Chế biến thủy sản xuất khẩu tại Công ty Thủy sản Bình Định. Ảnh: T.H

Theo thống kê hải quan, tháng 1/2021 xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt trên 606 triệu USD, tăng 23,4% so với cùng kỳ năm trước.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, mức tăng trưởng 23,4% được coi là tín hiệu tích cực cho XK thủy sản Việt Nam, trong đó thể hiện ở mức tăng XK cá tra (+21,7%), cá biển khác (+46%), tôm chân trắng (32,5%), nhuyễn thể hai mảnh vỏ tăng 43%.

Đối với các thị trường XK, kết quả trong tháng 1 cũng có tín hiệu tích cực với Mỹ (+25,6%), Nga (+72%), Đài Loan (+60%). Đặc biệt, XK sang các nước trong khối hiệp định CPTPP tăng 34%, trong đó sang Australia tăng 105%, Nhật Bản tăng 25%, Mexico tăng 68%. XK sang các thị trường khác trong tháng 1/2021 đều tăng so với cùng kỳ năm 2020, nhưng mức tăng trưởng không được coi là tích cực vì năm trước tết Nguyên đán rơi vào tháng 1.

Điểm đáng chú ý trong tháng đầu năm, một số sản phẩm có tăng trưởng vượt trội như cá tra phile đông lạnh tăng 53% và là mã sản phẩm đứng đầu về giá trị XK, chiếm 17% tổng giá trị XK thủy sản. Tiếp đến là tôm chân trắng chế biến (PTO, PDTO, xẻ bướm…), tăng 47% và chiếm 9% giá trị XK.

Cùng với đó, tôm chân trắng tươi/đông lạnh bỏ đầu, block, PTO, PDTO, tăng 39% và chiếm 7,4%, chả cá, surimi, tăng 58% và chiếm 6,8%; tôm chân trắng lột vỏ, bỏ đầu PD tươi/đông lạnh, tăng 56% và chiếm 5,2%.

Nhiều sản phẩm khác cũng có mức tăng trưởng cao (41-84%), như: bạch tuộc đông lạnh (cắt/nguyên con); cá phile/cắt khúc đông lạnh (cá thu, cá đổng, cá cờ, cá kiếm, cá chẽm, cá saba, cá dũa…); cá chế biến, cá khô tẩm gia vị, cá tẩm bột...; mực ống, mực nang đông lạnh...

Đặc biệt, có một số sản phẩm thủy sản của Việt Nam có nhu cầu rất cao trong bối cảnh dịch Covid- 19, nên giá trị XK trong tháng 1 đạt tăng trưởng đột biến. Trong đó, XK cá tra nguyên con/cắt khúc/xẻ bướm đông lạnh, tăng cao với mức 163%; mực khô mã HS 03074921 tăng 118%; cá khô các loại mã HS 03055990 tăng 226%; thịt ghẹ thanh trùng, thịt cua đóng lon mã HS16051090 tăng 242%.

Tuy nhiên, vẫn còn một số sản phẩm có mức XK giảm sâu, như: tôm chân trắng, tôm sú chế biến, tẩm bột đông lạnh, mã HS16052930 giảm 63%; tôm sú nguyên con tươi/đông lạnh mã HS 03061719 giảm 19%; tôm chân trắng nguyên con đông lạnh mã HS 03061719 giảm 33%.

Sự sụt giảm của những sản phẩm này được cho là do nhu cầu giảm với sản phẩm chế biến giá trị gia tăng cao và có liên quan đến việc siết chặt kiểm dịch hàng đông lạnh nhập khẩu vào thị trường Trung Quốc vì đây là thị trường chính tiêu thụ sản phẩm tôm nguyên con đông lạnh của Việt Nam.

Theo phân tích của các chuyên gia kinh tế, năm 2021, tình hình thương mại thủy sản sẽ vẫn bị tác động mạnh bởi đại dịch Covid-19, thậm chí đây vẫn là yếu tố chính chi phối xu hướng XNK thủy sản của Việt Nam. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn có thể duy trì thế mạnh cạnh tranh về nguồn cung nguyên liệu so với các nước khác. Ngoài ra, các Hiệp định thương mại tự do sẽ tiếp tục là đòn bẩy cho XK thủy sản Việt Nam hồi phục ở một số thị trường. Sau một năm doanh nghiệp thủy sản Việt Nam sẽ có thêm kinh nghiệm và sự linh hoạt thích ứng với biến động và thay đổi nhu cầu, thị hiếu của thị trường.

Với tín hiệu tích cực XK trong tháng đầu năm, cùng với lợi thế từ các FTA thế hệ mới như Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), Hiệp định EVFTA, và gần đây nhất là FTA giữa Việt Nam và Vương quốc Anh (UKVFTA)… Các FTA này đều đang có tác động tốt đối với XK thủy sản của Việt Nam, góp phần nâng cao tính cạnh tranh cho sản phẩm thủy sản trong thời gian tới. Dự báo XK thủy sản năm 2021 sẽ có kết quả khả quan hơn năm 2020, ước đạt 8,8 tỷ USD, tăng gần 5%.