Nhiều loại hàng giả đã bị lực lượng chức năng thu giữ. Ảnh: Q.H

Theo Luật Sở hữu trí tuệ, việc xác định trị giá hàng hóa vi phạm là căn cứ quan trọng để xử lý hành chính về SHCN. Giá trị hàng hóa cũng là căn cứ xác định quy mô và mức độ xử lý, thẩm quyền xử lý và xem xét xử lý hình sự. Tại Khoản 4, Điều 214 Luật Sở hữu trí tuệ quy định, hàng hóa vi phạm là một phần (bộ phận, chi tiết) của sản phẩm có chứa yếu tố vi phạm có thể lưu hành như một sản phẩm độc lập. Trong trường hợp hàng hóa vi phạm không thể tách rời yếu tố xâm phạm thành sản phẩm độc lập theo quy định thì hàng hóa xâm phạm là toàn bộ sản phẩm chứa yếu tố vi phạm. Việc xác định hàng hóa vi phạm do cơ quan xử lý vi phạm xác định như Công an, Quản lý thị trường… tại thời điểm xảy ra xâm phạm theo thứ tự ưu tiên là giá niêm yết, giá thực bán, giá thành nếu chưa xuất bán, giá thị trường hàng hóa tương đương và nếu không đủ căn cứ thì thành lập hội động xác định giá.

Theo ông Vương Trí Dũng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội, thực tế cho thấy, nhiều hàng hóa khi bắt giữ thường không đồng bộ như không có bao bì, không xác định được chất lượng, không có hóa đơn chứng từ, nhiều mặt hàng không có loại hàng thật để đối chứng. Hầu hết hàng giả có giá trị thấp hơn hàng thật khá nhiều. Đơn cử như một chiếc túi hiệu Louis Vuiton giả giá 500 nghìn đồng, so với túi thật cùng loại có giá 20 triệu đồng. Một trường hợp khác, một chiếc xe máy giả mạo kiểu dáng hiệu xe Honda so với sản phẩm cùng loại có giá chênh lệch từ 20 đến 30 triệu đồng. Do vậy, căn cứ để xác định giá hàng hóa vi phạm đang gây ra không ít khó khăn cho lực lượng chức năng.

Điều 171, Bộ luật Hình sự về xử lý tội xâm phạm quyền SHCN quy định, cơ sở xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự là giá trị hàng hóa, quy mô thương mại và hành vi cố ý, gây thiệt hại nghiêm trọng. Tuy nhiên khái niệm “quy mô thương mại” vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể, cũng như để chứng minh hành vi cố ý khiến cơ quan xử lý gặp khó khăn và khó xác định thiệt hại. Do vậy, việc xác định giá trị hàng hóa giả mạo nhãn hiệu là căn cứ duy nhất để cơ quan chức năng xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự.

Hơn nữa, để áp dụng Điều 171, lực lượng chức năng phải căn cứ vào Nghị định 105/2006/NĐ-CP ngày 22-9-2006 của Chính phủ để xác định giá trị hàng hóa vi phạm. Theo đó, giá làm căn cứ xử phạt là giá do người bán niêm yết hoặc thực bán. Theo điều 28, Nghị định 105 thì giá làm căn cứ xử phạt là giá do người bán niêm yết hoặc thực bán. Nếu trường hợp phát hiện hàng giả tại nơi sản xuất thì giá được xác định là giá thành của sản phẩm gây bất hợp lý.

Ông Vương Trí Dũng dẫn chứng, giá một đôi giày giả mạo nhãn hiệu NIKE là 100 nghìn đồng. Tuy nhiên khi lực lượng bắt giữ 200 đôi giày, các đối tượng chỉ khai giá khi bán là 30 nghìn đồng/đôi, giá niêm yết chỉ 50 nghìn đồng/ đôi và giá trong hóa đơn là 10 nghìn đồng/đôi. Như vậy theo quy định tại Nghị định 105, lô hàng trên được xác định có giá là 10 triệu đồng. Một giả thiết khác, nếu số giày giả mạo trên được lực lượng chức năng bắt quả tang tại một sở sở sản xuất tại Hà Nội, với chi phí sản xuất dưới 40 nghìn đồng/đôi, tương đương lô hàng vi phạm có giá 8 triệu đồng. Rõ ràng, người sản xuất hàng giả bao giờ cũng chịu trách nhiệm nhẹ hơn người buôn bán, kinh doanh hàng giả, bởi giá bán bao giờ cũng cao hơn chi phí sản xuất.