Cụ thể, Công ty Jilani International (Pakistan) nhận tiền đặt cọc của 1 DN Việt Nam để XK nguyên liệu thủy sản. Ngay sau khi DN Việt Nam chuyển tiền đặt cọc qua ngân hàng, công ty đã cho nhân viên đến ngân hàng rút toàn bộ số tiền đặt cọc và cắt đứt mọi liên lạc. Ngân hàng cho nhân viên đến trụ sở đăng ký của công ty để kiểm tra thì phát hiện đó là địa chỉ giả.

Trước đó ngay đầu tháng 5, Thương vụ Việt Nam tại Nigeria cũng thông tin đã nhận được một số đơn của các DN trong nước, đề nghị giải quyết khiếu nại các DN Nigeria, Cameroon và Togo lừa đảo. Các trường hợp lừa đảo tại khu vực Tây Phi điển hình như: Lừa đảo trong đấu thầu; lừa đảo trong việc NK hàng hóa từ Việt Nam... Có trường hợp, đối tượng ký nhiều hợp đồng XK, giao 1-2 hợp đồng đầu đúng hạn. Từ hợp đồng thứ ba, đối tượng lừa đảo yêu cầu DN Việt Nam chuyển tiền đặt cọc từ 30 - 50% trị giá hợp đồng, chiếm đoạt tiền số tiền này, sau đó không giao hàng...

Trên thực tế, các "chiêu" lừa đảo kể trên không phải điều gì mới lạ. Trong khoảng 5-7 năm trở lại đây, những cú lừa đảo, đặc biệt là lừa đảo từ các khách hàng thuộc khu vực châu Phi liên tục được cơ quan chức năng cảnh báo. Tuy nhiên, năm này qua năm khác vẫn có không ít DN Việt "dính" lừa. Điểm chung dễ nhận thấy trong các vụ việc là, nguyên nhân bị lừa đảo xét đến cùng chủ yếu xuất phát từ sự thờ ơ, thiếu cẩn trọng, không xác minh đối tác kỹ càng hoặc sự cả tin, ham lời trước mắt của DN.

Kinh tế hội nhập sâu rộng, cơ hội thúc đẩy giao thương mở ra cho DN khá nhiều. Cùng với đó, những cạm bẫy lừa đảo cũng có thể tăng lên. Để tự bảo vệ, không còn cách nào khác là mỗi DN cần nâng cao tính cảnh giác, chủ động cho mình, bắt đầu từ những điều nhỏ nhất như chịu khó xác minh tính chân thực của đối tác.

DN có thể xác minh thông tin DN qua chính các Thương vụ và các tổ chức thứ ba như phòng thương mại, hiệp hội, hãng tàu, cơ quan cấp giấy chứng nhận xuất xứ, biên bản giám định… Đặc biệt, riêng với khâu thanh toán, các Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài đã từng cảnh báo rất nhiều lần, mặc dù thẩm định DN đối tác có thật, song để tránh bị rủi ro, khi ký hợp đồng XK, NK, DN trong nước nên áp dụng hình thức thanh toán “Thư tín dụng không hủy ngang, thanh toán ngay (Irrevocable L/C, At sight). Trên thực tế, một số DN trong nước đã bị mất vốn, khi áp dụng hình thức 30% trả trước, 70% trả sau (đối với hàng XK) hoặc mất tiền đặt cọc từ 30 – 50% (đối với hàng NK)...

Tất cả những kinh nghiệm này, tuy không mới, song DN Việt cũng không thể chủ quan.