Công tác kiểm soát lạm phát vẫn cần lưu ý về đà tăng của tỷ giá. Ảnh: ST

Nhiều yếu tố tác động đến đà tăng của tỷ giá

Ngay từ tuần đầu tiên sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, tỷ giá USD/VND biến động mạnh trên các thị trường, đặc biệt là trên thị trường tự do. Theo đó, tỷ giá trung tâm được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố hiện là 24.017 VND/USD, tăng hơn 100 đồng so với hồi đầu năm 2024. Tại các ngân hàng thương mại, tỷ giá giữa USD và VND đang quanh mức 24.500 VND/USD ở chiều mua vào và 24.870 VND/USD ở chiều bán ra, tăng gần 2% so với ngày đầu năm 2024.

Đặc biệt, tỷ giá trên thị trường tự do đang ở vùng giá cao nhất lịch sử, hiện ở mức 25.280-25.350 VND/USD (mua vào – bán ra) trong phiên chiều 7/3. Mức giá này đã quay đầu giảm hơn 200 đồng mỗi chiều so với phiên trước, còn trong những phiên trước đó, giá USD tự do liên tục tăng.

Theo các chuyên gia, giá USD trong nước tăng cao trong 2 tháng đầu năm nay chịu nhiều tác động từ giá USD trên thị trường thế giới ở mức cao. Nếu như đầu năm, chỉ số USD Index (đo lường sức mạnh của đồng USD với 6 đồng tiền chủ chốt) ở mức 101,38 điểm thì hiện đã lên trên 104 điểm. Ngoài ra, lãi suất USD vẫn ở mức cao khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vẫn duy trì quan điểm chống lạm phát nên giữ chính sách tiền tệ thắt chặt.

Đặc biệt, một nguyên nhân khiến USD tự do tăng mạnh là giá vàng cũng đang ở mức kỷ lục. Hiện giá vàng trong nước đang tăng như “vũ bão”. Giá vàng SJC trong phiên giao dịch 7/3 đã tăng tới 800.000 đồng mỗi lượng ở cả hai chiều, đẩy giá mua vào chạm tới mức 81,75 triệu đồng/lượng và giá bán ra là 79,8 triệu đồng/lượng, trong khi giá vàng nhẫn cũng tăng mạnh lên gần 69 triệu đồng/lượng.

Chuyên gia kinh tế TS. Lê Xuân Nghĩa cho hay, theo thống kê của Hội đồng Vàng thế giới, Việt Nam tiêu thụ khoảng 50-60 tấn vàng nguyên liệu/năm, nên số ngoại tệ phải bỏ ra để mua lên tới hàng tỷ USD mỗi năm, từ đó gây áp lực lên tỷ giá. Đặc biệt, trong thời gian qua, giá vàng trong nước thường xuyên cao hơn giá vàng thế giới từ 13-20 triệu đồng mỗi lượng, tạo thành “lỗ hổng” cho buôn lậu và khiến USD trên thị trường tự do tăng mạnh.

Ngoài ra, chuyên gia kinh tế TS. Bùi Trinh nhìn nhận, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa tính chung 2 tháng đầu năm 2024 ước đạt 54,62 tỷ USD, tăng 18% so với cùng kỳ năm trước. Nhu cầu của các doanh nghiệp xuất khẩu có đơn hàng gia tăng nên việc nhập khẩu nguyên phụ liệu để sản xuất hàng cũng nhiều hơn, kéo theo nhu cầu mua ngoại tệ để thanh toán và làm tỷ giá tăng theo.

Phối hợp và dự báo kịp thời

Với hàng loạt nguyên nhân khiến tỷ giá tăng nóng, nhiều chuyên gia vẫn khẳng định không ảnh hưởng tới sự ổn định của thị trường ngoại tệ cũng như vấn đề kiểm soát lạm phát, không chỉ nhờ thanh khoản dồi dào từ thặng dư thương mại, giải ngân FDI cao, dự trữ ngoại hội mà còn nhờ VND vẫn được đánh giá là đồng tiền mạnh nếu so sánh với các quốc gia trong khu vực, như đồng Bath của Thái Lan (đã giảm 5%), tiếp đến là Malaysia Ringgit (-3,8%), đồng Won Hàn Quốc (-3,1%).

Ông Đinh Đức Quang, Giám đốc điều hành Khối Kinh doanh tiền tệ, Ngân hàng UOB Việt Nam đánh giá, khối lượng giao dịch ngoại tệ trên thị trường tự do chỉ chiếm phần nhỏ trong tổng thể hoạt động của thị trường ngoại hối, bởi hầu hết giao dịch phục vụ nhu cầu xuất nhập khẩu, vay trả nợ nước ngoài, đầu tư nước ngoài của các doanh nghiệp và các giao dịch hợp pháp của cá nhân như du học, du lịch, kiều hối… đều diễn ra trên kênh giao dịch ngân hàng. Vì thế, khi tỷ giá trên thị trường tự do biến động mạnh hơn tỷ giá tại các ngân hàng thì cũng không làm ảnh hưởng đến toàn thị trường ngoại hối.

Mặc dù vậy, tỷ giá biến động mạnh vẫn phần nào tạo tâm lý lo ngại cho nhà đầu tư và doanh nghiệp. Theo một số dự báo, tỷ giá trong năm 2024 có thể tăng trong khoảng 2-3% so với năm trước. Vì thế, các doanh nghiệp và giới đầu tư luôn quan tâm đến các giải pháp cũng như công vụ để kiểm soát thị trường ngoại hối từ NHNN.

Nên thời gian gần đây, phía cơ quan quản lý tiền tệ luôn khẳng định đảm bảo thanh khoản và ổn định thị trường ngoại tệ. Trong phát biểu mới đây tại hội nghị liên quan đến phát triển thị trường chứng khoán, Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà cho biết, NHNN sẽ tiếp tục điều hành nghiệp vụ thị trường mở linh hoạt, đảm bảo thanh khoản cho hệ thống các tổ chức tín dụng; đồng thời điều hành lãi suất, tỷ giá chủ động, linh hoạt, phù hợp với cân đối vĩ mô, lạm phát và mục tiêu chính sách tiền tệ… Đặc biệt, đại diện NHNN còn nhận định, duy trì ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối, tỷ giá hối đoái sẽ góp phần làm cho các chính sách thu hút nguồn vốn từ nước ngoài đạt được hiệu quả cao hơn; giúp tạo dựng niềm tin cho các nhà đầu tư về một môi trường kinh doanh ổn định; tạo ra các bước đệm về sau trong việc thu hút thêm nguồn vốn từ nước ngoài để đầu tư và phát triển thị trường chứng khoán trong tương lai.

Ngoài ra, các bộ, ngành trong đó có Bộ Tài chính vẫn tích cực thực hiện nhiều giải pháp để kiểm soát lạm phát theo đúng mục tiêu đề ra.

Mới đây, Bộ Tài chính đã yêu cầu Cục Quản lý giá tiếp tục triển khai tốt công tác tổng hợp, phân tích, dự báo giá cả thị trường, hàng tháng cập nhật kịch bản điều hành giá.

Tại Thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Lê Minh Khái – Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá tại cuộc họp Ban Chỉ đạo về kết quả công tác quản lý, điều hành giá năm 2023 và định hướng công tác quản lý, điều hành giá năm 2024 đã yêu cầu điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả theo mục tiêu đề ra, phối hợp hài hòa, đồng bộ với chính sách tài khóa và các chính sách khác, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, hỗ trợ tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.