợp xác minh thông tin do Cục Thuế cung cấp, PC03 (Công an tỉnh Phú Thọ) phát hiện nhiều trường hợp thực tế không có hoạt động mua bán hàng hóa với Junma Phú Thọ. Trong đó, với mục đích bán hoá đơn trái phép, Doãn Ngọc Huy cùng với các đối tượng Nguyễn Duy Thanh, Trần Khánh Hưng và Nguyễn Xuân Lộc đều trú tại TPHCM đã sử dụng nhiều giấy tờ giả mang tên nhiều cá nhân ở các tỉnh Cà Mau, Sóc Trăng, Đà Nẵng, Thái Bình, TPHCM để đăng ký người đại diện theo pháp luật của 5 DN, sau đó phát hành hóa đơn GTGT khống bán cho nhiều đơn vị trên địa bàn toàn quốc với doanh số hàng hóa khống khoảng gần 2.000 tỷ đồng, giá mua bán hóa đơn bằng 3% doanh số khống.

Sau khi có đủ chứng cứ, PC03 (Công an tỉnh Phú Thọ) đã đồng loạt bắt giữ, khám xét nơi ở của 6 đối tượng có liên quan tại Phú Thọ, Yên Bái, TPHCM, thu giữ một lượng lớn hồ sơ tài liệu có liên quan đến hành vi vi phạm, đồng thời đã khởi tố 6 bị can với cùng tội danh mua bán trái phép hóa đơn GTGT và lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Một vụ việc điển hình mà cơ quan Hải quan phát hiện sau quá trình điều tra ròng rã suốt 8 tháng là chuyên án mang bí số LS712 của Cục Hải quan Lạng Sơn, ngày 26/1/2018, trên cơ sở thông tin vi phạm và kiến nghị khởi tố vụ án của Tổng cục Hải quan, cơ quan An ninh điều tra Công an TP Hải Phòng đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự “Lê Thanh Phong cùng đồng phạm mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước” và khởi tố bị can với Lê Thanh Phong về tội mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước quy định tại Khoản 2 Điều 203 Bộ luật Hình sự.

Đây chỉ là một số trong rất nhiều vụ việc điển hình, nổi cộm mà cơ quan Thuế, Hải quan phát hiện, điều tra và đề xuất cơ quan chức năng xử lý hình sự. Để chủ động vào cuộc, trong năm 2020 - 2021, cơ quan Hải quan đã và hiện đang phối hợp với cơ quan Công an tiến hành đấu tranh, điều tra, xác minh làm rõ một đường dây nghi vấn hoàn thuế GTGT với số lượng lên tới hàng trăm tỷ đồng.

Muôn vàn thủ đoạn tinh vi

Hoàn thuế GTGT là trả lại cho DN số tiền thuế đã ứng trước theo quy định của pháp luật thuế. Có thể thấy, với số tiền thuế GTGT được hoàn nhanh, nhiều DN có thể quay vòng vốn, thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế gặp nhiều khó khăn do thiên tai, dịch bệnh như hiện nay.

Tuy nhiên, đã có không ít DN, người nộp thuế lợi dụng sự thông thoáng của cơ chế chính sách để vi phạm pháp luật thuế, trốn thuế, gian lận thuế; đặc biệt là tình trạng mua bán hóa đơn bất hợp pháp, kê khai, nâng khống hàng hóa XK để được hoàn thuế GTGT, gây thất thu cho ngân sách nhà nước. Trong đó, nhiều đối tượng, DN đã giở thủ đoạn, lợi dụng khai tăng thuế GTGT đầu vào được khấu trừ và giảm thuế GTGT đầu ra phải nộp; điều chỉnh thuế GTGT đầu vào và đầu ra không đúng quy định; xác định sai thuế suất đối với hàng hóa. Bên cạnh đó, không ít DN có vốn đầu tư nước ngoài có hành vi gian lận thuế thông qua việc chuyển giá, liên tục khai lỗ để không phải nộp thuế và đã bị cơ quan Thuế kiểm tra, phát hiện truy thu, truy hoàn cho ngân sách với số tiền lên tới hàng nghìn tỷ đồng.

Thậm chí, nhiều DN còn sử dụng thủ đoạn đăng ký kinh doanh với rất nhiều ngành nghề, nhưng thực tế không có trụ sở kinh doanh, kho hàng, thành lập ra DN là để bán hóa đơn GTGT cho các cá nhân và tổ chức hoạt động kinh doanh khác sử dụng vào việc hợp thức hàng hóa buôn lậu, trốn thuế hoặc chiếm đoạt tiền hoàn thuế GTGT của Nhà nước.

Trong lĩnh vực XNK cũng đã xảy ra một số vụ việc gian lận hoàn thuế GTGT ở khâu XNK đã bị cơ quan Hải quan điều tra làm rõ. Thủ đoạn chiếm đoạn tiền hoàn thuế được nhiều đối tượng thực hiện hết sức tinh vi, xảo quyệt và có sự tính toán kỹ lưỡng nhằm tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng. Thống kê trong 2 năm (2017-2018), cơ quan Hải quan đã phát hiện 8 công ty NK nông sản trị giá hàng nghìn tỷ đồng được tiêu thụ nhưng không khai và tính thuế GTGT ở khâu kinh doanh thương mại. Ước tính số tiền thuế GTGT gian lận khoảng hơn 61 tỷ đồng.

Là người chủ trì phát hiện và điều tra chuyên án mang bí số LS712 nhằm lật tẩy hành vi NK, kinh doanh mặt hàng nông, lâm, thủy sản gian lận, trốn thuế GTGT xảy ra tại cửa khẩu Tân Thanh, bà Đào Thu Lan, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Tân Thanh (Cục Hải quan Lạng Sơn) cho rằng, để phát hiện sự bất thường, thủ đoạn tinh vi của DN, cơ quan chức năng phải mất nhiều thời gian theo dõi, rà soát mới có kết quả. Thậm chí “sự gian manh” trong hành vi gian lận của nhiều DN, khiến cơ quan chức năng nếu có phát hiện ra cũng khó xử lý, bởi nhiều quy định, chế tài chưa rõ ràng. Đặc biệt, về cơ sở pháp lý, xử lý vụ việc, cơ quan Hải quan không có thẩm quyền khởi tố vụ án đối với các tội về thuế. Sau khi điều tra, xác minh phát hiện sai phạm, cơ quan Hải quan sẽ phải bàn giao cho cơ quan Công an. Vì vậy, hiệu quả trong đấu tranh đối với gian lận hoàn thuế GTGT hạn chế, vụ việc kéo dài do phụ thuộc nhiều vào cơ quan Công an.

Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Vinh Huy, Chủ tịch sáng lập Hệ thống Luật Thịnh Trí, Phó Chủ tịch Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam cho biết, nhìn lại các hành vi gian lận thuế có thể thấy, mức độ vi phạm ngày càng gia tăng và phức tạp, diễn ra khá nghiêm trọng với mức độ ngày càng tinh vi dưới nhiều hình thức khác nhau, gây thất thu cho ngân sách, tạo sự bất bình đẳng và bức xúc trong cộng đồng DN và toàn xã hội.

Còn theo ông Nguyễn Thái Sơn, Giám đốc Công ty CP Tư vấn thuế Sài Gòn, Hội viên danh dự CLB Đại lý thuế, từ những năm 1990, cơ quan Thuế đã phát hiện nhiều hiện tượng DN gian lận tiền hoàn thuế GTGT; nhiều biện pháp ngăn chặn gian lận tiền hoàn thuế đã được tổ chức như: hạn chế số trường hợp và đối tượng được hoàn thuế GTGT; phân loại hồ sơ phải kiểm tra trước khi hoàn thuế và hồ sơ kiểm tra sau khi đã nhận tiền hoàn thuế; phối hợp thông tin với cơ quan điều tra…

“Thời gian gần đây, các cơ quan chức năng đã liên tục phá án thành công nhiều vụ hoàn thuế GTGT với những thủ đoạn ngày càng tinh vi. Đó là thành quả quan trọng trong cuộc đấu tranh chống gian lận hoàn thuế GTGT, bởi nó thể hiện hiệu quả của phương pháp và kỹ thuật nghiệp vụ; tinh thần nỗ lực và bản lĩnh của cán bộ đấu tranh trực tiếp”, ông Nguyễn Thái Sơn nhấn mạnh.

(Bài 2: Quyết tâm ngăn chặn gian lận hoàn thuế GTGT)