Trước đây, chọi trâu được khởi nguồn từ việc cổ vũ lao động sản xuất của người nông dân trong nền văn hóa lúa nước. Chọi trâu để tạo phong trào chăm, nuôi trâu khỏe phục vụ cày cấy nâng cao hiệu quả kinh tế, kết hợp với nó là tạo không gian sinh hoạt văn hóa, giao lưu giữa các làng xã nông thôn, lấy lại tinh thần, sức khỏe cho người lao động nông nghiệp sau những ngày làm việc vất vả...

Chọi trâu giờ đã có những thay đổi, biến tướng. Trâu chọi giờ đây không có mục đích chính là để cày, người xem chọi không chỉ còn là nông dân. Không chỉ Đồ Sơn- nơi có truyền thống về hội chọi trâu tương truyền đã có thời gian cả nghìn năm, những năm qua một số địa phương khác cũng mở ra lễ hội này. Đã có nhiều ý kiến phản ánh về tính thương mại hóa của các lễ hội, trong đó có cả chọi trâu. Chủ trâu tham gia lễ hội nặng tính thắng thua, hiện tượng cá cược mang tính cờ bạc xuất hiện ở nhiều nơi, việc tổ chức lễ hội còn nhiều lộn xộn. Đặc biệt, tính văn hóa của lễ hội là điều đáng nói. Nhiều người đến lễ hội chọi trâu cố mua một ít thịt trâu về để lấy may, vì lẽ đó người ta làm thịt nhiều trâu để bày bán thịt quanh sới chọi, thậm chí có người ví von hội chọi trâu trở thành hội thịt trâu. Nhất là việc khi giành chức vô địch, con trâu đó bị làm thịt luôn tại lễ hội để bán cho người xem hội với giá rất cao. Hình ảnh giết thịt này đã làm cho tính bạo lực, phản cảm của lễ hội lên đỉnh điểm. Người ta sẽ nghĩ gì khi trước đó con trâu chọi được chủ cưng nựng, chăm sóc, có chủ trâu còn mất ăn mất ngủ chăm trâu mỗi khi con vật có vấn đề về sức khỏe. Vậy mà, khi chiến thắng người ta có thể xẻ thịt nó ngay lập tức để thu món tiền lớn với cái cớ “thịt trâu để tế thần theo truyền thống”.

Nhìn thẳng thực tế, lễ hội chọi trâu đang biến chuyển với nhiều yếu tố phản cảm, trong biến chuyển đó đó thiếu sự điều chỉnh cần thiết để đến khi có sự cố chết người như vừa qua cơ quan chức năng mới nhận thấy tính nghiêm trọng của vấn đề. Tuy vậy, nghiêm trọng không có nghĩa là cấm tiệt loại lễ hội này. Bởi dù còn những mặt trái, lễ hội vẫn duy trì cái cốt lõi của truyền thống văn hóa, lễ hội cũng là hoạt động thu hút khách du lịch, tạo nguồn thu cho địa phương. Vấn đề ở đây vẫn là công tác quản lý. Chính quyền địa phương, cơ quan quản lý hữu quan cần lập lại trật tự của lễ hội, nghiên cứu kỹ hơn những nội dung gì cần phát huy, cái gì cần loại bỏ để lễ hội bớt tính phản cảm, tiêu cực. Bên cạnh đó, cần xây dựng các quy định rõ ràng và quản lý chặt chẽ các điều kiện với trâu chọi, sân chọi, các hoạt động trên sân chọi...

Không lễ hội truyền thống nào, nhất là những lễ hội đã tồn tại đến cả trăm năm, nghìn năm, có thể giữ nguyên được thể thức của nó, chỉ có điều những thế hệ tiếp nhận nó ứng xử ra sao để những bản sắc được phát huy, loại bỏ được những hủ tục lạc hậu không còn phù hợp với hiện tại.