Vẫn còn nhiều nỗi lo

Phát biểu tại Hội nghị “Bàn giải pháp phát triển giống cá tra ứng phó biến đổi khí hậu, rào cản thương mại quốc tế”, ông Trần Công Khôi, Trưởng phòng Giống và Thức ăn thủy sản (Cục Thủy sản) cho biết, Việt Nam là quốc gia có tiềm năng, lợi thế lớn để phát triển nuôi trồng thủy sản trong đó có cá tra.

Kim ngạch xuất khẩu cá tra 9 tháng đầu năm đạt 1,5 tỷ USD, tăng 9% so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, xuất khẩu cá tra sang nhóm các thị trường chính gồm Trung Quốc và Hồng Kông (Trung Quốc) giảm 2%, Mỹ tăng 23%, EU giảm 1%, Brazil tăng 28%...

Mặc dù nhiều triển vọng tốt nhưng ngành cá tra vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức.

Năm 2023 và trong 9 tháng năm 2024, ngành hàng cá tra vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn như giá nhiên liệu, giá vật tư, thức ăn tăng.

Suy thoái kinh tế khiến nhu cầu tiêu dùng sụt giảm tại nhiều nước xuất khẩu dẫn đến giá bán cá tra nguyên liệu giảm, gây khó khăn cho các cơ sở sản xuất giống và nuôi thương phẩm.

Trong khi đó, Ủy ban châu Âu (EC) tiếp tục giữ khuyến cáo về sử dụng HCG trong sản xuất cá tra giống của Việt Nam, nhiều quốc gia yêu cầu tiêu chuẩn ngày càng khắt khe đối với sản phẩm thủy sản nhập khẩu.

Chế biến cá tra phile xuất khẩu tại nhà máy của Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển đa quốc gia (Tập đoàn Sao Mai). Ảnh minh họa: TTXVN

Nâng cao chất lượng nguồn giống

Với mục tiêu kim ngạch xuất khẩu đạt 2 tỷ USD, sản lượng cá tra đạt 1,75 triệu tấn trong năm 2024, ngành hàng cá tra sẽ phải nỗ lực, tập trung mọi nguồn lực, triển khai đồng bộ giải pháp một cách toàn diện.

Theo ông Trần Đình Luân, Cục trưởng Cục Thủy sản, để cá tra đạt chất lượng theo tiêu chuẩn của thị trường xuất khẩu, khâu đầu tiên yêu cầu phải có nguồn giống sạch bệnh, đạt tiêu chuẩn chất lượng.

Đồng tình với ý kiến trên, nhiều chuyên gia cũng cho rằng, những công nghệ mới nhất cần được ứng dụng vào ngành hàng cá tra, trong đó, giống chất lượng cao là khâu then chốt, yếu tố quyết định để ngành hàng cá tra phát triển bền vững.

Cho biết rõ hơn về nguồn giống cá tra hiện nay, ông Dương Nghĩa Quốc, Chủ tịch Hiệp hội cá tra Việt Nam cho biết, hiện số lượng giống cá tra bố mẹ tại Đồng bằng sông Cửu Long có khoảng trên 240.000 con sẵn sàng tham gia sinh sản. Trong đó có 184.000 con được tuyển chọn từ cá nuôi thương phẩm, có 40.000 con là đàn cá tra chất lượng cao do Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản II chuyển giao từ nguồn Chương trình giống 2016- 2020 đã sinh sản và 20.000 con tham gia sinh sản lần đầu.

Đứng ở góc độ doanh nghiệp sản xuất cá tra giống, ông Võ Minh Khôi Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Cá tra Việt Úc cho rằng, ngành cá tra Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn đầu của quá trình đổi mới nhằm thích nghi với các thách thức ngày càng tăng về sức tải môi trường, dịch bệnh, biến đổi khí hậu…

“Việc liên tục ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ mới rõ ràng là cơ hội để cải thiện số lượng và chất lượng của cá tra giống nói riêng và toàn ngành cá tra nói chung. Hiện đàn cá tra bố mẹ chọn giống từ cơ sở sản xuất giống bố mẹ Công ty Cổ phần Việt Úc đã sẵn sàng tham gia sinh sản, đảm bảo duy trì sản lượng giống cho nuôi thương phẩm hàng năm”- ông Võ Minh Khôi nhấn mạnh.

Để có con cá tra đạt chất lượng sạch bệnh từ ao nuôi đến xuất khẩu, ông Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị các địa phương quản lý chặt các cơ sở sản xuất giống cá tra.

Các cơ sở sản xuất giống cá tra trên địa bàn nào đủ điều kiện cơ quan cấp giấy chứng nhận, nếu cơ sở nào không đủ điều kiện thì tuyệt đối không cấp giấy phép và có biện pháp xử lý nghiêm.