Tiềm năng cho thị trường trái phiếu xanh ở Việt Nam
	Cần chính sách gì để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2021?

Nguồn vốn trong nước thì khó có thể đáp ứng được nhu cầu vốn lớn cho đầu tư hạ tầng kinh tế. Ảnh: ST

Ngày 27/4, tại Hội thảo Định hình lại hệ thống tài chính toàn cầu và chiến lược của Việt Nam, do Trường Đại học Kinh tế TPHCM tổ chức, TS Nguyễn Đức Kiên, Tổ trưởng Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng cùng nhóm cộng sự đã đưa ra nhiều ý kiến đề xuất cho việc phát hành trái phiếu Chính phủ ra thị trường vốn quốc tế nhằm huy động vốn cho các dự án đầu tư kinh tế xã hội giai đoạn tới.

Theo nhóm nghiên cứu, trong giai đoạn 2016 – 2020, bội chi ngân sách nhà nước đạt bình quân là 3,45% GDP. Tỷ lệ nợ công cuối năm 2020 tăng lên 55,3% GDP, nợ Chính phủ chiếm 49,1% GDP, nợ nước ngoài chiếm 47,3% GDP. Tuy nhiên, tất cả các chỉ tiêu này đều thấp hơn trần Quốc hội giao trong kế hoạch tài chính 5 năm 2016-2020.

Do vậy, so với cả thực tiễn hiện tại và các mục tiêu đề ra tại Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng (nợ công không quá 60% GDP, nợ Chính phủ không quá 50% GDP), Chính phủ có dư địa để tiếp tục phát hành trái phiếu cho các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội. Trong đó, có trái phiếu trên thị trường vốn quốc tế để thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội.

Theo TS Nguyễn Đức Kiên, việc phát hành trái phiếu chính phủ ra thị trường vốn quốc tế có một số yếu tố hỗ trợ tích cực. Theo đó, ngưỡng trần nợ công (bao gồm nợ Chính phủ và tổ chức quốc tế) đang thấp hơn so với các tiêu chí mà các tổ chức quốc tế đánh giá. Trên thị trường tài chính quốc tế, Việt Nam được đánh giá là đối tác uy tín, thanh toán nợ đúng hạn.

Đáng chú ý, mặt bằng lãi suất hiện đang được giữ ở mức thấp trên các thị trường vốn quốc tế. Điều này sẽ tạo điều kiện cho chính phủ Việt Nam phát hành được trái phiếu với mức lãi suất danh nghĩa thấp hơn, tiết kiệm chi phí và giảm áp lực trả nợ.

Từ 2005 đến nay, Việt Nam cũng đã có 3 lần phát hành trái phiếu chính phủ ra thị trường vốn quốc tế và ghi nhận kết quả khá khả quan. Các đợt phát hành này đã giúp các nhà hoạch định chiến lược tích lũy kinh nghiệm phát hành khi trái phiếu mới phát hành năm 2014 có lãi suất thấp hơn hẳn so với 2 lần phát hành trước. Đồng thời, việc hoán đổi trái phiếu đã làm giảm nghĩa vụ trả lãi trái phiếu trong mỗi kỳ trả lãi tương đương khoảng hơn 5 triệu USD.

Từ các yếu tố kể trên, TS Nguyễn Đức Kiên cho rằng, Chính phủ nên xem xét đến phương án xây dựng chương trình phát hành trái phiếu trung hạn toàn cầu. Đây là khung hồ sơ phát hành trái phiếu quốc tế chuẩn được các nhà đầu tư chấp nhận rộng rãi trên toàn cầu và thường được áp dụng bởi các nhà phát hành trái phiếu quốc tế thường xuyên.

Chương trình phát hành trái phiếu trung hạn cho phép Chính phủ linh hoạt phát hành trái phiếu quốc tế đa dạng các loại tiền tệ với khối lượng khác nhau tại các thời điểm khác nhau trong khi vẫn sử dụng cùng một bộ khung hồ sơ pháp lý.

Bên cạnh đó, cần xây dựng cơ chế huy động, sử dụng và quản lý nguồn tiền thu được sau phát hành đảm bảo tính hiệu quả. Nguồn tiền thu được từ các đợt phát hành trái phiếu quốc tế cần gắn với các đợt giải ngân cho các dự án đầu tư nhằm hạn chế tình trạng đọng vốn dẫn đến lãng phí nguồn lực, giảm thiểu rủi ro phát sinh giữa khối lượng phát hành với nhu cầu vốn theo tiến độ thực hiện và bảo đảm khả năng tạo nguồn trả nợ khi đến hạn.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng lưu ý về các tác động kinh tế tiềm ẩn của từng đợt phát hành trái phiếu trên thị trường vốn quốc tế. Số tiền trả nợ lớn đặt ra một thách thức không nhỏ cho thị trường ngoại hối trong nước. Thực hiện đảo nợ thông qua một đợt phát hành mới là cách tiếp cận thông thường.

Với từng đợt phát hành trái phiếu, Chính phủ có thể cân nhắc tới việc đưa vào điều khoản về phương án trả dần nợ gốc, lựa chọn mua lại trước thời điểm đáo hạn, hoặc hình thành quỹ chìm trong phương án phát hành.