Đó là một trong những phát hiện chính trong “Báo cáo đánh giá thực tiễn công bố thông tin của DN: Đánh giá 30 DN lớn nhất tại Việt Nam” (TRAC Việt Nam 2017) do Tổ chức Hướng tới minh bạch (TT) – cơ quan đầu mối quốc gia của Tổ chức Minh bạch Quốc tế (TI) tại Việt Nam thực hiện vừa được công bố. TRAC Việt Nam 2017 đánh giá thực tiễn công bố thông tin của 30 DN lớn nhất theo xếp hạng của VNR500 năm 2015, bao gồm 10 DN niêm yết, 10 DN nhà nước, 10 DN có 100% vốn đầu tư nước ngoài (FDI).

Theo báo cáo, liên quan đến minh bạch trong cấu trúc và tỷ lệ sở hữu DN, kết quả trung bình của các DN đạt 32%, một số DN Việt Nam đạt điểm khá tốt trong đánh giá với 18/30 DN, trong đó tất cả đều là DN niêm yết và DN nhà nước. Lý do là các DN này phải công khai thông tin cơ bản về các công ty con và công ty liên kết theo quy định của pháp luật. Trong khi đó, các DN FDI không bị ràng buộc bởi bất kỳ quy định nào trong việc công khai báo cáo tài chính trên trang điện tử của DN. Vì thế, các DN Việt Nam hoàn toàn có khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về tính minh bạch, trong bối cảnh vấn đề này càng trở nên cấp thiết hơn khi các DN Việt Nam mở rộng phạm vi kinh doanh ra toàn cầu.

Tuy nhiên, liên quan đến việc thực hiện công bố thông tin về chương trình phòng, chống tham nhũng, điểm trung bình của 30 DN được đánh giá chỉ đạt 10%, trong đó các DN nhà nước chỉ đạt điểm trung bình 2%. Cụ thể, 7 trong số 30 DN công khai các cam kết tuân thủ các quy định pháp luật liên quan, trong đó có Luật Phòng, chống tham nhũng. Bên cạnh đó, chỉ 4/30 DN công khai cam kết của lãnh đạo ủng hộ phòng, chống tham nhũng. Điều này gây ra một số băn khoăn, nghi ngại về cam kết của DN trong việc đẩy lùi vấn nạn tham nhũng.

Đánh giá về khía cạnh này, bà Nguyễn Thị Kiều Viễn, Giám đốc Tổ chức Hướng tới minh bạch cho rằng, tham nhũng đã và đang đe dọa tới sự phát triển bền vững của nền kinh tế, xói mòn tinh thần kinh doanh liêm chính, cản trở cạnh tranh lành mạnh và làm suy giảm chất lượng của nền kinh tế thị trường. “DN vừa là nạn nhân và cũng là tác nhân gây ra tham nhũng”, bà Kiều Viễn nhận định.

Chính vì thế, đại diện Tổ chức Hướng tới minh bạch khuyến nghị DN cần đẩy mạnh hơn nữa công tác truyền thông ra bên ngoài các cam kết và nỗ lực của DN trong việc phòng ngừa rủi ro tham nhũng; để qua đó gửi thông điệp rõ ràng đến khách hàng, nhà đầu tư và các bên liên quan rằng DN không chấp nhận các hành vi tham nhũng. Để làm được như vậy, "trước tiên cần phải có cam kết ủng hộ và sự chỉ đạo quyết liệt từ chính lãnh đạo DN", theo bà Kiều Viễn. Đồng quan điểm, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, công tác phòng chống tham nhũng sẽ góp phần bảo vệ nhà đầu tư, khách hàng, giảm chi phí cho DN, qua đó thúc đẩy phát triển các nguồn lực kinh tế xã hội. Việc DN chủ động phòng chống tham nhũng sẽ có tác động “lây lan” lớn, có lợi cho nền kinh tế và ảnh hưởng đến khu vực công, giúp minh bạch hóa các vấn đề liên quan đến hoạt động kinh doanh.