ông Trần Thanh Hải, Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương).

Sự cố tàu Ever Given - một trong những tàu container lớn nhất thế giới trên đường di chuyển từ châu Á sang châu Âu đã bị mắc cạn khi di chuyển qua kênh đào Suez từ ngày 23/3 đến ngày 29/3 gây ảnh hưởng như thế nào tới hoạt động XK hàng hóa Việt Nam sang thị trường châu Âu, thưa ông?

Sự cố tàu Ever Given mắc cạn khi di chuyển qua kênh đào Suez khiến việc di chuyển của các con tàu khác theo cả hai hướng trên kênh đào Suez đều bị dừng lại, gây ùn tắc tại khu vực này. Kênh đào Suez dài 190km, là tuyến hàng hải huyết mạch của thế giới, đồng thời cũng là tuyến đường cho hàng hóa XNK giữa Việt Nam và khu vực EU, kể cả một phần của khu vực bờ đông nước Mỹ.

Châu Âu hiện là đối tác thương mại lớn thứ 4 của Việt Nam, sau Trung Quốc, Hoa Kỳ, và Hàn Quốc. Việt Nam đã ký Hiệp định Thương mại tự do (FTA) với EU, Anh. Lưu lượng thương mại gia tăng đồng nghĩa với khối lượng hàng hóa đi qua kênh đào Suez cũng gia tăng tương ứng. Điều này cho thấy vai trò quan trọng của kênh đào Suez trong hoạt động XNK giữa Việt Nam và khu vực châu Âu. Do vậy, việc kênh đào Suez bị ngừng lưu thông sẽ có ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động XNK của Việt nam với châu Âu.

Ông có thể đưa ra con số đong đếm cụ thể số giá trị hàng hóa của Việt Nam XK sang EU bị ảnh hưởng bởi sự cố tàu Ever Given mắc cạn tại kênh đào Suez thời gian qua?

Hiện nay, ngoài một khối lượng nhỏ hàng hóa được vận chuyển bằng đường hàng không và đường sắt, về cơ bản hàng hóa XNK giữa Việt Nam với châu Âu vẫn được vận chuyển bằng đường biển, đi qua kênh đào Suez. Năm 2020, Việt Nam XK sang châu Âu 43,7 tỷ USD và NK từ thị trường này 18,5 tỷ USD. 2 tháng đầu năm 2021, con số XK là 7,5 tỷ USD và NK 3,1 tỷ USD, tương ứng với tốc độ tăng trưởng 18% và 12%.

Với 2 tháng đầu năm nay, Việt Nam XK sang EU 7,5 tỷ SD, như vậy tính trung bình mỗi ngày lưu lượng trao đổi hàng hóa XK sang EU đạt khoảng 100 triệu USD. Việc ùn tắc ở kênh đào Suez làm cho giao dịch thương mại bị chậm lại đáng kể từ đó sẽ phát sinh các chi phí. Đương nhiên, các DN sẽ bị ảnh hưởng về tiến độ giao hàng cũng như chiều NK nguyên liệu để sản xuất các mặt hàng ở Việt Nam.

Siêu tàu chở hàng Ever Given bị mắc cạn tại Kênh đào Suez, Ai Cập, ngày 24/3/2021. Ảnh: TTXVN

Từ sự cố mắc cạn của tàu Ever Given gây tác động trực tiếp tới hàng hóa XNK của Việt Nam với khu vực châu Âu, Bộ Công Thương có khuyến cáo gì nhằm tăng tính chủ động, giúp DN ứng phó tốt hơn với những sự cố tương tự?

Thời gian vừa qua, Bộ Công Thương đã có chỉ đạo Thương vụ Việt Nam tại Ai Cập theo dõi sát tiến độ giải phóng tàu Ever Given để thông tin kịp thời đến các doanh nghiệp XNK. Bộ Công Thương cũng phối hợp với Bộ Giao thông vận tải nắm tiến độ giao hàng, làm hàng tại các cảng đầu mối để có biện pháp điều tiết cần thiết trong trường hợp sự cố tại kênh Suez kéo dài. Sự cố vừa qua là một vấn đề của lĩnh vực vận tải, của hoạt động logistics nhưng lại có tác động đặc biệt quan trọng tới thương mại, hoạt động XNK. Cùng với tình trạng khan hiếm container, giá cước tàu biển tăng cao do tác động của dịch Covid-19, sự cố tại kênh Suez góp phần làm tăng thêm các khó khăn cho các DN XNK Việt Nam.

Các vấn đề trên cho thấy vai trò thiết yếu của logistics trong hoạt động phát triển kinh tế nói chung và phát triển thương mại nói riêng. Trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động về chính trị, xã hội, thiên tai, dịch bệnh... chuỗi cung ứng toàn cầu có thể bị ảnh hưởng, đứt gãy bất cứ lúc nào và ở bất kỳ đâu. Do vậy, các DN Việt Nam cần chủ động nâng cao khả năng thích ứng, chịu đựng trước những biến động khắc nghiệt của thị trường; đa dạng hóa và lên phương án dự phòng cho những trường hợp khẩn cấp để có thể giảm thiểu thiệt hại đến mức thấp nhất khi có tình huống bất lợi xảy ra.

Xin cảm ơn ông!