Các đại biểu Quốc hội tham dự phiên họp. Ảnh: Quốc hội

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý thuế

Theo chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khoá XV, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày Tờ trình về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán, Luật Kế toán, Luật Kiểm toán độc lập, Luật Ngân sách nhà nước (NSNN), Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Quản lý thuế và Luật Dự trữ quốc gia.

Trong đó, đối với Luật Quản lý thuế, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, việc sửa đổi nhằm tháo gỡ vướng mắc về cơ chế chính sách, nâng cao hiệu lực hiệu quả quản lý thuế, tăng cường trách nhiệm công vụ để đảm bảo công bằng, bình đẳng, minh bạch, thống nhất trong hệ thống văn bản pháp luật.

Nên dự án Luật đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định về: mức tiền phải trả lãi; thẩm quyền quyết định hoàn thuế; nguyên tắc quản lý thuế; hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế trong trường hợp xuất cảnh; biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế; quy tắc xác định thời gian tính tiền chậm nộp.

Đồng thời để tạo nguồn lực cho phát triển kinh tế xã hội thông qua mở rộng cơ sở thu, chống thất thu thuế, dự án Luật đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định về: nguyên tắc khai thuế, tính thuế nhằm mở rộng cơ sở thu, đảm bảo công bằng, bình đẳng trong hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số; khai thác, chia sẻ dữ liệu giữa cơ quan Thuế với các cơ quan liên quan.

Vấn đề được quan tâm nhất là hoàn thuế. Theo tờ trình của Chính phủ gửi Quốc hội về dự án Luật, Luật Quản lý thuế hiện hành chỉ có quy định cục trưởng cục thuế tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có thẩm quyền quyết định hoàn thuế đối với trường hợp hoàn thuế theo quy định của pháp luật về thuế.

Điều này chưa tạo thuận lợi cho người nộp thuế, dẫn đến việc giải quyết hồ sơ hoàn thuế chậm và tác động đến hoạt động hoàn thuế, người nộp thuế, các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Đối với người nộp thuế do chi cục thuế trực tiếp quản lý thì hồ sơ hoàn do chi cục thuế tiếp nhận nhưng chi cục trưởng chi cục thuế lại không có thẩm quyền quyết định hoàn thuế.

Vì thế, về thẩm quyền quyết định hoàn thuế, dự án Luật sửa đổi quy định tại khoản 1 Điều 76 theo hướng bổ sung thẩm quyền quyết định hoàn thuế của cục trưởng Cục Thuế doanh nghiệp lớn, chi cục trưởng chi cục thuế và chi cục trưởng chi cục thuế khu vực.

Hơn nữa, Luật Quản lý thuế hiện hành quy định về trả tiền lãi cho người nộp thuế khi cơ quan thuế giải quyết hoàn thuế chậm với mức tính lãi là 0,03%/ngày nhưng chưa có quy định cụ thể về thẩm quyển, trình tự, thủ tục hoàn trả tiền lãi cho người nộp thuế và kinh phí chi trả nên hiện nay cơ quan Thuế chưa có cơ sở để triển khai thực hiện.

Do đó, dự án Luật sửa đổi quy định về mức tiền phải trả lãi (sửa đổi, bổ sung tại khoản 8 Điều 16 về quyền của người nộp thuế; bãi bỏ khổ 2 Khoản 2 Điều 61 quy định về trả tiền lãi và bãi bỏ khoản 3 Điều 75 về thời hạn giải quyết hồ sơ hoàn thuế) nhằm đảm bảo thống nhất giữa Luật Quản lý thuế và Luật Bồi thường trách nhiệm của Nhà nước.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc trình bày tờ trình. Ảnh: Quốc hội

Ngoài ra, theo Tờ trình, dự án Luật cũng sửa đổi quy định về biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế.

Việc này nhằm giải quyết những khó khăn, bất cập của việc áp dụng biện pháp kê biên tài sản và biện pháp thu bên thứ 3, tăng tính linh hoạt trong áp dụng các biện pháp cưỡng chế góp phần tăng hiệu quả trong công tác đôn đốc thu hồi nợ thuế vào ngân sách nhà nước (sửa đổi, bổ sung tại khoản 3 Điều 125 về biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế).

Thẩm tra về nội dung này, báo cáo thẩm tra về dự án Luật của Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội đề nghị cần đánh giá kỹ hơn tác động của việc áp dụng biện pháp cưỡng chế này trên thực tế để cân nhắc phương án quy định phù hợp..

Tạo hành lang pháp lý, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới

Cùng với những sửa đổi về quản lý thuế, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cũng cho biết, đối với Luật Chứng khoán, nhằm nâng cao tính minh bạch, hiệu quả trong hoạt động phát hành, chào bán chứng khoán, dự thảo Luật đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định về: nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp; chào bán chứng khoán ra công chúng; chào bán chứng khoán riêng lẻ; công ty đại chúng.

Đồng thời hoàn thiện các quy định để tăng cường công tác giám sát và xử lý nghiêm các hành vi gian lận, lừa đảo trong hoạt động phát hành, chào bán chứng khoán, quy định rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan, bảo đảm hiệu quả phòng ngừa, xử lý vi phạm trên thị trường chứng khoán.

Việc sửa đổi, hoàn thiện cơ sở pháp lý để thực hiện được hoạt động bù trừ, thanh toán các giao dịch chứng khoán nhằm tháo gỡ các vướng mắc trên thực tiễn, thúc đẩy sự phát triển của thị trường chứng khoán với mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán.

Đối với Luật Kế toán, việc sửa đổi, bổ sung hướng tới 2 nhóm mục tiêu chính.

Một là áp dụng chuẩn mực quốc tế về kế toán; tháo gỡ khó khăn cho các đơn vị kế toán; đơn giản hóa nội dung công tác kế toán, chứng từ kế toán nhưng vẫn đảm bảo yêu cầu quản lý; hỗ trợ hoạt động chuyển đổi số; nâng cao tính minh bạch và tuân thủ báo cáo tài chính của đơn vị kế toán.

Hai là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, nâng cao năng lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực kế toán; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp người làm kế toán.

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật NSNN, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho hay, dự án Luật đề xuất sửa đổi, bổ sung cơ chế cho phép các địa phương sử dụng ngân sách địa phương để thực hiện đầu tư xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng của ngân sách cấp trên trực tiếp trên địa bàn, hỗ trợ các địa phương khác và chi viện trợ.

Đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định về chi NSNN thực hiện một số nhiệm vụ từ cả nguồn chi đầu tư và thường xuyên; quy định về việc bố trí vốn cho các chương trình, dự án ngoài kế hoạch đầu tư công trung hạn được phân bổ vốn theo pháp luật về NSNN…

Cùng với đó, dự án Luật cũng sửa đổi nhiều quy định liên quan đến dự trữ quốc gia, kiểm toán độc lập, quản lý tài sản công...

Theo tờ trình của Chính phủ, việc sửa đổi nhằm thể chế hóa đầy đủ các chủ trương, định hướng của Đảng, Nhà nước; qua đó tạo hành lang pháp lý đầy đủ, kịp thời, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Ngoài ra còn nhằm thúc đẩy tăng trưởng, kiểm soát lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô; kịp thời tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của người dân, doanh nghiệp; cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh...