Infographics: Năm 2019: Xuất siêu đạt 9,9 tỷ USD, cao nhất từ trước tới nay
	Xuất nhập khẩu 2019: Năm của những con số ấn tượng

Ấn tượng về những con số

Năm 2019, lần đầu tiên tổng kim ngạch XNK của Việt Nam chạm tới 500 tỷ USD. Dự kiến cả năm, tốc độ tăng trưởng XK sẽ đạt mức 7-8% với con số xuất siêu khoảng 9 tỷ USD. Nhìn nhận suốt cả năm có thể thấy, quy mô XK hàng hóa của Việt Nam tiếp tục được mở rộng. Tính đến hết tháng 11/2019, đã có 32 mặt hàng đạt kim ngạch XK trên 1 tỷ USD (trong đó có 8 mặt hàng XK trên 5 tỷ USD và 5 mặt hàng XK trên 10 tỷ USD).

Trong XK hàng hóa năm 2019, có điểm khác với các năm trước đây, đó là động lực tăng trưởng XK không đến từ nhóm nông sản, thủy sản mà đến từ các mặt hàng thuộc nhóm công nghiệp. Cơ cấu hàng hóa XK tiếp tục cải thiện theo chiều hướng tích cực, giảm hàm lượng XK thô, tăng XK sản phẩm chế biến, sản phẩm công nghiệp, tạo điều kiện cho hàng hóa Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu.

Nhìn nhận về “bức tranh” XK của Việt Nam suốt cả thập kỷ qua nói chung và năm 2019 nói riêng, chuyên gia kinh tế Lê Quốc Phương đánh giá: XNK là bộ phận quan trọng của nền kinh tế Việt Nam. Vào năm 2010, Việt Nam mới đạt tổng kim ngạch XNK là 154 tỷ USD thì đến năm nay, con số đó đã tăng hơn 3 lần, đạt 500 tỷ USD. Riêng về XK, năm 2010 mới đạt 71 tỷ USD thì đến năm nay dự kiến đạt khoảng 255 tỷ USD. Nhìn nhận cả quá trình để thấy rằng, Việt Nam đã đạt được những tiến bộ rất lớn trong XNK, thể hiện qua các con số ấn tượng.

Thẳng thắn mà nói, năm 2019 tốc độ tăng trưởng XK dự kiến đạt khoảng 7-8% là còn thua xa so với mức tăng trưởng của năm 2017 và 2018 lần lượt đạt 21,5% và trên 14%, chỉ tương đương với tốc độ tăng trưởng của năm 2015 và 2016. Tuy nhiên, chuyên gia Lê Quốc Phương nhấn mạnh: “Phải thấy rằng, 2017 và 2018 là 2 năm tăng trưởng kinh tế và thương mại thế giới đều cao. Cụ thể, năm 2017, kinh tế thế giới tăng trưởng 3,7% và thương mại thế giới tăng trưởng 5,5%. Năm 2018, kinh tế thế giới và thương mại thế giới đều tăng trưởng 3,6%. Trong khi đó, năm 2019 tăng trưởng kinh tế thế giới dự báo chỉ đạt 3%, còn thương mại thế giới chỉ tăng trưởng khoảng 1,1%. Cả kinh tế và thương mại thế giới sụt giảm rất mạnh. Trong bối cảnh đó, Việt Nam vẫn duy trì tốc độ tăng trưởng XK 7-8% là rất nỗ lực”.

Sáng bừng khối doanh nghiệp nội

Năm 2018 và xuyên suốt năm 2019, trong XK hàng hóa của Việt Nam, điểm sáng dễ thấy nhất là sự vươn lên mạnh mẽ của khối DN nội địa. Tốc độ tăng trưởng cũng như tỷ trọng của khối DN này trong XK hàng hóa chính là một trong những yếu tố kéo dài danh sách những con số ấn tượng của năm 2019.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải nêu rõ: 11 tháng năm 2019, kim ngạch XK của khu vực 100% vốn trong nước ước đạt 74,72 tỷ USD, tăng 18,1%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) ước đạt 166,7 tỷ USD, tăng 3,8%. Tỷ trọng của khu vực kinh tế trong nước tiếp tục xu hướng tăng lên, chiếm 30,95% tổng kim ngạch XK (cùng kỳ năm trước là 29,16%).

Vị Thứ trưởng này nhận định: Năm 2019 tình hình kinh tế thế giới diễn biến phức tạp, hoạt động thương mại và đầu tư thế giới suy giảm, các nước NK ngày càng siết chặt hàng rào phi thuế quan, bảo hộ trong nước gia tăng. Điều này tác động trực tiếp tới XK của các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam, đặc biệt khi Việt Nam lại là nền kinh tế có độ mở rất lớn và XK là trụ cột quan trọng đóng góp cho tăng trưởng. Việc Việt Nam tiếp tục duy trì đà tăng trưởng XK khả quan và xuất siêu kỷ lục cho thấy hiệu quả trong chỉ đạo, điều hành và khai thác, tận dụng tốt các cơ hội mang lại nhằm thúc đẩy XK.

“Đáng chú ý, các DN đã rất chủ động trong việc thực hiện các biện pháp đổi mới về công tác xúc tiến thương mại. Ví dụ như ứng dụng về thương mại điện tử, trong năm 2019 Bộ Công Thương đã hỗ trợ cho các DN Việt Nam đạt đến hơn 50% DN đăng ký bán hàng thành công trên thị trường Mỹ. Điều phải nhấn mạnh lại là kết quả đạt được trong hoạt động XK của Việt Nam trước hết là từ sự nỗ lực, chủ động, cố gắng của chính các DN Việt Nam. DN đã nâng cao được năng lực cạnh tranh của chính mình để sản xuất, để làm ra được những mặt hàng để có thể cạnh tranh được trên các thị trường. Đây là điều hết sức quan trọng…”, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nói.

Còn đó những nỗi lo

Năm 2019 XNK hàng hóa Việt Nam đã thu về hàng loạt con số ấn tượng, tuy nhiên thực chất, nền kinh tế Việt Nam nói chung cũng như hoạt động XNK của Việt Nam nói riêng vẫn là dựa trên số lượng là chính. Những con số đạt được là nhìn thấy trước mắt, để phát triển bền vững, phía sau còn không ít vấn đề cần xem xét, giải quyết.

Chuyên gia kinh tế Phạm Tất Thắng cho rằng: Thời gian tới, về khách quan, xu hướng bảo hộ thị trường của các nước lớn vẫn gia tăng, căng thẳng thương mại cũng vẫn còn. Về chủ quan, một số sản phẩm có giá trị gia tăng cao chưa nhiều, còn thiếu thương hiệu hàng hóa tầm cỡ thế giới. Rào cản XNK dù đã được cải thiện nhưng vẫn cần cải thiện hơn nữa trong thời gian tới. “Ngoài ra, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung vẫn chưa biết sẽ biến đổi như thế nào, đây là ẩn số rất khó lường. Việc này sẽ ảnh hưởng đến quan hệ cung-cầu của thị trường thế giới. Khi Việt Nam tham gia sâu hơn với cuộc chơi mang tính toàn cầu thì ít nhiều cũng sẽ bị ảnh hưởng”, chuyên gia Phạm Tất Thắng nhận định.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải khẳng định: Thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi nhất về sản xuất và thủ tục XNK để hỗ trợ DN hoàn thành các đơn hàng sản xuất theo kế hoạch; tiếp tục theo dõi sát biến động của tình hình thế giới, đặc biệt là diễn biến cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung để chủ động trong công tác điều hành, có biện pháp thúc đẩy XK những mặt hàng có khả năng tận dụng cơ hội để XK và tăng cường quản lý chặt chẽ trước nguy cơ gian lận thương mại và gian lận xuất xứ hàng hóa. Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cũng chú trọng tạo nguồn hàng có chất lượng cho sản xuất, hướng tới mục tiêu nâng cao giá trị gia tăng, sản xuất ra các sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn về chất lượng, an toàn thực phẩm và phù hợp với nhu cầu thị trường NK…