Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi

Xin Thứ trưởng đánh giá về những chuyển biến của thị trường TPDN năm 2023?

Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi:

Từ cuối năm 2022, sau vụ việc của tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Ngân hàng SCB, thị trường TPDN biến động mạnh, nhà đầu tư mất niềm tin và yêu cầu DN phải mua lại trái phiếu trước hạn, DN gặp khó khăn khi phát hành trái phiếu mới. Đồng thời, kinh tế vĩ mô và thị trường tài chính trong, ngoài nước diễn biến phức tạp. Trước tình hình đó, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 08/2023/NĐ-CP để điều chỉnh lộ trình áp dụng một số quy định tại Nghị định số 65/2022/NĐ-CP theo tinh thần “lợi ích hài hòa, khó khăn chia sẻ”, hỗ trợ DN phát hành trái phiếu cân đối lại dòng tiền, tiếp tục hoạt động sản xuất, kinh doanh; đồng thời vẫn đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư.

Sau khi Nghị định số 08/2023/NĐ-CP được ban hành, thị trường TPDN có dấu hiệu cải thiện và tâm lý nhà đầu tư đã dần ổn định trở lại, một số DN chủ động mua lại trái phiếu để cơ cấu lại nguồn vốn, hoạt động đàm phán cơ cấu lại trái phiếu tiếp tục được triển khai giúp tổ chức phát hành trước mắt có thêm thời gian phục hồi sản xuất kinh doanh và tạo ra dòng tiền trả nợ, tháo gỡ áp lực thanh khoản.

Các DN đã phát hành được trái phiếu mới, huy động vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh và tạo ra dòng tiền trả nợ; khối lượng phát hành tăng dần qua từng tháng. Tính từ khi Nghị định số 08/2023/NĐ-CP có hiệu lực thi hành ngày 5/3/2023, khối lượng phát hành là 219 nghìn tỷ đồng. Khối lượng mua lại TPDN tính đến hết tháng 11/2023 đạt 207,5 nghìn tỷ; gần 40% khối lượng trái phiếu chậm trả của 68 DN đã có phương án đàm phán.

Bên cạnh các giải pháp về chính sách, Bộ Tài chính cũng đẩy mạnh việc chấn chỉnh, xử lý nghiêm các sai phạm để lành mạnh hóa thị trường. Bộ Tài chính đã chỉ đạo các đơn vị chức năng tăng cường kiểm tra, giám sát đối với hoạt động thị trường TPDN.

Nghị định 08/2023/NĐ-CP đã cho phép hoãn thi hành quy định về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp và bắt buộc xếp hạng tín nhiệm để tháo gỡ khó khăn cho thị trường. Sang năm 2024, những quy định này sẽ bắt đầu được áp dụng, theo ông, việc áp dụng các quy định này sẽ có tác động như thế nào tới thị trường TPDN?

Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi:

Đến nay, sau hơn 8 tháng triển khai Nghị định số 08, nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân đã tích lũy đủ thời gian 180 ngày để đáp ứng quy định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp tại Nghị định số 65/2022/NĐ-CP nên không cần thiết kéo dài thời gian ngưng hiệu lực thi hành quy định này. Ngoài ra, pháp luật chứng khoán còn quy định các cách khác để xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp cá nhân đang được thực hiện như: có chứng chỉ hành nghề chứng khoán; có thu nhập chịu thuế năm gần nhất tối thiểu 1 tỷ đồng. Việc thực hiện quy định xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp tại Nghị định số 65 sẽ giảm thiểu rủi ro phân phối, chào mời nhà đầu tư cá nhân không phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mua trái phiếu, tăng cường tính an toàn và bền vững của thị trường TPDN.

Về quy định bắt buộc xếp hạng tín nhiệm, hiện nay, Bộ Tài chính đã cấp phép kinh doanh dịch vụ xếp hạng tín nhiệm cho 3 DN đáp ứng đủ điều kiện và năng lực theo quy định của pháp luật, trong đó có 1 DN có cổ đông góp vốn thành lập là tổ chức xếp hạng tín nhiệm có uy tín trên thế giới là Moody’s, 2 DN còn lại đang có sự tham gia hỗ trợ kỹ thuật từ S&P và Fitch. Hoạt động của các công ty xếp hạng tín nhiệm sẽ giúp DN công khai thông tin về tình hình tài chính, khả năng thanh toán các khoản nợ đến hạn của doanh nghiệp, bổ sung thêm công cụ cho nhà đầu tư đánh giá mức độ rủi ro và lựa chọn các sản phẩm tài chính phù hợp.

Nhiều ý kiến cho rằng, sau thời gian phát triển nóng, đây chính là thời điểm để thay đổi “chất” cho thị trường TPDN. Xin Thứ trưởng cho biết, năm 2024, ngành Tài chính đã và đang có những giải pháp trọng tâm nào để tăng “chất” cho thị trường trong thời gian tới?

Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi:

Trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ phối hợp các bộ, ngành liên quan tiếp tục triển khai các giải pháp để ổn định và phát triển thị trường TPDN công khai, minh bạch, an toàn, bền vững nhằm khơi thông nguồn vốn trung và dài hạn cho đầu tư và phát triển, tập trung vào một số nhóm giải pháp sau:

Thứ nhất, đối với việc ổn định kinh tế vĩ mô, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước, Bộ KH&ĐT và các bộ, ngành liên quan thực hiện chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác để giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, ổn định môi trường đầu tư, đảm bảo sự nhất quán, ổn định chính sách để nhà đầu tư yên tâm tham gia hoạt động, đầu tư trên thị trường.

Thứ hai, về hoàn thiện khung pháp lý và thể chế, Bộ Tài chính sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp về hoàn thiện chính sách theo hướng tăng cường quản lý giám sát thị trường TPDN, nâng cao chất lượng hàng hóa, cải thiện chất lượng của các tổ chức cung cấp dịch vụ; triển khai các giải pháp thúc đẩy việc phát hành TPDN ra công chúng đối với các DN đủ điều kiện bên cạnh kênh phát hành riêng lẻ để đa dạng hóa nhà đầu tư.

Thứ ba, phát triển cơ sở nhà đầu tư thông qua việc rà soát, hoàn thiện cơ chế chính sách phát triển các nhà đầu tư chuyên nghiệp, nhà đầu tư dài hạn (quỹ đầu tư) để tạo cầu đầu tư bền vững cho thị trường.

Thứ tư, Bộ Tài chính tiếp tục theo dõi, yêu cầu các DN phải bố trí mọi nguồn lực để thanh toán gốc và lãi trái phiếu đến hạn theo đúng quy định của pháp luật, bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. Yêu cầu các DN trường hợp có khó khăn trong thanh toán thì phải làm việc, đàm phán với các nhà đầu tư để thống nhất phương án cơ cấu lại trái phiếu.

Thứ năm, đối với hoạt động kiểm tra, giám sát, Bộ Tài chính tiếp tục chỉ đạo UBCKNN và các đơn vị chức năng tổ chức các đợt thanh tra, kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm tại các DN phát hành, các công ty cung cấp dịch vụ để nâng cao chất lượng phát hành của DN phát hành, chất lượng cung cấp dịch vụ trên thị trường TPDN, củng cố niềm tin nhà đầu tư. Sau kiểm tra sẽ có công bố công khai rộng rãi ra thị trường về các sai phạm (nếu có).

Thứ sáu, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tăng cường công tác truyền thông ổn định tâm lý, tạo dựng lại niềm tin của nhà đầu tư, giúp các DN, nhà đầu tư an tâm tham gia huy động và đầu tư trên thị trường vốn.

Trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!