Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Báo cáo đánh giá giữa nhiệm kỳ thực hiện Kế hoạch tài chính quốc gia và vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021-2025. Ảnh: Quochoi.vn

Đến cuối năm 2023, tỷ lệ nợ công đã giảm còn khoảng 39-40% GDP

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã trình bày Báo cáo đánh giá giữa nhiệm kỳ thực hiện Kế hoạch tài chính quốc gia và vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021-2025 tại phiên họp chiều 23/10 của Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV.

Theo đó, về Kế hoạch tài chính quốc gia, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, trong các năm 2021-2023, thực hiện cơ cấu lại NSNN với kết quả tích cực. Tổng thu NSNN 3 năm ước đạt khoảng 5 triệu tỷ đồng, bằng 61% kế hoạch, tỷ lệ huy động thu vào NSNN bình quân 17,9% GDP. Tổng chi 3 năm khoảng 5,9 triệu tỷ đồng, bằng 57,5% kế hoạch.

Các nhiệm vụ chi NSNN được quản lý chặt chẽ, ưu tiên chi đầu tư phát triển, tiết kiệm chi thường xuyên; đảm bảo kinh phí phòng chống dịch, an ninh, quốc phòng, an sinh xã hội, nhiệm vụ chính trị quan trọng, bố trí vốn đầy đủ cho Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và kịp thời điều chỉnh tăng lương cơ sở năm 2023.

Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu rõ, các chỉ tiêu cụ thể về thu, chi và cân đối NSNN vẫn đang theo tiến độ kế hoạch tại Nghị quyết số 23/2021/QH15 của Quốc hội về Kế hoạch tài chính quốc gia và vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021-2025. Vì thế, trong 2 năm còn lại, Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo các bộ, cơ quan liên quan để tiếp tục thực hiện, phấn đấu cao nhất các chỉ tiêu đề ra.

Về kế hoạch vay, trả nợ công, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho hay, 3 năm 2021-2023 triển khai Kế hoạch vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021-2025, công tác huy động, trả nợ công, các chỉ tiêu an toàn nợ công, hạn mức vay và bảo lãnh Chính phủ, vay nợ chính quyền địa phương đều thực hiện đảm bảo mục tiêu, chỉ tiêu đề ra trong Nghị quyết số 23/2021/QH15 của Quốc hội.

Trong đó, huy động vốn linh hoạt và đa dạng, đảm bảo trong tổng mức quyết định. Tổng mức vay của Chính phủ khoảng 1,317 triệu tỷ đồng, đạt 42,9% kế hoạch. Vay của Chính phủ chủ yếu huy động với kỳ hạn dài, lãi suất ưu đãi và tập trung vào vốn vay trong nước. Công tác trả nợ thực hiện theo đúng cam kết, trong phạm vi dự toán Quốc hội quyết định. Nợ công được kiểm soát trong giới hạn an toàn, đến cuối năm 2023, nợ công khoảng 4 triệu tỷ đồng, khoảng 39-40% GDP, giảm từ mức 42,7% GDP năm 2021.

Công tác quản lý nợ công được điều hành chủ động, chặt chẽ, thận trọng

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, thời gian qua, công tác quản lý nợ công cũng phát sinh một số khó khăn, hạn chế. Chẳng hạn như quy mô thị trường trái phiếu chính phủ trong nước chưa phát triển; điều kiện vay ngày càng thắt chặt hơn trong khi áp lực huy động vốn vay cho đầu tư phát triển lớn; việc huy động nguồn vốn vay ODA; ưu đãi nước ngoài ngày càng khó khăn, giải ngân đạt thấp so với dự toán; công tác quản lý nợ của chính quyền địa phương cần được tiếp tục củng cố...

Báo cáo thẩm tra về công tác này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh đã đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ trong công tác chỉ đạo, điều hành công tác quản lý vay, trả nợ công, nhất là trong bối cảnh trong nước và thế giới có nhiều biến động khó lường, nhưng sau 3 năm triển khai thực hiện, các mục tiêu cụ thể cơ bản đều đạt Nghị quyết số 23/2021/QH15 của Quốc hội đề ra; các chỉ tiêu an toàn nợ từng năm giai đoạn 2021-2023 đảm bảo trong các mức trần và ngưỡng an toàn được Quốc hội phê duyệt.

Hơn nữa, công tác quản lý nợ công được điều hành chủ động, chặt chẽ, thận trọng. Chính phủ chủ động ban hành các văn bản chỉ đạo, điều hành theo thẩm quyền và tích cực các biện pháp kiểm soát an toàn nợ công và các hạn mức nợ. Trong bối cảnh thu ngân sách vượt kế hoạch, giải ngân đầu tư công chậm hơn dự kiến, Chính phủ đã chủ động điều chỉnh nhu cầu vay, đảm bảo huy động đủ nguồn lực cho NSNN.

Cũng theo ông Lê Quang Mạnh, Chính phủ đã chú trọng việc đa dạng hóa nguồn vốn và phương thức vay trong nước và ngoài nước; phát hành trái phiếu chính phủ tập trung vào kỳ hạn dài.

Tuy vậy, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị Chính phủ lưu ý về một số vấn đề như: Vay để trả nợ gốc có xu hướng tăng; tỷ lệ nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ/thu NSNN năm 2024 đã tiệm cận mức trần theo Nghị quyết của Quốc hội. Nên cơ quan này đề nghị Chính phủ phân tích kỹ và có giải pháp điều hành cân đối NSNN chủ động, bảo đảm an toàn nợ công.

Đối với các dự án sử dụng vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài, Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương xem xét nghiêm túc, đánh giá toàn diện về nguyên nhân bất cập, vướng mắc kéo dài, hhiệu quả của các dự án cũng như tính hợp lý của phương án huy động vốn… để đề xuất giải pháp thiết thực, bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn vay.