Gian hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam tại một hội chợ ở Nhật Bản. Ảnh: ST.

Đôi bên cùng có lợi

Theo Bộ Công Thương, từ đầu những năm 2000, thị trường phân phối tại Việt Nam bắt đầu được các nhà đầu tư nước ngoài quan tâm mà mở đầu là các nước châu Âu như Đức với Metro hay Pháp với Tập đoàn Bourbon. Cũng từ đó, các DN XK Việt Nam bắt đầu tiếp cận trực tiếp để bán hàng vào các hệ thống phân phối của các nhà đầu tư nước ngoài ở Việt Nam.

Xuất phát từ thực tế đó, Bộ Công Thương bắt đầu hình thành ý tưởng kết nối giữa những hệ thống phân phối nước ngoài đã có mặt tại Việt Nam với chính những DN XK để trực tiếp đưa hàng vào hệ thống của các tập đoàn này tại thị trường châu Âu.

Hoạt động này mang lại lợi ích cho cả 2 phía. Đối với các DN Việt Nam, trực tiếp tham gia mạng phân phối sẽ giúp DN nắm bắt tốt hơn nhu cầu của người tiêu dùng, học được cách quản lý chất lượng, tiên tiến nhằm theo tiêu chuẩn XK của các hãng hàng đầu thế giới, đồng thời có điều kiện để phát triển thương hiệu. Đối với các chuỗi phân phối, việc tiếp xúc trực tiếp với các DN Việt Nam giúp phát triển phong phú thêm về nguồn hàng, tạo điều kiện kiểm soát tốt hơn chất lượng hàng hóa, nhất là đối với các mặt hàng nông, lâm, thủy sản cần quản lý chất lượng tận gốc. Thêm vào đó, cả hai bên đều có lợi về giá thông qua giảm chi phí trung gian.

Các hoạt động đầu tiên để thực hiện ý tưởng này là tổ chức các tuần hàng Việt Nam tại nước ngoài. Từ lần đầu tổ chức năm 2011 tại hệ thống siêu thị Casino (Pháp), đến nay, tuần hàng Việt Nam tại nước ngoài đã được tổ chức tại các hệ thống khác như Metro, Segros (Pháp); Lotte, Emart (Hàn Quốc); Aeone (Nhật Bản); Auchan, Carrefour (Pháp), Central Group (Thái Lan)… Cùng với việc tổ chức các tuần hàng, Bộ Công Thương đã xây dựng Đề án “Thúc đẩy các DN Việt Nam trực tiếp tham gia hệ thống phân phối nước ngoài đến năm 2020”.

Liên quan tới vấn đề này, theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải: Khi XK hàng hóa trực tiếp qua các tập đoàn bán lẻ, được các tập đoàn chấp nhận ở một nơi, hàng hóa sẽ được chấp nhận ở tất cả hệ thống phân phối của tập đoàn trên toàn thế giới.

“Chúng ta hiện còn rất yếu về kinh doanh quốc tế, về tiềm lực quảng bá mặt hàng. Thông qua hệ thống của các tập đoàn, hàng hóa được trực tiếp đưa đến người tiêu dùng cuối cùng. Các yếu tố như giá thành cạnh tranh, đảm bảo cho tiêu thụ rất tốt. Bên cạnh đó, hàng hóa đã bán trong siêu thị cũng là một hình thức để khẳng định hàng hóa Việt Nam được đảm bảo về chất lượng. Đây là bước quan trọng để dần xây dựng được thương hiệu của hàng hóa Việt Nam, thông qua đó xây dựng được thương hiệu quốc gia Việt Nam”, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nói.

Nhằm tăng sản lượng hàng hóa XK qua hệ thống phân phối nước ngoài, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho biết thêm: Bộ Công Thương đã làm việc trực tiếp với lãnh đạo cấp cao của các tập đoàn như Aeon, Central Group. Ví dụ, đối với Aeon, năm 2017, theo số liệu Aeon báo cáo, tổng giá trị hàng hóa Việt Nam mà Aeon đưa vào hệ thống của Aeon trên toàn thế giới là 200 triệu USD. “Chúng tôi đề nghị, năm 2018, Aeon ít nhất phải tăng được gấp đôi con số nêu trên”, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nói.

DN đóng vai trò mấu chốt

Dự kiến từ nay tới cuối năm, các hoạt động dành cho DN XK trong khuôn khổ Đề án “Thúc đẩy các DN Việt Nam trực tiếp tham gia hệ thống phân phối nước ngoài đến năm 2020” gồm có: Tuần hàng Việt Nam tại Nhật Bản trong chuỗi phân phối Aeon; Tuần hàng Việt Nam tại Thái Lan; Kết nối các DN Việt Nam với chuỗi phân phối Walmart, Cosco, Target, Amazon tại Hoa Kỳ; Kết nối DN Việt Nam với chuỗi Coop Italia, chợ đầu mối nông sản tại Italia…

Đứng từ góc độ DN XK, bà Vũ Hải Anh, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Đầu tư Kim Cương Việt cho biết: Với sản phẩm trà làm từ nấm linh chi, là thực phẩm bảo vệ sức khỏe, năm 2017, DN đã được hỗ trợ đi xúc tiến thương mại tại hệ thống bán hàng của Aeon tại Nhật. Sau chuyến xúc tiến, sản phẩm của DN đã được đưa vào giới thiệu tại Aeon Mall Việt Nam.

“DN muốn đưa được hàng vào hệ thống của Aeon, điều quan trọng nhất là phải đảm bảo tiêu chí về giấy phép, thực phẩm phải sạch. Hiện tại, với những tiêu chí của nước ngoài, không cứ là Nhật Bản, ngay cả bao bì, mẫu mã cũng phải lưu ý để làm sao không chứa những chất độc hại, nhất là những bao bì nilon. Muốn phát triển bền vững, ngoài sự nỗ lực của DN, Bộ Công Thương và những trung tâm xúc tiến cần tạo dựng được niềm tin của đối tác, làm cầu nối để đối tác tin vào sự lựa chọn DN tham gia xúc tiến thương mại của trung tâm xúc tiến, từ đó yên tâm đặt bút ký hợp đồng. Đó là điều mà DN XK Việt Nam nào cũng mong muốn”, bà Hải Anh nói.

Xung quanh vấn đề này, bà Nguyễn Thị Mai Anh-Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch Hà Nội (HPA) lại đưa ra góc nhìn khác. Theo bà Mai Anh, khó khăn điển hình hiện nay là thiếu đội ngũ DN đủ mạnh để tiếp cận hệ thống phân phối nước ngoài. Lực lượng DN Việt Nam chủ yếu ở quy mô vừa và nhỏ, ít vốn, năng lực cạnh tranh kém. Với nhiều quy định đòi hỏi, hàng rào kỹ thuật cao, muốn đáp ứng những yêu cầu của nhà phân phối, DN phải nỗ lực, đầu tư lớn.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cũng nhấn mạnh: Bên cạnh sự hỗ trợ của cơ quan quản lý nhà nước, để đưa hàng Việt vào hệ thống phân phối nước ngoài, vai trò mấu chốt, quan trọng thuộc về DN. “Bộ Công Thương kêu gọi sự phối hợp và đồng hành từ DN nhằm tham gia và triển khai Đề án một cách đồng bộ, cùng đem lại lợi ích cho các bên. DN cần nâng cao hơn nữa năng lực cạnh tranh cho sản phẩm, hàng hóa; tìm hiểu thông tin thị trường; tích cực tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại để quảng bá, đưa hàng Việt vào hệ thống phân phối nước ngoài ổn định và bền vững hơn”, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nói.