Theo quy định về nghĩa vụ nộp thuế đối với hàng hóa NK miễn thuế đã thay đổi mục đích miễn thuế tại Điều 25 Nghị định 08/2013/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung tại khoản 12 Điều 1 Nghị định 59/2018/NĐ-CP: “Đối với hàng hóa XNK thuộc đối tượng không chịu thuế XNK, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế GTGT, thuế bảo vệ môi trường hoặc miễn thuế hoặc áp dụng thuế suất, mức thuế tuyệt đối theo hạn ngạch thuế quan và đã được giải phóng hàng hoặc thông quan nhưng sau đó có thay đổi về đối tượng không chịu thuế hoặc mục đích được miễn thuế; áp dụng thuế suất, mức thuế tuyệt đối theo hạn ngạch thuế quan; hàng hóa là nguyên liệu, vật tư, linh kiện NK để gia công, sản xuất hàng hóa XK và hàng hóa tạm nhập - tái xuất đã giải phóng hàng hoặc thông quan nhưng sau đó thay đổi mục đích sử dụng, chuyển tiêu thụ nội địa thì phải khai tờ khai hải quan mới.

Chính sách quản lý hàng hóa XNK; chính sách thuế đối với hàng hóa XNK thực hiện tại thời điểm đăng ký tờ khai hải quan mới trừ trường hợp đã thực hiện đầy đủ chính sách quản lý hàng hóa XNK tại thời điểm đăng ký tờ khai ban đầu”.

Hải quan cửa khẩu An Giang làm thủ tục cho hàng nhập khẩu. Ảnh: T.H

Điểm k khoản 4 Điều 17 Nghị định 126/2020/NĐ-CP quy định về ấn định thuế đối với hàng hóa NK bao gồm: “Hàng hóa NK thuộc đối tượng miễn thuế, không chịu thuế nhưng người khai thuế tự ý thay đổi mục đích sử dụng hoặc chuyển tiêu thụ nội địa không kê khai, nộp thuế trên tờ khai hải quan mới theo quy định của pháp luật; hàng hóa là nguyên liệu, vật tư, linh kiện NK hết thời hạn được miễn thuế 5 năm kể từ khi bắt đầu sản xuất của dự án đặc biệt ưu đãi đầu tư hoặc dự án đầu tư vào địa bàn có điều kiện kinh tế, xã hội đặc biệt khó khăn nhưng người khai thuế không kê khai nộp thuế; hàng hóa XNK tại chỗ không đúng quy định của pháp luật về thuế, pháp luật về hải quan, pháp luật về thương mại”.

Cũng tại điểm m khoản 4 Điều 17 Nghị định 126/2020/NĐ-CP quy định các trường hợp ấn định thuế bao gồm: “Hàng hóa NK thuộc đối tượng miễn thuế, không chịu thuế, người khai thuế cầm cố, thế chấp để làm tài sản bảo đảm các khoản vay, trường hợp tổ chức tín dụng phải xử lý tài sản cầm cố, thế chấp theo quy định của pháp luật để thu hồi nợ nhưng người khai thuế chưa kê khai tờ khai hải quan mới, nộp đủ thuế theo quy định của pháp luật về hải quan”.

Ngoài ra, điểm a khoản 8 Điều 17 Nghị định 126/2020/NĐ-CP cũng nêu: "Trường hợp hàng hóa NK thuộc đối tượng miễn thuế, không chịu thuế, người khai thuế cầm cố, thế chấp để làm tài sản bảo đảm các khoản vay, người khai thuế chưa kê khai tờ khai hải quan mới, nộp đủ thuế theo quy định của pháp luật về hải quan nhưng tổ chức tín dụng phải xử lý tài sản cầm cố, thế chấp theo quy định của pháp luật để thu hồi nợ quy định tại điểm m khoản 4 Điều này thì tổ chức tín dụng có trách nhiệm nộp thuế thay cho người khai thuế".

Đối chiếu với các quy định, theo Tổng cục Hải quan, hàng hóa thuộc đối tượng miễn thuế NK của dự án “Nhà máy xay xát chế biến nông sản XK, nội địa và kho bảo quản nông sản sau thu hoạch” do Công ty CP XNK Thịnh Phú An Giang là chủ đầu tư nhưng đã được thế chấp tại ngân hàng để làm tài sản bảo đảm các khoản vay. Hàng hóa này chưa kê khai tờ khai hải quan mới, nộp đủ thuế NK cho cơ quan Hải quan. Do không trả được nợ, ngân hàng phải xử lý tài sản thế chấp để thu hồi nợ thì Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Châu Đốc phải nộp thuế thay cho Công ty CP XNK Thịnh Phú An Giang theo quy định tại điểm a khoản 8 Điều 17 Nghị định 126/2020/NĐ-CP.

Cơ quan Hải quan thực hiện ấn định thuế theo quy định tại điểm m khoản 4 Điều 17 Nghị định 126/2020/NĐ-CP để xác định số tiền thuế phải nộp.

Tổng cục Hải quan đề nghị Cục Hải quan An Giang căn cứ các quy định nêu trên để làm việc với Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Châu Đốc và các tổ chức, cá nhân có liên quan để thực thiện các thủ tục thu hồi các khoản nợ theo quy định của pháp luật về quản lý thuế.

Liên quan đến hủy bỏ văn bản tạm hoãn xuất cảnh, theo Tổng cục Hải quan, trường hợp ông Liêm Hồng Khiêm, người đại diện theo pháp luật cho Công ty CP XNK Thịnh Phú An Giang NK hàng hóa miễn thuế nhưng thay đổi mục đích sử dụng thì phải kê khai tờ khai hải quan mới, nộp đủ thuế theo quy định tại Điều 25 Nghị định 08/2015/NĐ-CP được sửa đổi bổ sung tại khoản 12 Điều 1 Nghị Định 59/2018/NĐ-CP.

Công ty CP XNK Thịnh Phú An Giang do ông Liêm Hồng Khiêm, người đại diện theo pháp luật chưa nộp đủ tiền thuế cho cơ quan Hải quan, đồng thời hiện nay Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Châu Đốc cũng chưa nộp thuế thay cho Công ty CP XNK Thịnh Phú An Giang, vì vậy, cơ quan Hải quan chưa đủ căn cứ để hủy bỏ văn bản tạm hoãn xuất cảnh theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 21 Nghị định 126/2020/NĐ-CP.