Những lưu ý về điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan doanh nghiệp chế xuất
	Xây dựng quy trình thủ tục hải quan bám sát định hướng triển khai hải quan số

Hoạt động nghiệp vụ của công chức Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Chân Mây (Thừa Thiên- Huế). Ảnh: N.Linh

Gỡ vướng về địa điểm đăng ký tờ khai

Theo Cục Giám sát quản lý về hải quan, một loạt vấn đề về thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan được sửa đổi lần này như: vấn đề địa điểm đăng ký tờ khai; khai bổ sung do gửi thừa, gửi nhầm, gửi thiếu hàng; hủy tờ khai; từ chối nhận hàng; hàng hóa vận chuyển chịu sự giám sát hải quan; hồ sơ hàng quá cảnh, vận chuyển độc lập; thời gian vận chuyển hàng hóa vận chuyển độc lập; giám sát hải quan…

Một trong những vấn đề được sửa đổi, bổ sung tại dự thảo Thông tư là quy định về địa điểm đăng ký tờ khai. Hiện tại địa điểm đăng ký tờ khai được quy định tại khoản 1 Điều 19 Thông tư 38/2015/TT-BTC.

Theo Ban soạn thảo, quy định hiện hành phát sinh bất cập khi thực hiện. Cụ thể, đối với hàng nhập khẩu phát sinh trường hợp doanh nghiệp đăng ký tờ khai tại địa điểm không đúng quy định; hay chưa hướng dẫn rõ thế nào là chi cục hải quan ngoài cửa khẩu. Đối với hàng xuất khẩu; thực tế phát sinh các trường hợp doanh nghiệp có chi nhánh, nhưng do không có quy định nên không đăng ký tờ khai tại chi cục hải quan quản lý chi nhánh.

Để tháo gỡ bất cập, tại dự thảo Thông tư sẽ sửa đổi, bổ sung theo hướng: hàng hóa nhập khẩu được đăng ký tờ khai tại chi cục hải quan nơi quản lý địa điểm lưu giữ hàng hóa, cảng đích ghi trên vận tải đơn, hợp đồng vận chuyển hoặc chi cục hải quan nơi doanh nghiệp có trụ sở chính, chi nhánh, cơ sở sản xuất. Hàng hóa xuất khẩu được đăng ký tờ khai hải quan tại chi cục hải quan nơi doanh nghiệp có trụ sở chính, chi nhánh, cơ sở sản xuất hoặc chi cục hải quan nơi quản lý địa điểm tập kết hàng hóa xuất khẩu hoặc chi cục hải quan cửa khẩu xuất hàng.

Bổ sung quy định khai bổ sung gửi thừa, gửi nhầm, gửi thiếu hàng

Một vấn đề cũng phát sinh vướng mắc trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan đó là khai bổ sung gửi thừa, gửi nhầm, gửi thiếu hàng. Theo Cục Giám sát quản lý về hải quan, quy định hiện hành đối với trường hợp khai bổ sung khi gửi thừa, gửi nhầm là áp dụng với các trường hợp: gửi thừa số lượng hàng hóa không làm thay đổi số lượng mặt hàng; gửi thừa chủng loại hàng hóa làm thay đổi số lượng mặt hàng; gửi nhầm hàng làm thay đổi hoàn toàn tên hàng. Đối với khai bổ sung sau thông quan khi gửi thiếu hàng, Thông tư hiện nay đang quy định các trường hợp gửi thiếu hàng và hàng hóa chưa đưa ra khỏi khu vực giám sát; gửi thiếu hàng và hàng hóa đã đưa một phần ra khỏi khu vực giám sát.

Theo quy định hiện hành phát sinh bất cập thủ tục xác minh phức tạp, mất thời gian do phải xác minh tại nhiều đơn vị; trường hợp khai bổ sung sau thông quan do gửi thiếu hàng và hàng hóa đã đưa toàn bộ ra khỏi khu vực giám sát chưa được hướng dẫn. Đồng thời, chưa có quy định tách các trường hợp khai bổ sung khi hàng hóa đã đưa ra khỏi khu vực giám sát và chưa đưa ra khỏi khu vực giám sát dẫn đến khó khăn khi thực hiện.

Do đó, tại dự thảo lần này, dự kiến sửa đổi, bổ sung vấn đề khai bổ sung gửi thừa, gửi nhầm, gửi thiếu hàng theo hướng: trường hợp hàng hóa chưa đưa ra khỏi khu vực giám sát (toàn bộ hàng hóa đang chịu sự kiểm tra, giám sát hải quan), cơ quan Hải quan kiểm tra hồ sơ liên quan đến việc khai bổ sung và kiểm tra thực tế hàng hóa nếu phù hợp thì phê duyệt nội dung khai bổ sung cho người khai hải quan mà không cần phải xác minh.

Trường hợp toàn bộ hàng hóa đã qua khu vực giám sát hoặc mới chỉ một phần hàng hóa đưa ra khu vực giám sát, ngoài việc kiểm tra hồ sơ cơ quan Hải quan sẽ phải thực hiện xác minh thông tin và tiến hành kiểm tra hồ sơ chứng từ tại doanh nghiệp (phiếu xuất kho, nhập kho, chứng từ thanh toán, sổ sách kế toán…) nếu phù hợp thì phê duyệt nội dung khai bổ sung cho người khai hải quan. Nội dung này tương tự quy trình kiểm tra sau thông quan.

Sửa quy định hủy tờ khai tạo cơ sở pháp lý cho hai bên thực hiện

Hiện nay, vấn đề hủy tờ khai hải quan chưa được quy định cụ thể đối với một số trường hợp như: huỷ tờ khai trùng đã có hướng dẫn nhưng chưa được đưa vào Thông tư; huỷ tờ khai đối với trường hợp người mua, người bán huỷ giao dịch; huỷ tờ khai nhập khẩu đối với trường hợp hàng hoá bị người nhận hàng từ chối, hàng hoá phải tái xuất, hàng hoá vi phạm bị buộc tái xuất, hàng hoá bị tịch thu, tiêu huỷ.

Do đó, theo Ban soạn thảo, việc bổ sung các trường hợp huỷ tờ khai để có cơ sở pháp lý cho cơ quan Hải quan và người khai hải quan thực hiện. Theo đó, dự thảo Thông tư dự kiến bổ sung các trường hợp huỷ tờ khai trong trường hợp: người khai hải quan đăng ký nhiều tờ khai cho cùng 1 lô hàng xuất khẩu, nhập khẩu; Tờ khai hải quan xuất khẩu tại chỗ, nhập khẩu tại chỗ đã thông quan hoặc giải phóng hàng nhưng người xuất khẩu hoặc người nhập khẩu hủy giao dịch xuất khẩu, nhập khẩu và hàng hóa chưa giao cho người nhập khẩu; Tờ khai hải quan xuất khẩu, nhập khẩu đã được đăng ký nhưng người mua hoặc người bán hủy giao dịch mua bán và Tờ khai hải quan đã đăng ký, chưa hoàn thành thủ tục hải quan, hàng hóa đang nằm trong khu vực giám sát bị buộc đưa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam, buộc tái xuất, tịch thu, tiêu hủy hoặc cưỡng chế bằng hình thức kê biên, bán đấu giá, hàng hóa hoặc đã hoàn thành việc xử lý từ chối nhận hàng.