Giám định hàng hóa nhập khẩu tại cảng Cát Lái . Ảnh: T.H.

Hàng trăm DN vi phạm

Theo Cục Hải quan TP HCM, tính đến ngày 20/3/2019, có tổng cộng 257 DN vi phạm về chính sách quản lý hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu được cho mang về bảo quản, chờ kết quả KTCN. Trong số đó, có 241 DN hiện không được cho mang hàng về bảo quản do vi phạm chính sách quản lý hải quan đối với hàng hóa phải KTCN, quá hạn 30 ngày mà DN chưa nộp kết quả KTCN; 11 DN đã bổ sung kết quả KTCN quá hạn, bị xử phạt vi phạm hành chính, không được đưa hàng về bảo quản trong thời hạn 6 tháng kể từ ngày ra quyết định xử phạt; 5 DN không được mang hàng về bảo quản trong thời hạn 1 năm.

Không chỉ chây ỳ nộp kết quả KTCN, một số DN còn bỏ trốn khỏi địa chỉ đăng kinh doanh sau khi được giải quyết mang hàng nhập khẩu về bảo quản. Theo tìm hiểu của chúng tôi, trong số các DN nợ kết quả KTCN mới được Cục Hải quan TPHCM công bố có nhiều DN lợi dụng quy định được mang hàng về bảo quản tự ý đưa hàng ra thị trường tiêu thụ, bỏ trốn khỏi địa chỉ đăng ký kinh doanh. Điển hình có trường hợp của Công ty CP Sản xuất Thương mại XNK thực phẩm Á Châu (đường Lê Đức Thọ, phường 6, quận Gò Vấp, TP HCM). Tháng 7/2014, DN này nhập khẩu lô hàng hơn 6,6 tấn kẹo bạc hà qua cảng Cát Lái. Sau khi được cơ quan Hải quan giải quyết cho mang hàng về bảo quản theo quy định, DN không nộp kết quả kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm cho cơ quan Hải quan. Xác minh, kiểm tra tại địa chỉ đăng ký kinh doanh của DN, cơ quan Hải quan phát hiện DN không còn hoạt động tại địa chỉ này, cơ quan Thuế địa phương cũng xác nhận DN ngưng hoạt động.

Hay trường hợp của Công ty TNHH Tư vấn –DV-TM Quốc Việt, nợ kết quả KTCN của 2 lô hàng nhập khẩu từ tháng 9/2014 đến nay vẫn chưa nộp. Hiện nay, cơ quan Hải quan đã xác định DN này không còn hoạt động tại địa chỉ đăng ký kinh doanh…

Doanh nghiệp chịu thiệt

Theo Cục Hải quan TP HCM, DN chây ỳ không nộp kết quả KTCN chơ cơ quan hải quan, ngoài việc không được giải quyết cho mang hàng về bảo quản, Cục Hải quan TP HCM còn thông báo danh sách các DN vi phạm trên đến các đơn vị hải quan địa phương trong cả nước để phối hợp không cho mang hàng về bảo quản. Như vậy, DN phải chịu thiệt thòi rất nhiều khi không được giải quyết cho mang hàng về bảo quản, tốn thêm chi phí lưu container, lưu bãi, chi phí lấy mẫu tại cảng, ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh…

Theo Cục Hải quan TPHCM, phần lớn DN nợ kết quả KTCN quá hạn đối với mặt hàng xe máy chuyên dùng đã qua sử dụng, cơ quan Đăng kiểm yêu cầu DN phải bổ sung hồ sơ tài liệu kỹ thuật, mất nhiều thời gian kiểm tra… Đối với trường hợp kết quả KTCN quá hạn vì lý do khách quan, các cơ quan KTCN thường có văn bản xác nhận lý do chậm nộp. Trong trường hợp này, DN không bị xử lý vi phạm.

Về phía DN, một số DN chậm trễ trong việc xuất trình hàng hóa, cung cấp bổ sung chứng từ, tài liệu kỹ thuật cho cơ quan KTCN. Hàng đã qua sử dụng (xe máy chuyên dùng) thông thường việc cung cấp hồ sơ, tài liệu cho cơ quan KTCN mất khá nhiều thời gian, trong nhiều trường hợp không có sự phân liệt rõ ràng trong trách nhiệm dễ dẫn đến việc chủ hàng và cơ quan KTCN đổ lỗi cho nhau trong việc chậm có kết quả KTCN.

Trong các trường hợp quá hạn, cơ quan Hải quan liên hệ với DN đôn đốc việc nộp kết quả KTCN; đồng thời, liên hệ với cơ quan KTCN để xác định nguyên nhân chậm nộp và tiến độ kiểm tra hàng hóa của cơ quan KTCN. Đến kho bảo quản hàng hóa của DN (đối với trường hợp nằm trên địa bàn quản lý) hoặc gửi văn bản đề nghị hải quan địa phương -nơi có kho bảo quản hàng hóa của DN để kiểm tra việc bảo quản hàng hóa trong khi chưa có kết quản KTCN.

Đối với các trường hợp DN nợ kết quả KTCN kéo dài, chi cục hải quan nơi DN làm thủ tục có văn bản gửi cơ quan Công an, Thuế, Sở Kế hoạch và Đầu tư để xác minh tình hình hoạt động của DN. Tuy nhiên, việc phối hợp hiện nay gặp không ít khó khăn, do các cơ quan này chậm trễ trong việc phúc đáp thông tin.

Từ những bất cập trên, Cục Hải quan TPHCM kiến nghị cơ quan KTCN phải có quy định cụ thể về thời gian tối đa cho việc xuất trình hàng hóa và hồ sơ tài liệu kỹ thuật để kiểm tra, quá thời hạn quy định mà DN không thực hiện sẽ không kiểm tra đối với lô hàng vi phạm thời gian và thông báo lô hàng không đạt chất lượng...