Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái (Cục Hải quan Quảng Ninh). Ảnh: Thái Bình

Tổng cục Hải quan cho biết, thời gian qua, hoạt động cải cách hành tiếp tục được đẩy mạnh với nhiều giải pháp cải cách và nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công phục vụ người dân, doanh nghiệp. Từ những kết quả đạt được, năm 2023 là năm thứ 7 liên tiếp Tổng cục Hải quan được Bộ Tài chính xếp hạng đứng đầu trong số các đơn vị khối Tổng cục và tương đương thuộc Bộ về Chỉ số cải cách hành chính, đồng thời góp phần tăng điểm số Chỉ số cải cách hành chính (PAR INDEX) của Bộ Tài chính.

Bên cạnh đó, các giải pháp cải cách hiện đại hóa hải quan, cải cách nguồn nhân lực và cải cách nghiệp vụ hải quan; đơn giản, tự động hóa quy trình thủ tục hải quan, tạo thuận lợi thương mại; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện chính sách, thủ tục thông quan hàng hoá... đã góp phần tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong thực hiện thủ tục hải quan.

Đáng chú ý, hiện nay, tổng số thủ tục hành chính (TTHC) trong lĩnh vực hải quan là 225 thủ tục. Trong đó, có 214 thủ tục do cơ quan Hải quan thực hiện, gồm: 133 TTHC được cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình; 60 TTHC được cung cấp dịch vụ công trực tuyến một phần; 21 TTHC được cung cấp thông tin trực tuyến.

Theo Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp châu Âu (EuroCham) tại Việt Nam Nguyễn Hải Minh: “Khi thực hiện thủ tục nhập khẩu hay xuất khẩu có vấn đề vướng mắc, nhà đầu tư mặc định nghĩ trong đầu đây là trong thẩm quyền của cơ quan Hải quan. Nhưng thực tế không phải, còn có rất nhiều sự tham gia của cơ quan quản lý nhà nước khác như cơ quan quản lý, kiểm tra chuyên ngành. Vấn đề này chúng tôi cũng phải làm rõ với các thành viên, cái gì thuộc thẩm quyền của cơ quan Hải quan, cái gì thuộc thẩm quyền của cơ quan khác”. Ông Nguyễn Hải Minh cho biết thêm trong dòng chảy thương mại, không tránh khỏi có những vướng mắc phát sinh nhưng quan trọng khi có vướng mắc các bên cùng phối hợp ra sao, giải quyết như thế nào.

Thực tế trong thời gian qua có sự đồng cảm rất lớn giữa cơ quan Hải quan và doanh nghiệp. Đặc biệt không phải chỉ là vấn đề tháo gỡ vướng mắc, khi có vướng mới ngồi lại với nhau mà sự đồng hành, hợp tác giữa hai bên ngay từ khi xây dựng dự thảo văn bản quy phạm pháp luật. Chẳng hạn như Nghị định về kiểm tra chuyên ngành, đây là dự thảo nhận được sự đồng thuận của đông đảo hiệp hội doanh nghiệp. Nếu Nghị định được ban hành sẽ tạo thuận lợi và gỡ vướng cho doanh nghiệp rất nhiều.

Cũng theo đại diện EuroCham, hiện nay vấn đề phát triển bền vững, tăng trưởng xanh được EU rất quan tâm, đây cũng là chủ đề Việt Nam có nhiều cam kết mạnh mẽ. Do đó, ông Nguyễn Hải Minh cho rằng trong thời gian tới dòng vốn đầu tư xanh và thương mại hai chiều sẽ tăng trưởng rất nhanh. Để triển khai tốt những mục tiêu đó, đòi hỏi cơ quan quản lý nhà nước trong đó có cơ quan Hải quan cần tiếp cải cách hành chính, cải cách thủ tục hải quan.

Cũng mong muốn có thêm sự hỗ trợ của cơ quan Hải quan, đại diện Công ty Thế Giới Phẳng kiến nghị cơ quan Hải quan có thêm các giải pháp để tạo thuận lợi cho hoạt động đại lý làm thủ tục hải quan. Theo đại diện công ty, dù đã có đủ điều kiện hoạt động đại lý làm thủ tục hải quan nhưng sự ủng hộ của doanh nghiệp không nhiều, phần lớn doanh nghiệp dừng lại ở tâm lý e ngại để cho đại lý thực hiện đầy đủ chức năng của mình.

Do đó, để khắc phục vấn đề này, theo đại diện Công ty Thế Giới Phẳng, nếu quy định cụ thể hơn nữa chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cách thức tổ chức thực hiện công việc, trách nhiệm của doanh nghiệp đại lý làm thủ tục hải quan thì có thể tạo thêm niềm tin cho các doanh nghiệp khi sử dụng dịch vụ này. Đây là giải pháp quan trọng để tránh tình trạng của rất nhiều năm trước, doanh nghiệp logistics được thành lập và hoạt động không bài bản, rất nhiều người chỉ làm công việc đưa chuyển chứng từ, không có khả năng tư vấn. Chính điều đó làm cơ quan Hải quan phát sinh thêm nhiều việc, doanh nghiệp khi sử dụng dịch vụ gặp rất nhiều rủi ro.

Cũng theo đại diện Công ty Thế Giới Phẳng, khi đại lý làm thủ tục hải quan có đủ năng lực thực hiện công việc và có sự hỗ trợ của cơ quan Hải quan rõ hơn về cơ chế chính sách thì cộng đồng doanh nghiệp chắc chắn sẽ ủng hộ, hoạt động sẽ hiệu quả hơn.