Điều hòa trên ô tô là một trang bị không thể thiếu, tuy nhiên việc sử dụng nó như thế nào cho đúng thì không phải tài xế nào cũng biết, đặc biệt là trong mùa đông. Dưới đây là một số lưu ý về việc sử dụng điều hòa vào mùa đông giúp tài xế có những hành trình ấm áp và an toàn.

1. Cơ chế hoạt động của điều hòa làm ấm trong ô tô

Có hai nguyên tắc cơ bản là hiện tượng thu nhiệt khi một chất lỏng bay hơi và tỏa nhiệt khi nó chuyển từ hơi sang lỏng. Vì vậy, chiếc điều hòa không khí nào cũng có một máy nén, bình ngưng, bình làm khô, van giãn nở nhiệt, máy hóa hơi và “dòng máu” là chất làm lạnh.

Chất làm lạnh là chất lỏng có khả năng bay hơi ở nhiệt độ thấp. Trước kia, ngành công nghiệp điện lạnh sử dụng chất R-12 nhưng do chứa chlorofluorocarbon (CFC) gây thủng tầng ozon nên nó được thay bằng R-134a từ 1996.

Sơ đồ hệ thống điều hòa trên ô tô (Ảnh: OBDVietNam).

Nguyên lý hoạt động có thể tóm gọn thành các bước như sau: Đầu tiên, máy nén, được nối với động cơ thông qua dây cua-roa, hút chất làm lạnh ở thể khí (từ bình chứa gas) rồi nén ở áp suất cao. Khi bị nén, nhiệt độ chất làm lạnh tăng lên và nó được đẩy sang giàn nóng, nằm ở vị trí phía đầu xe, gần lưới tản nhiệt và có quạt riêng. Ở giàn nóng, do được tản nhiệt ở áp suất cao nên chất làm lạnh hóa thành thể lỏng và chuyển sang van giãn nở (hoặc van tiết lưu).

Tiếp theo, tại van tiết lưu, áp suất giảm đột ngột nên chất làm lạnh hóa hơi và chuyển tới giàn lạnh. Ở đây, nó lấy nhiệt từ môi trường xung quanh và khiến nhiệt độ giảm xuống. Hơi lạnh sẽ được quạt gió thổi ra môi trường. Gió thổi ta từ giàn lạnh có thể là gió ngoài (làm lạnh ngoài), gió trong ca-bin hoặc cả hai.

2. Nên bật điều hòa trên ô tô vào mùa đông

Vào mùa đông, trời lạnh, nhiểu tài xế không bật điều hòa trên xe mà chỉ mở hé cửa kính xe, giúp tiết kiệm nhiên liệu mà vẫn đảm bảo không bị thiếu không khí.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia kỹ thuật ô tô chia sẻ, dù trời có lạnh thì bạn vẫn nên thỉnh thoảng mở điều hoà để đảm bảo cho các thiết bị được hoạt động bình thường.

Dù thời tiết mát thì thỉnh thoảng bạn vẫn nên bật điều hòa.

Vì khi bật điều hòa nước làm mát có thể tuần hoàn khắp hệ thống.

Trong các chất làm mát có chứa một loại chất bôi trơn giúp các lót cao su và hệ thống đường ống luôn ở trong tình trạng hoạt động tốt. Vì thế, không sử dụng máy lạnh xe ô tô trong một thời gian dài đồng nghĩa với việc nước làm mát sẽ không di chuyển xung quanh và các chất bôi trơn cũng không hoạt động trên các bộ phận cao su. Điều này có thể dẫn đến các lót cao su của đường ống bị rò rỉ và chất làm mát bị cạn dần đi. Dẫn đến việc chiếc xe sẽ phải bổ sung thêm chất làm mát sau đó hoặc nghiêm trọng hơn là phải thay cả bộ lót cao su.

Bên cạnh đó, theo các chuyên gia ô tô, khi không sử dụng điều hòa thường xuyên, hơi ẩm sẽ bám vào các ống thông khí gây ra nấm mốc và vi khuẩn. Khi điều hòa được khởi động lại sau nhiều tuần hoặc nhiều tháng không hoạt động, những vi khuẩn này sẽ được thổi vào trong xe.

Do vậy, nếu thời tiết mát mẻ không cần sử dụng đến điều hòa, bạn vẫn nên thỉnh thoảng bật điều hòa để nước làm mát có thể tuần hoàn khắp hệ thống.

3. Bật điều hòa bao nhiêu độ là vừa?

Có nhiều người băn khoăn không biết nên bật điều hòa bao nhiêu độ vào mùa đông cho phù hợp?

Và theo các chuyên gia, nhiệt độ trong xe không nên chênh quá nhiều so với nhiệt độ ngoài trời vì như vậy có thể dễ gây ra hiện tượng sốc nhiệt khi từ xe bước ra ngoài. Nên dù trời nóng hay lạnh thì bạn chỉ cần để nhiệt độ sao cho không thấy quá ấm trong mùa đông và lạnh vào mùa hè, mức chênh giữa nhiệt độ trong và ngoài xe chỉ nên từ 3 - 5 độ C.

Đồng thời, các chuyên gia cũng khuyên các tài xế, nên tắt điều hòa từ 3-5 phút trước khi xuống xe để cơ thể dần quen với nhiệt độ ngoài trời tránh tình trạng sốc nhiệt do thay đổi môi trường.

4. Điều hòa trên ô tô là loại hai chiều?

Nhiều người sử dụng xe cho rằng, điều hòa trên ô tô cũng là điều hòa hai chiều như ở gia đình nên có thể chỉnh nóng, lạnh. Nhưng, thực tế nó chỉ có một chiều lạnh.

Còn hệ thống làm nóng hoạt động độc lập với dàn lạnh (chỉ chung quạt gió). Hệ thống làm nóng sẽ gom nhiệt từ két nước làm mát sau khi chạy qua động cơ. Lúc này, nhiệt độ sẽ được gom vào nước, chảy qua đường ống gần mặt táp-lô. Lúc này, quạt gió sẽ thổi không khí được làm nóng từ dòng nước vào cabin để sưởi ấm.

Còn các tính năng sưởi ấm ở ghế, vô lăng, tay nắm cửa... trên một số dòng xe là được sử dụng bằng năng lượng điện nên về lý thuyết cũng không tiêu hao nhiều nhiên liệu của xe.

5. Để kính trong xe không bị mờ

Khi lái xe mùa đông, nhiệt độ ngoài trời thấp hoặc trong điều kiện mưa ẩm, khiến lượng hơi nước bên trong xe ngưng tụ bám phía trong kính lái, gây mờ. Vì vậy, theo nguyên lý để kính hết mờ tức phải giải phóng được lượng nước này.

Điều hòa ô tô chỉ là một chiều lạnh.

Và nhiều tài xế băn khoăn là nên bật điều hòa lạnh hay hệ thống sưởi để kính lái hết mờ? Thực tế, thì cả hai cách đều được. Tuy nhiên, cách nhanh nhất để hết mờ kính là bật sưởi kính hoặc nếu không có sưởi kính thì bật điều hòa, gió to và chọn chế độ hết gió lên kính.

Sau vài chục giây đến một phút kính sẽ khô hoàn toàn, sau đó điều chỉnh cho hướng gió về cabin, không hất vào kính nữa. Lúc này bật điều hòa, nóng hay lạnh sao cho người trên xe thấy thoải mái là được, kính sẽ không bị mờ nữa.

Bên cạnh đó, thỉnh thoảng bạn nên hé kính cửa sổ một chút cũng sẽ giúp giảm hiện tượng hơi nước ngưng tụ phía trong xe. Đồng thời cũng giúp tăng khí oxy trong xe tránh tình trạng bị choáng, mệt mỏi cho người ngồi trong xe.

6. Bật nhiệt độ trong xe bao nhiêu cho phù hợp

Nhiều người thắc mắc, vào mùa đông trời lạnh thì nên để nhiệt độ trong xe bao nhiêu cho hợp lý. Theo các chuyên gia về sức khỏe, nên để nhiệt độ mà cơ thể cảm thấy dễ chịu, tức không cần phải nóng ấm so với bên ngoài mà chỉ cần ngồi trong xe không cảm thấy lạnh là được.

Theo các chuyên gia, nhiệt độ trong và ngoài xe không nên quá chênh lệch.

Như mùa đông ở miền Bắc Việt Nam, dải nhiệt độ phù hợp là khoảng 20-26 độ. Và lưu ý, trước khi xuống xe, nên tắt điều hòa hoặc giảm nhiệt độ để cơ thể dần thích nghi, trách bị sốc nhiệt khi bước ra ngoài, đặc biệt với trẻ em và người già.

7. Khởi động xe xong hãy bật điều hòa

Dù trời nóng hay lạnh thì tài xế cũng nên tập thói quen – bật điều hòa sau khi đã khởi động xe và tắt trước khi tắt máy.

Bởi, theo các chuyên gia kỹ thuật ô tô, thói quen này theo thời gian sẽ giúp bảo vệ hệ thống phát điện của xe hoạt động tốt hơn. Bởi khi người dùng bật điều hòa trong khi xe chưa khởi động, ắc quy phải hoạt động để chạy quạt gió. Điều này nếu diễn ra thường xuyên sẽ làm giảm tuổi thọ của ắc quy./.