Có dấu hiệu chững lại

Số liệu từ Tổng cục Thống kê cho biết, tính đến ngày 20/6/2023, tổng vốn đăng ký cấp mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài (ĐTNN) đạt trên 13,43 tỷ USD, bằng 95,7% (tức giảm 4,3%) so với cùng kỳ năm 2022.

Phân tích kĩ hơn về những con số trên, bà Phí Thị Hương Nga, Vụ trưởng Vụ Thống kê Công nghiệp và Xây dựng (Tổng cục Thống kê) cho biết, mức sụt giảm này đã thể hiện rõ khó khăn chung của nền kinh tế thế giới cũng như của Việt Nam trước nhiều rủi ro và biến động trong năm 2022 và vẫn đang kéo dài sang năm 2023.

Theo đó, xu hướng đầu tư ra nước ngoài của các quốc gia phát triển có dấu hiệu chững lại mặc dù đại dịch Covid-19 đã được kiểm soát trên thế giới và tại Việt Nam, do ảnh hưởng từ một số yếu tố cơ bản như bối cảnh thế giới tiếp tục biến động phức tạp, khó lường; xung đột chính trị tại một số quốc gia trên thế giới ngày càng gay gắt; áp lực giá cả và lạm phát có dấu hiệu hạ nhiệt nhưng vẫn ở mức cao; nhu cầu hàng hoá toàn cầu có xu hướng giảm và chưa có dấu hiệu phục hồi. Điều kiện tài chính toàn cầu có xu hướng thắt chặt ảnh hưởng mạnh hơn đến doanh nghiệp, thương mại và đầu tư quốc tế; rủi ro của hệ thống ngân hàng; đứt gãy chuỗi cung ứng chưa được khắc phục hoàn toàn.

Những yếu tố này đang gây áp lực giảm đáng kể lên dòng vốn FDI toàn cầu trong năm 2022 và tiếp tục sang 2023, ảnh hưởng tiêu cực đến dòng vốn đầu tư ra nước ngoài của các nền kinh tế lớn, đặc biệt là các đối tác đầu tư của Việt Nam, tác động làm giảm thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt Nam trong 6 tháng năm 2023.

Mặc dù tổng vốn FDI đăng ký 6 tháng 2023 giảm 4,3%, nhưng mức giảm này đã được cải thiện so với cùng kỳ 2022 giảm 8,1%, và khi phân tích chi tiết sẽ cho thấy tín hiệu tích cực trong thu hút ĐTNN.

Cụ thể, vốn đầu tư cấp mới đạt gần 6,5 tỷ USD (chiếm 48,3% tổng vốn đăng ký) tăng mạnh 31,3% và tăng 71,9% về số dự án cấp mới so với cùng kỳ 2022; vốn góp mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài (chiếm 29,9% tổng vốn đăng ký) tăng mạnh 79%. Chỉ có vốn đăng ký tăng thêm (chiếm 21,8% tổng vốn đăng ký) giảm 57,1% nhưng số lượt dự án tăng vốn lại tăng 29,8% so với cùng kỳ.

Mức tăng, giảm chi tiết này khẳng định niềm tin của nhà ĐTNN đối với chính sách kinh tế vĩ mô ổn định, môi trường đầu tư của Việt Nam an toàn nên vẫn thu hút các nhà đầu tư nước ngoài quyết định đến đầu tư và mở rộng dự án hiện hữu tại Việt Nam.

Ngoài ra, tốc độ tăng số dự án mới (tăng 71,9%) vẫn lớn hơn tốc độ tăng tổng vốn đầu tư mới (tăng 31,3%)cũng cho thấy các nhà ĐTNN quy mô vừa và nhỏ tiếp tục quan tâm, tin tưởng vào môi trường đầu tư của Việt Nam vừa đưa ra các quyết định đầu tư mới.

Bên cạnh đó, các tập đoàn lớn hiện đang cẩn trọng, xem xét kỹ việc tiếp tục đầu tư lớn vào Việt Nam trong bối cảnh tác động của chính sách thuế tối thiểu toàn cầu có hiệu lực từ năm 2024.

Xây dựng cơ chế ưu tiên doanh nghiêp công nghệ cao và chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp trong nước. Ảnh: Internet.

Rà soát toàn bộ các khu công nghiệp

Để thu hút dòng vốn FDI có chất lượng trong thời gian tới trong bối cảnh dòng vốn FDI có xu hướng chậm lại, bà Phí Thị Hương Nga cho rằng Việt Nam cần thực thi nhiều giải pháp hiệu quả. Theo đó, cần tiếp tục rà soát, bổ sung và hoàn thiện thể chế, tiếp tục cắt giảm thực chất điều kiện kinh doanh đang là rào cản đối với hoạt động sản xuất kinh doanh đẩy mạnh cải cách hành chính, thực thi hiệu quả thủ tục một cửa tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp thành lập và phát triển; rà soát, sửa đổi cơ chế chính sách ưu đãi, thu hút đầu tư nước ngoài trong bối cảnh áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu.

Đồng thời, cần chú trọng đến việc đáp ứng yêu cầu của các tập đoàn xuyên quốc gia về thời gian đàm phán, ký thỏa thuận và triển khai thực hiện; ưu tiên các nhà đầu tư chiến lược; tạo lập chuỗi sản xuất toàn cầu. Xây dựng cơ chế ưu tiên doanh nghiêp công nghệ cao và chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp trong nước.

Song song với đó, các doanh nghiệp trong nước cũng cần phải nỗ lực nâng cao năng lực, như: năng lực công nghệ, chất lượng lao động, quản lý,... Bởi đây là cơ hội để các doanh nghiệp ĐTNN tìm đến đặt hàng và hỗ trợ doanh nghiệp trong nước hoàn thiện quy trình sản xuất, tăng cơ hội liên kết.

“Ngoài ra, cần tập trung hoàn thiện thể chế về đầu tư theo hướng tạo thuận lợi cho nhà đầu tư nước ngoài, nghiên cứu và ban hành các chính sách phù hợp với từng ngành, từng lĩnh vực để thu hút được dòng vốn FDI chất lượng. Rà soát toàn bộ các khu công nghiệp cần ưu tiên mở rộng, xây mới, cần thu hẹp; công bố danh sách các khu công nghiệp có quỹ đất sạch, cơ sở hạ tầng sẵn sàng... để thu hút đầu tư”, Vụ trưởng Vụ Thống kê Công nghiệp và Xây dựng nhấn mạnh.