Khu vực cảng Cát Lái sẽ có trung tâm logistics với diện tích 60-100 ha. Ảnh: T.H

Chưa có trung tâm logistics quy mô lớn

Trong kế hoạch tổng thể phát triển ngành logistics trên địa bàn TPHCM đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 do UBND TPHCM ban hành năm 2021, TPHCM đặt mục tiêu xây dựng 8 trung tâm logistics quy mô lớn được chia thành 3 nhóm.

Nhóm I gồm 3 trung tâm. Trong đó, năm 2021 hoàn tất đấu thầu mời gọi đầu tư Trung tâm logistics Khu Công nghệ cao trên diện tích 5-6 ha, năng lực thông qua hàng hóa giai đoạn 2021-2025 là 150.000 tấn; giai đoạn 2026- 2030 và sau 2030 là 300.000 tấn. Năm 2023, hoàn thành chuẩn bị đầu tư Trung tâm logistics Cát Lái giai đoạn 2021-2025 trên diện tích 60- 100 ha, năng lực thông qua hàng hóa 1,5 - 1,8 triệu TEU; giai đoạn sau nâng năng lực lên 3,1 triệu-3,5 triệu TEU. Cùng với đó, Trung tâm logistics Linh Trung sẽ kết nối với Khu chế xuất Linh Trung.

Nhóm II, phấn đấu hoàn thành chuẩn bị đầu tư 4 trung tâm logistics vào năm 2025.

Nhóm III có 3 trung tâm logistics hoàn thành chuẩn bị đầu tư vào năm 2030.

TPHCM phấn đấu đến năm 2025, hoàn thành việc thiết lập bản đồ số logistics, khu dữ liệu tập trung và Trung tâm nghiên cứu, ứng dụng công nghệ logistics. Tuy nhiên, đến nay việc triển khai các trung tâm logistics của TPHCM đang bị chậm.

Ông Trần Anh Đức, Đồng trưởng nhóm Đầu tư & Thương mại của Liên minh diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam (VBF), cho biết các cộng đồng doanh nghiệp nước ngoài rất quan tâm đến thị trường logistics Việt Nam vì đây là trung tâm sản xuất của châu Á, nhu cầu nội địa cao. Tuy nhiên, tại đầu tàu kinh tế này, kết cấu hạ tầng chưa đáp ứng nhu cầu. Đường vào cảng Cát Lái, cao tốc TPHCM - Long Thành - Dầu Giây thường xuyên kẹt. Hiện nay, TPHCM cũng chưa có trung tâm logistics quy mô lớn.

Với vai trò trung tâm của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam nói riêng và cả nước nói chung, TPHCM là nơi sản xuất, tiêu dùng một lượng lớn hàng hóa. Bên cạnh đó, thành phố có lợi thế về vị trí địa lý khi nằm giữa các trục giao thông Bắc - Nam, Đông - Tây nên trở thành trung tâm lưu chuyển hàng hóa trong nước và xuất nhập khẩu cho các tỉnh phía Nam. Vì vậy, nhu cầu sử dụng, kết nối dịch vụ logistics trong nội thành TPHCM và giữa TPHCM với các địa phương khác cũng như quốc tế là rất cao.

TS Trần Quang Thắng, Viện trưởng Viện Kinh tế và quản lý TPHCM nhìn nhận, thời gian qua Thành phố chưa phát huy được hết những tiềm năng này. Giao thương hàng hóa 2 chiều giữa Thành phố với các tỉnh còn chưa tương xứng với tiềm năng. Nguyên nhân chính do hoạt động logistics chủ yếu tập trung ở khâu vận chuyển hàng hóa tại cảng; trong đó, vận tải đường bộ vẫn là phương thức chính. Thế nhưng, đường bộ thường xuyên xảy ra kẹt xe, hệ thống hạ tầng chưa hoàn chỉnh và thiếu tính kết nối; đường hàng không và đường thủy chưa được đầu tư đúng mức…

Xây dựng 8 trung logistics lớn

Phó chủ tịch UBND TPHCM Võ Văn Hoan nhận định, hạ tầng là khâu yếu nhưng đang được Chính phủ quan tâm và sắp tới sẽ mở rộng. Đặc biệt, TPHCM cũng đang có dự án lớn - Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ. TPHCM đang kêu gọi đầu tư vào án này và các dự án hạ tầng giao thông thuỷ khác.

Để phát huy được tiềm năng của đô thị lớn nhất cả nước, UBND TPHCM vừa ban hành kế hoạch phát triển ngành logistics, nhằm nâng cao năng lực cảng biển và trở thành trung tâm logistics hàng đầu khu vực đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045. Theo kế hoạch này, TPHCM đặt mục tiêu đến năm 2030 trở thành trung tâm cung ứng dịch vụ logistics tầm cỡ khu vực Đông Nam Á và có khả năng cạnh tranh quốc tế vào 2045.

Mục tiêu của TPHCM là đến năm 2030 phát triển logistics trở thành một ngành có vị trí, vai trò quan trọng trong nền kinh tế trên cơ sở tận dụng tối đa các cơ hội đón đầu các chuỗi cung ứng toàn cầu; thúc đẩy hình thành các chuỗi cung ứng xanh, hiện đại và từng bước tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu, đáp ứng nhu cầu hội nhập kinh tế quốc tế, phát triển mạng lưới kết nối.

Các đề án, dự án sẽ được triển khai mạnh mẽ nhằm đưa thành phố trở thành trung tâm cung ứng dịch vụ logistics tầm cỡ khu vực Đông Nam Á, trong đó tập trung đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng logistics và cảng biển đồng bộ, hiện đại, tăng cường kết nối các trung tâm kinh tế, công nghiệp, thương mại dịch vụ, phân phối của vùng Đông Nam Bộ và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Mục tiêu tới năm 2045, logistics trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp trên 12% vào GRDP, tốc độ tăng trưởng doanh thu đạt 10 - 12% mỗi năm cho Thành phố. Tỷ lệ thuê ngoài dịch vụ logistics sẽ vượt 70%, góp phần giảm tỷ lệ chi phí logistics của cả nước xuống còn 10 - 12%. Từ đó, Thành phố kỳ vọng đạt thứ hạng 30 trên thế giới về hiệu quả logistics, biến TPHCM thành Trung tâm cung ứng dịch vụ logistics tầm cỡ châu Á và thế giới.

Để thực hiện mục tiêu này, UBND TPHCM đã lên kế hoạch, trong đó tập trung chuyển đổi, áp dụng logistics xanh trong chuỗi cung ứng giúp vận chuyển hàng hóa hiệu quả mà vẫn giảm thiểu khí thải, ô nhiễm, thân thiện môi trường.

Đồng thời xem đây là một trong những điều kiện tiên quyết để phát triển, hội nhập, giúp các doanh nghiệp gia tăng khả năng cạnh tranh và tăng trưởng bền vững. Đặc biệt, ưu tiên triển khai các dự án ứng dụng công nghệ 4.0, công nghệ kỹ thuật cao, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, sử dụng năng lượng tái tạo và áp dụng các biện pháp bảo vệ môi trường.