Doanh nghiệp khởi nghiệp cần cơ chế mới cho các mô hình mới
	Xây dựng mạng lưới cố vấn "đồng hành" cùng hệ sinh thái khởi nghiệp
	Vốn vẫn đổ về nhưng startup Việt Nam phải xoay trục để thích ứng với Covid-19

Startup tại Việt Nam đang thu hút lượng lớn dòng tiền từ các quỹ đầu tư. Ảnh: ST

Tập trung cho số hóa

Chia sẻ tại Diễn đàn Khởi nghiệp kinh doanh do Đại học RMIT tổ chức vừa qua, ông Jinwoo (Chris) Song, Tổng giám đốc Woowa Brothers Việt Nam (BAEMIN) đã chia sẻ về cách công nghệ và kỹ thuật số đã giúp doanh nghiệp và các đối tác kinh doanh ăn uống phục hồi cũng như phát triển trong và sau đại dịch Covid-19. Theo ông Song, là nhà điều hành nền tảng giao đồ ăn, công nghệ đã mang lại cho doanh nghiệp cơ hội tiếp cận khách hàng tiềm năng, giảm chi phí cố định, thông hiểu khách hàng và tối ưu hóa hoạt động vận hành, đồng thời cải thiện tốc độ và chất lượng của dịch vụ giao hàng thông qua mạng lưới người giao hàng.

Trong khi đó, ông Nguyễn Toàn, nhà sáng lập Maztermind Việt Nam cho rằng, marketing trên mạng xã hội ngày càng phát triển, giúp doanh nghiệp lựa chọn thanh toán kỹ thuật số linh hoạt cùng khả năng truy cập dễ dàng vào các nền tảng bán hàng trực tuyến quốc tế, nhờ đó doanh nghiệp có thể tiếp cận người tiêu dùng quốc tế. Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp còn cho hay đã kết hợp trí tuệ nhân tạo (AI) vào hoạt động kinh doanh, từ đó góp phần xây dựng hệ sinh thái cho các công ty khởi nghiệp công nghệ.

Cùng với nỗ lực về số hóa, các startup cũng nỗ lực để huy động vốn thành công, từ đó tạo thêm nguồn lực cho đà phục hồi và tăng tốc phát triển.

Chẳng hạn, vào cuối tháng 4/2022, Công ty Cổ phần Tập đoàn Masan đã công bố hoàn tất thỏa thuận đầu tư 65 triệu USD mua 25% cổ phần của Công ty Cổ phần Trusting Social - công ty con tại Việt Nam của Trust IQ Pte. Ltd. (Trusting Social) có trụ sở tại Singapore. Trusting Social là startup được hậu thuẫn bởi các quỹ đầu tư khởi nghiệp hàng đầu như: Sequoia Capital, Beenext, Tanglin Ventures, 500 Startups và Genesis Alternative Ventures. Thông qua hợp tác với Masan, Trusting Social đặt mục tiêu ứng dụng AI và máy học (ML) vào việc cung cấp các sản phẩm dịch vụ cá nhân hóa, phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau từ nhu yếu phẩm, tài chính đến các sở thích khác của người tiêu dùng.

Còn vào đầu tháng 5/2022, startup kết nối nhà đầu tư nhỏ lẻ Finhay đã huy động thành công vốn 25 triệu USD trong vòng gọi vốn được dẫn dắt bởi quỹ Openspace Ventures có trụ sở tại Singapore và quỹ Vietnam Investment Group (VIG) tại Việt Nam, cùng sự tham gia của Công ty chứng khoán Thiên Việt - đơn vị từng đầu tư vào Finhay ở vòng trước. Finhay là giải pháp nền tảng công nghệ tài chính (Fintech) với mục tiêu kết nối giới đầu tư nhỏ lẻ có vốn chỉ từ 50.000 đồng với các quỹ tài chính tài Việt Nam. Hiện đã có 18 trong tổng số 25 quỹ tại Việt Nam góp mặt vào hệ thống Finhay.

Trước đó, Việt Nam cũng đã có nhiều thương vụ gọi vốn lớn gây tiếng vang như Tiki gọi vốn thành công 258 triệu USD, VNLife 250 triệu USD, MoMo 300 triệu USD, Sky Mavis 152 triệu USD, EQuest 100 triệu USD...

Chờ đợi thêm những “kỳ lân”

Trong báo cáo mới đây, Forbes Vietnam đã “điểm danh” một số startup "cận" kỳ lân và các startup nhiều triển vọng với những mô hình kinh doanh độc đáo, có nhiều lợi thế để tiến xa hơn. Bao gồm: Giao hàng tiết kiệm, Giao hàng nhanh, Trusting Social, Kyber Network, Amanotes, KiotViet… Đây đều là những startup hoạt động liên quan đến hệ sinh thái thương mại điện tử, fintech, logistics, blockchain, game…

Hồi cuối năm 2021, Việt Nam bổ sung thêm hai kỳ lân vào danh sách là MoMo và Sky Mavis nhờ vào tần suất sử dụng các sản phẩm số ngày một tăng cao của người tiêu dùng trong thời gian dịch bệnh. Hai kỳ lân xuất hiện trước đó là VNG (2014) và VNLIFE (2019). Theo các chuyên gia, lĩnh vực mà các kỳ lân và các startup “cận” kỳ lân hoạt động đều có dư địa tăng trưởng lớn trong 2-3 năm tới.

Hơn nữa, theo báo cáo Đổi mới sáng tạo và đầu tư công nghệ Việt Nam do Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), tổng vốn đầu tư vào khởi nghiệp Việt Nam năm 2021 đạt mức kỷ lục 1,4 tỷ USD, tăng bốn lần so với năm 2020. Số lượng dự án nhận đầu tư tăng đáng kể là 165, tăng 57% so với năm trước đó. Xét trong khu vực Đông Nam Á, Việt Nam đứng thứ ba về cả tổng giá trị và số lượng, chỉ sau Indonesia và Singapore, chiếm 13% tổng đầu tư vào startup trong khu vực, tăng so với mức 8% của năm 2020.

Điều này cho thấy, nhiều startup tại Việt Nam đã chứng minh được giá trị của mình trong mọi hoàn cảnh, thậm chí vươn lên thành kỳ lân, nhưng vẫn còn không ít startup gặp khó khăn, thậm chí phải đóng cửa. Do đó, các doanh nghiệp cho rằng cần phải có sự hỗ trợ, thiết lập những hệ sinh thái hỗ trợ khởi nghiệp từ cấp cơ sở đến địa phương, trung ương.

Mới đây, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã ban hành Thông tư số 06/2022/TT-BKHĐT hướng dẫn một số điều của Nghị định số 80/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Trong đó, thông tư đã quy định cụ thể hơn việc hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo. Ngoài ra, nhiều địa phương cũng đã ban hành chỉ đạo để đẩy mạnh khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Các doanh nghiệp cho rằng, đây sẽ là chất xúc tác thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tại Việt Nam, giúp các startup có thể đạt được tăng trưởng vượt bậc.