Cục Kiểm tra sau thông quan: Chủ công đấu tranh chống gian lận xuất xứ
	Kinh nghiệm phối hợp chống gian lận xuất xứ
	Gian lận xuất xứ gia tăng do diễn biến thương mại ngày càng phức tạp

Hành trình đưa tơ tằm Trung Quốc "đội lốt" hàng Việt Nam. Biểu đồ: T.Bình

Phù phép cho tơ tằm Trung Quốc thành hàng Việt Nam

Lãnh đạo Cục Kiểm tra sau thông quan (Tổng cục Hải quan) cho biết: Tiếp tục thực hiện kế hoạch đấu tranh chuyên đề về chống gian lận xuất xứ hàng hóa, nhất là các thị trường mà Việt Nam đã ký kết Hiệp định Thương mại tự do (FTA) song phương, đa phương, mới đây, Cục phát hiện hành vi vi phạm liên quan đến mặt hàng tơ tằm nhập khẩu từ Trung Quốc.

Cụ thể, quá trình kiểm tra sau thông quan tại trụ sở Công ty M., cơ quan Hải quan phát hiện DN này xin cấp 8 C/O (Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa) Form AI để xuất khẩu tơ tằm sang Ấn Độ có dấu hiệu vi phạm về xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp.

Tiến hành kiểm tra, xác minh, cơ quan Hải quan chứng minh DN nêu trên có hành vi nhập khẩu tơ tằm thành phẩm từ Trung Quốc về cảng Cát Lái (TPHCM). Sau khi hàng cập cảng, doanh nghiệp đưa hàng về kho nằm ngoài khu vực cảng (vẫn ở địa bàn TPHCM), nhưng không đưa về nhà máy sản xuất của DN (nằm ở tỉnh khác). Tại đây, DN có hành vi thay đổi bao bì, nhãn mác thể hiện hàng hóa xuất xứ Trung Quốc và gắn nhãn mác thể hiện xuất xứ Việt Nam lên sản phẩm để xuất khẩu đi Ấn Độ.

Hành vi của DN nhằm lẩn tránh thuế suất cao. Bởi, nếu tơ tằm xuất khẩu trực tiếp từ Trung Quốc sang Ấn Độ sẽ chịu thuế nhập khẩu 25%. Tuy nhiên, mặt hàng này xuất khẩu từ Việt Nam sang Ấn Độ chỉ có mức thuế 5%.

Quá trình đấu tranh của Cục Kiểm tra sau thông quan, DN thừa nhận hành vi vi phạm. Cục Kiểm tra sau thông quan đã xử phạt vi phạm hành chính 60 triệu đồng và thu nộp ngân sách số tiền thu lợi bất hợp pháp gần 550 triệu đồng.

Mở rộng đối tượng kiểm tra

Theo Cục trưởng Cục Kiểm tra sau thông quan Nguyễn Tiến Lộc, với việc Việt Nam tham gia nhiều FTA (có 13 FTA đang áp dụng và 3 FTA đang đàm phán -PV), công tác đấu tranh, ngăn chặn tình trạng gian lận xuất xứ hàng hóa Việt Nam phải tiếp tục thực hiện quyết liệt, lâu dài, để bảo vệ uy tín hàng hóa Việt Nam, tạo sự cạnh tranh bình đẳng giữa các DN đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.

Ngoài việc đấu tranh với các doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm trong quá trình XNK hàng hóa sang thị trường Mỹ, Cục Kiểm tra sau thông quan sẽ tiếp tục đấu tranh mở rộng thu thập thông tin và thực hiện kiểm tra DN có rủi ro cao trong hoạt động XNK với các quốc gia, vùng lãnh thổ mà Việt Nam đã ký kết FTA như EU, Ấn Độ, Nhật Bản… Đặc biệt, trong những FTA mới như EVFTA, CPTPP khi vấn đề xuất xứ được đặc biệt coi trọng và đưa ra những quy định hết sức chặt chẽ.

Đơn cử như liên quan đến xuất xứ của ngành hàng dệt may. Đây là nhóm hàng XK chủ lực từ nhiều năm qua của Việt Nam và cũng là một trong những mặt hàng luôn được kỳ vọng sẽ hưởng lợi lớn từ các FTA mà Việt Nam đã và đang tham gia. Theo Bộ Công Thương, trong EVFTA yêu cầu quy tắc xuất xứ “2 công đoạn” (từ vải trở đi) đối với hàng dệt may. Tức là để được hưởng thuế quan ưu đãi theo EVFTA, hàng dệt may của Việt Nam phải được làm từ vải có xuất xứ Việt Nam. Ngoài ra, đối với các sản phẩm dệt may thuộc Chương 61 và 62 của Biểu thuế, EU cũng cho phép Việt Nam được sử dụng vải NK từ Hàn Quốc để sản xuất ra sản phẩm cuối cùng xuất khẩu sang EU và vẫn được hưởng thuế suất ưu đãi của EVFTA…

Lãnh đạo Cục Kiểm tra sau thông quan chia sẻ: hiệu quả đấu tranh với hành vi vi phạm về xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp không chỉ chống thất thu ngân sách, mà lớn hơn là bảo vệ uy tín, thương hiệu hàng hóa Việt Nam, bảo vệ, phát triển sản xuất trong nước; góp phần tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài; đảm bảo thực hiện cam kết của Việt Nam trong các FTA.

Đồng thời, nâng cao nhận thức, ý thức tuân thủ pháp luật của cộng đồng DN XNK để ngăn chặn từ xa các hành vi vi phạm; cộng đồng DN được cảnh báo về các nguy cơ vi phạm dễ mắc phải để chủ động phòng tránh, bảo đảm tuân thủ các quy định của Việt Nam thể hiện qua việc sau khi phát hiện sai phạm, doanh nghiệp đã đầu tư đầy đủ hệ thống máy móc, trang thiết bị phục vụ sản xuất để đáp ứng tiêu chí xuất xứ Việt Nam.