Dùng quyền sở hữu trí tuệ vay vốn: Cái khó bó cái khôn
Gần như không thể dùng quyền sở hữu trí tuệ để thế chấp ngân hàng. Ảnh: ST |
Quy định phi thực tế
Tại Việt Nam hiện nay, phong trào khởi nghiệp, khởi nghiệp sáng tạo đang bùng nổ khá mạnh mẽ; điểm chung của những DN này là tài sản hữu hình hầu như không có gì, đa phần dùng cơ sở vật chất đi thuê, hoạt động dựa trên số vốn tự có ít ỏi, nên giá trị tài sản lớn nhất chính là quyền sở hữu trí tuệ. Nhưng các DN này đều “than thở” về khó khăn, thậm chí là không thể vay vốn bằng quyền sở hữu trí tuệ ngay cả khi pháp luật đã cho phép.
Bởi theo Bộ luật Dân sự năm 2015 và Nghị định 163/2006/NĐ-CP ngày 29/12/2016 của Chính phủ, tài sản bảo đảm có thể là tài sản hiện có hoặc tài sản hình thành trong tương lai, đồng thời quy định quyền tài sản là một loại tài sản và là quyền trị giá được bằng tiền, bao gồm quyền tài sản đối với đối tượng quyền sở hữu trí tuệ, quyền sử dụng đất và các quyền tài sản khác.
Về thực trạng này, chính Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã phải thừa nhận, thực tiễn hoạt động tại Việt Nam và quốc tế cho thấy, việc thế chấp đối với quyền sở hữu trí tuệ tại hệ thống các tổ chức tín dụng vẫn còn nhiều hạn chế.
Nguyên nhân một phần do khó định giá quyền sở hữu trí tuệ, phần khác do giá trị của quyền sở hữu trí tuệ chỉ được bảo đảm trong chuỗi các hoạt động của doanh nghiệp đó, khó chuyển giao khi phải xử lý tài sản bảo đảm. Hơn nữa, một số DN chưa chứng minh phương án sản xuất, kinh doanh hiệu quả, khả thi sẽ là khó khăn, tạo áp lực rủi ro trong hoạt động của tổ chức tín dụng khi xem xét cho vay.
Nói thêm về vấn đề này, chuyên gia tài chính – ngân hàng TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, quyền sở hữu trí tuệ có thể là một tài sản thương mại, cũng có thể không. Nhưng quyền sở hữu trí tuệ đúng là có giá trị, nhưng lại mang giá trị tinh thần nhiều hơn, ít có tính thanh khoản. Do đó, nếu mang quyền này ra thế chấp, không có ngân hàng chấp nhận được, bởi nếu người nợ không trả được nợ thì ngân hàng liệu có bán được quyền sở hữu trí tuệ này không hay lại trở thành món nợ khó đòi, rồi chuyển thành nợ xấu? Vì thế, vị này khẳng định, việc cho phép dùng quyền sở hữu trí tuệ để thế chấp ngân hàng chỉ là “hô hào”, không thực tế.
Hơn nữa, nhiều chuyên gia còn tỏ ra quan ngại bởi các nhà khoa học, nhà sáng chế có quyền sở hữu trí tuệ lại thường không phải là những doanh nhân hay những nhà quản lý tốt. Nên từ quyền sở hữu trí tuệ cho đến sản phẩm, dịch vụ mang lại giá trị lợi nhuận còn có khoảng cách rất xa, khiến ngân hàng e dè cho vay là điều hiển nhiên. Chưa kể đến các yếu tố thị trường, công nghệ, thời hạn bảo hộ… đều sẽ có tác động làm giảm giá trị của quyền sở hữu trí tuệ, nên ngân hàng cho vay dựa trên quyền này sẽ rơi vào tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”.
Tìm hướng hợp lý hơn
Các ngân hàng cũng hoạt động như các DN, phải kinh doanh dựa trên lợi nhuận. Vì vậy, để thực hiện được trong hoạt động vay vốn, quyền sở hữu trí tuệ cần được tiến hành định giá nhằm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các bên. Vấn đề này đã được các cơ quan quản lý ban hành không ít quy định hướng dẫn. Tuy nhiên, các chuyên gia đánh giá, việc định giá tài sản trí tuệ vẫn còn khá sơ sài, chỉ mang tính chất nguyên tắc về cách thức tính toán (dựa trên sổ sách) của tài sản vô hình.
Nhiều DN và chuyên gia cho rằng, để khắc phục bất cập về định giá quyền sở hữu trí tuệ, tài sản trí tuệ, chúng ta cần có các tổ chức định giá chuyên nghiệp, sử dụng theo các thông lệ quốc tế để mang tính chính xác, khách quan, có tính đến các tác động tiêu cực khiến giá trị của tài sản trí tuệ sụt giảm… Bên cạnh đó, Chính phủ để có quy định chặt chẽ hơn về quyền sở hữu trí tuệ, ví dụ như quyền sở hữu trí tuệ phải có tính thanh khoản cao, được phép sang nhượng.
Ngoài ra, theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, không chỉ tại Việt Nam, mà nhiều nước phát triển trên thế giới, như tại Mỹ, các ngân hàng cũng không dám nhận cho vay vốn bằng quyền sở hữu trí tuệ. Vì thế, để quyền sở hữu trí tuệ phát huy hiệu quả về cung ứng vốn, một mặt, cơ sở pháp lý phải được hoàn thiện; mặt khác, các DN, nhà nghiên cứu nên tìm một nguồn đầu tư tài chính khác phù hợp hơn.
Do vậy, các quyền sở hữu trí tuệ phải được đứng đằng sau là các DN, nhà đầu tư để biến sản phẩm, dịch vụ thành thương mại. Vì thế, các hiệp hội ngành nghề của DN phải có các trung tâm để các nhà sáng chế, nghiên cứu tiếp cận; từ đó mời gọi các DN, nhà đầu tư.
Hơn nữa, cũng theo vị chuyên gia này, nguồn vốn khởi đầu cho các tài sản trí tuệ, quyền sở hữu trí tuệ không thể là ngân hàng, mà phải là các quỹ tài chính, các nhà đầu tư mạo hiểm… - chỉ có họ mới biết sử dụng, phát triển các tài sản trí tuệ như thế nào để hợp lý, còn ngân hàng chỉ biết cung cấp nguồn vốn mà thôi.
Tin liên quan
Yêu cầu các ngân hàng rà soát thiệt hại, hỗ trợ khách hàng sau bão số 3
19:10 | 09/09/2024 Kinh tế
HDBank triển khai mạnh mẽ các sáng kiến về tài trợ thương mại và ESG
14:04 | 09/09/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Phó Thống đốc NHNN: Tăng trưởng tín dụng năm 2024 có khả năng đạt 15%
20:09 | 07/09/2024 Kinh tế
Từ 9h ngày 10/9, phương tiện chở hàng XK qua cửa khẩu Hữu Nghị được điều tiết vào Khu phi thuế quan
21:07 | 09/09/2024 Kinh tế
Dệt may kiên trì vượt khó, đón cơ hội từ thị trường
14:15 | 09/09/2024 Kinh tế
Trái cây Việt Nam có cơ hội đi sâu hơn nữa vào thị trường Trung Quốc
10:13 | 09/09/2024 Kinh tế
Kinh tế Việt Nam: Tăng trưởng tích cực cả về lượng và chất
09:15 | 09/09/2024 Kinh tế
Sầu riêng đông lạnh - dư địa tăng trưởng mới của ngành sầu riêng
07:40 | 08/09/2024 Kinh tế
Vì sao trúng đấu giá đất cao gấp nhiều lần giá khởi điểm?
19:50 | 07/09/2024 Kinh tế
Lựa chọn chính sách kinh tế để “cất cánh” thành công
10:20 | 07/09/2024 Kinh tế
Đẩy mạnh liên kết vùng để đưa hàng hóa ĐBSCL vươn xa
19:44 | 06/09/2024 Kinh tế
Tăng tốc phát triển du lịch bền vững thông qua ESG
19:29 | 06/09/2024 Kinh tế
Bảo đảm nguồn cung hàng hóa tại các địa phương chịu ảnh hưởng của bão số 3
19:23 | 06/09/2024 Kinh tế
Nhiều tín hiệu tốt cho doanh nghiệp tăng tốc xuất khẩu thủy sản
14:51 | 06/09/2024 Xuất nhập khẩu
Việt Nam xuất siêu 19,07 tỷ USD trong 8 tháng đầu năm
14:12 | 06/09/2024 Kinh tế
Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 8/2024 ước đạt 526,6 nghìn tỷ đồng
10:34 | 06/09/2024 Kinh tế
bawns cas h5
Tin mới
Phấn đấu thu ngân sách vượt trên 10% dự toán
Giải quyết kịp thời, đầy đủ quyền lợi của người tham gia BHXH, BHYT sau bão Yagi
Từ 9h ngày 10/9, phương tiện chở hàng XK qua cửa khẩu Hữu Nghị được điều tiết vào Khu phi thuế quan
Yêu cầu các ngân hàng rà soát thiệt hại, hỗ trợ khách hàng sau bão số 3
Bộ Công Thương "hỏa tốc" yêu cầu đảm bảo an toàn trong vận hành công trình thuỷ điện
(LONGFORM) Tân Tổng cục trưởng Nguyễn Văn Thọ: Tập trung nguồn lực, ưu tiên chuyển đổi số toàn diện công tác hải quan
07:44 | 04/09/2024 Megastory/Longform
(LONGFORM) Hải quan ASEAN: Hợp tác thúc đẩy thương mại theo hướng hiện đại
14:57 | 29/08/2024 Megastory/Longform
(LONGFORM) Xây dựng Hải Phòng thành trung tâm kinh tế biển hiện đại, mang tầm quốc tế
15:32 | 25/08/2024 Megastory/Longform
(INFOGRAPHICS) Quá trình công tác của tân Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Thọ
19:52 | 23/08/2024 Infographics
(INFOGRAPHISC) Việt Nam-Trung Quốc ký kết 14 văn kiện hợp tác giữa hai nước
08:59 | 20/08/2024 Infographics