Hoạt động sản xuất tại Công ty CP Tập đoàn thủy sản Minh Phú. Ảnh: MP

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), EU là thị trường nhập khẩu tôm lớn thứ 3 của Việt Nam (sau Mỹ và Nhật Bản), chiếm 14,6% tổng giá trị xuất khẩu tôm Việt Nam đi các thị trường.

Các nguồn cung tôm tại châu Á cho thị trường EU gồm Ấn Độ, Việt Nam, Bangladesh, Indonesia… Trong đó, Ecuador đang nổi lên là một đối thủ cạnh tranh mạnh với các nguồn cung tôm từ châu Á, trong đó có Việt Nam.

Theo phân tích của bà Kim Thu, chuyên gia thị trường tôm của VASEP, Ecuador có lợi thế do giá tôm thấp và vận chuyển dễ dàng. Hai năm gần đây, Ecuador thâm nhập thị trường châu Âu bằng các sản phẩm từ tôm bóc vỏ, bỏ chỉ lưng, tôm bóc vỏ bỏ chỉ lưng để đuôi đến các sản phẩm tôm sống và tôm hấp. Các sản phẩm này đều được nuôi tại các trại nuôi được chứng nhận ASC. Ecuador lên kế hoạch định vị sản phẩm tôm chất lượng cao, bền vững tại thị trường châu Âu.

Các nguồn cung tôm tại châu Á cho thị trường EU gồm Ấn Độ, Việt Nam, Bangladesh, Indonesia… Trước năm 2019, Ấn Độ luôn dẫn đầu, tiếp đó là Việt Nam và Bangladesh, Indonesia. Đến năm 2020, Việt Nam trở thành nguồn cung tôm tại châu Á lớn nhất cho EU, tiếp đó là Ấn Độ, Bangladesh, Indonesia.

Cũng theo bà Kim Thu, 7 tháng đầu năm nay, xuất khẩu tôm Việt Nam sang EU đạt 320,1 triệu USD, tăng 26% so với cùng kỳ năm ngoái. Nửa đầu tháng 8/2021, XK sang thị trường này đạt 15,5 triệu USD, giảm 47% so với cùng kỳ. Tính tới 15/8/2021, XK tôm Việt nam sang EU đạt 335,7 triệu USD, tăng 18% so với cùng kỳ năm 2020.

So với các khu vực khác, các nhà cung cấp châu Á chiếm thị phần cao nhất tại thị trường tôm EU. Tôm bóc vỏ bỏ chỉ lưng (PD) và tôm bóc vỏ để đuôi (PDTO) là 2 sản phẩm tôm được nhập khẩu nhiều nhất vào EU từ châu Á.

Việt Nam xuất khẩu chủ yếu sang EU những sản phẩm như tôm sú PD hấp đông lạnh, tôm thẻ Nobashi đông lạnh, tôm thẻ HLSO tươi đông lạnh, tôm thẻ Nobashi đông lạnh, tôm thẻ chân trắng, lột vỏ, luộc sushi đông lạnh, tôm sú tươi PD đông lạnh, tôm thẻ sushi luộc đông lạnh, tôm sú tươi đông lạnh, tôm sú bỏ đầu PTO, tươi đông lạnh, tôm sú PD đông lạnh, tôm sắt luộc đông lạnh IQF, tôm thẻ PTO luộc cấp đông, tôm chân trắng PD, IQF tươi đông lạnh, tôm chân trắng tẩm vị xiên que…Việt Nam đang là nhà cung cấp tôm hấp và tôm giá trị gia tăng lớn nhất cho EU.

Từ đầu năm đến nay, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu tôm Việt Nam sang EU khá tốt, chỉ sau thị trường Mỹ. Đến tháng 7 năm nay, xuất khẩu sang EU duy trì tốc độ tăng trưởng 2 con số. Tuy nhiên, sang tháng 8, XK sang EU bắt đầu giảm mạnh. Nguyên nhân là do lệnh giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 tại TPHCM và 18 tỉnh, thành phía Nam để chống dịch Covid-19, đã làm gián đoạn hoạt động sản xuất, chế biến của các doanh nghiệp tại địa phương.

Sau một năm Hiệp định EVFTA giữa Việt Nam và EU có hiệu lực, xuất khẩu tôm Việt Nam sang thị trường EU cũng đã ghi nhận những sự tăng trưởng khá. Từ nay đến cuối năm, nhu cầu nhập khẩu tôm của EU vẫn cao để phục vụ Noel, thị trường này đang dần mở cửa và vắc xin đã được tiêm diện rộng.

Hiện các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu tôm quy mô lớn tại khu vực ĐBSCL đang lên kế hoạch phục hồi sản xuất để đáp ứng các đơn hàng xuất khẩu trong những tháng cuối năm.

Tại Công ty CP Tập đoàn Minh Phú (Cà Mau), phần lớn công nhân đã được ưu tiên tiêm vắc xin mũi 1, công ty đang mở rộng sản xuất theo hướng nhà máy xanh, sản xuất xanh... để đảm bảo xuất khẩu đơn hàng tới hơn 50 quốc gia và vùng lãnh thổ là khách hàng của Minh Phú.

Còn tại Công ty CP thực phẩm Sao Ta (Sóc Trăng), với nhiều biện pháp phòng chống dịch hiệu quả, cùng với linh hoạt áp dụng vùng xanh của tỉnh, hiện công ty đã tăng lượng công nhân lên khoảng 80% so với thời gian thực hiện "3 tại chỗ" trước đây và đang tiếp tục tăng thêm để phục hồi sản xuất, chế biến tôm xuất khẩu vốn đã bị ảnh hưởng gián đoạn trong gần 2 tháng qua.