Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang (thứ 2 từ trái sang) tham dự Hội nghị lần thứ 14 cấp Chủ tịch Ủy ban quốc gia về hợp tác phòng, chống ma túy tiểu vùng sông Mê kông, diễn ra tại Bắc Kinh (Trung Quốc) ngày 6/9. Ảnh: C04 cung cấp.

Tội phạm ma túy thách thức tinh thần thượng tôn pháp luật

Theo Phó Thủ tướng, Việt Nam đã ban hành các chính sách tầm vĩ mô với những mục tiêu dài hạn, trong đó có Chương trình quốc gia phòng, chống ma tuý giai đoạn 2021-2025 và Chiến lược quốc gia phòng, chống ma túy với mục tiêu dài hạn tầm nhìn đến năm 2030.

Việt Nam cũng đã thông qua Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 nhằm hoàn thiện quy định pháp luật về phòng, chống ma túy; kiện toàn Ủy ban quốc gia phòng, chống AIDS, ma túy, mại dâm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Ủy ban…

Cùng với tăng cường thực thi pháp luật, Việt Nam đang đổi mới triển khai công tác tuyên truyền, giáo dục phòng ngừa, nâng cao chất lượng công tác cai nghiện, công tác xác định tình trạng nghiện và quản lý sau cai nghiện...

Phó Thủ tướng khẳng định: Việt Nam ủng hộ quan điểm không khoan nhượng với ma túy và tiếp tục theo đuổi mục tiêu lâu dài hướng tới một khu vực không ma túy, cân bằng giữa giảm cung, giảm cầu, giảm tác hại thông qua các biện pháp thực thi pháp luật và các giải pháp kinh tế - xã hội nhằm loại bỏ các nguyên nhân sâu xa dẫn đến tệ nạn ma túy…

Gần đây tình hình sản xuất, mua bán, vận chuyển và sử dụng ma túy ở khu vực và trên thế giới diễn biến rất phức tạp. Hoạt động sản xuất, mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma tuý, đặc biệt là ma tuý tổng hợp tiếp tục gia tăng; tội phạm ma túy gia tăng các hoạt động phạm tội cả về quy mô, tính chất và mức độ nghiêm trọng với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi, gây khó khăn trong công tác phòng ngừa, đấu tranh.

Số người sử dụng ma tuý tiếp tục tăng và duy trì ở mức cao trên toàn thế giới, từ 240 triệu người năm 2011 lên 296 triệu người năm 2023…

Thực trạng trên cho thấy tội phạm và tệ nạn ma túy đang là thách thức nghiêm trọng đối với tinh thần thượng tôn pháp luật và sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia, là mối nguy hại cho cộng đồng và ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe thể chất và tinh thần của người dân.

Phó Thủ tướng cho rằng, tội phạm ma túy là vấn đề mang tính quốc tế, một quốc gia đơn lẻ không thể tự giải quyết; đòi hỏi sự hợp tác quốc tế chặt chẽ, phương pháp tiếp cận toàn diện, giảm cung, giảm cầu, giảm tác hại; hợp tác trên nguyên tắc tuân thủ luật pháp quốc tế, tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ và cùng hỗ trợ lẫn nhau…

Đông và Đông Nam Á là “điểm nóng ma túy”

Thực tế, khu vực Đông và Đông Nam Á đã và đang được xem là một trong những “điểm nóng” về tội phạm ma túy trên thế giới.

Tại Hội nghị quan chức cấp cao các nước thành viên tham gia Bản Thỏa thuận về hợp tác phòng chống ma túy Tiểu vùng sông Mê kông năm 1993 cũng diễn ra tại Bắc Kinh (Trung Quốc) vào đầu tháng 9 này, ông Jeremy Douglas, Trưởng đại diện Cơ quan phòng, chống ma túy và tội phạm của Liên hợp quốc (UNODC) thông tin: năm 2022, các nước khu vực Đông và Đông Nam Á đã thu giữ tới hơn 151 tấn ma túy các loại, trong đó chủ yếu là ma túy tổng hợp.

Đáng chú ý, lực lượng chức năng các nước thu giữ 27,4 tấn ketamine (một loại ma túy tổng hợp nguy hiểm, phổ biến trong năm 2022), tăng 167% so với năm 2021. Theo ông Jeremy Douglas, các quốc gia trong khu vực Tiểu vùng sông Mê kông đã và đang phải đối mặt với hiểm hoạ ma tuý diễn ra ngày càng phức tạp, khó lường, ảnh hưởng nghiêm trọng tới phát triển kinh tế - xã hội, trật tự an toàn xã hội của các nước trong khu vực và trên toàn thế giới.

Tam giác vàng (nằm sát khu vực biên giới Lào, Myanmar, Thái Lan), được xác định là nguồn “cung” ma túy lớn thứ hai trên thế giới, hàng năm cung cấp ra thị trường trên 80 tấn heroine và hàng nghìn tấn ma túy tổng hợp các loại. Từ đây, ma túy được vận chuyển đến các nước trong khu vực Tiểu vùng tiêu thụ và chuyển đi nước thứ ba với nhiều hình thức, thủ đoạn tinh vi.

Ngoài ra, xu hướng các thị trường ma túy trên thế giới ngày càng liên kết chặt chẽ hơn, xuất hiện nhiều đường dây mua bán vận chuyển ma túy xuyên quốc gia, liên lục địa, nhiều loại ma túy có nguồn gốc được sản xuất tại châu Âu, châu Mỹ được phát hiện tại thị trường Tiểu vùng...

Theo Trung tướng Nguyễn Văn Viện, Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (C04, Bộ Công an), trước thách thức chung của thế giới về vấn đề ma túy, Chính phủ Việt Nam quan tâm và chỉ đạo một cách quyết liệt và đạt được những kết quả đáng ghi nhận.

Đó là, duy trì, đẩy mạnh hợp tác song phương, đa phương với lực lượng hành pháp các nước trong khu vực, đặc biệt là các nước có chung đường biên giới. Nâng cao năng lực cho lực lượng hành pháp phòng, chống ma túy của Việt Nam với sự hỗ trợ của các đối tác quốc tế, nhất là UNODC. Đẩy mạnh công tác kiểm soát, phòng ngừa thất thoát tiền chất; tích cực tham gia các diễn đàn đa phương phòng, chống ma túy trong khu vực và trên thế giới, coi đó là một trong những giải pháp phòng ngừa ma túy từ xa giúp giảm áp lực cho công tác phòng, chống ma túy trong nước...