Đảm bảo chi trả đầy đủ, kịp thời chế độ BHXH cho người dân vùng lũ
	Bảo hiểm thất nghiệp: Cứu cánh cho người lao động trong mùa dịch
	Phát huy vai trò "bà đỡ" của Bảo hiểm thất nghiệp

Ông Đỗ Ngọc Thọ, Trưởng ban Thực hiện chính sách BHXH (BHXH Việt Nam).

Xin ông cho biết tình hình thực hiện chính sách Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) trong thời gian qua?

Tính đến 31/12/2019, cả nước đã có trên 13 triệu người tham gia BHTN, trong đó gần 5,7 triệu người đang được chi trả trợ cấp hàng tháng, với số tiền trên 52.000 tỷ đồng. Số người hưởng hỗ trợ BHTN để học nghề là trên 200.000 người, với số tiền 408 tỷ đồng.

Không những vậy, hàng năm, quỹ BHTN còn chi trả tiền đóng BHYT cho người hưởng trợ cấp thất nghiệp nghiệp xấp xỉ 2.400 tỷ đồng. Thực tế cho thấy, nếu như những năm đầu số chi so với số thu của quỹ BHTN chỉ dưới 30%, thì gần đây tỷ lệ này đang tăng từ 52% (năm 2015) lên 70%(năm 2019), thậm chí 10 tháng của 2020 tới 90%.

Theo thống kê, hết 31/10/2020, toàn quốc đã giải quyết chế độ BHTN cho 881.895 người với số tiền chi trả 12.988 tỷ đồng, tăng 26,9% so với cùng kỳ 2019. Không chỉ vậy, tham gia BHTN nếu không may mất việc làm, người lao động còn được hỗ trợ tư vấn, giới thiệu việc làm; học nghề; đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ nghề.

Như vậy, trong bối cảnh hiện nay nhất là khi dịch Covid-19 làm gia tăng tỷ lệ mất việc làm, thì BHTN đã thật sự trở thành chỗ dựa, giúp duy trì cuộc sống cho người lao động, góp phần giảm gánh nặng NSNN.

Nguồn Quỹ BHTN trên được hình thành trên cơ sở nào và được quản lý, vận hành ra sao, thưa ông?

Theo quy định của Luật Việc làm, quỹ BHTN được hình thành từ các khoản đóng góp của người lao động, người sử dụng lao động, hỗ trợ của Nhà nước, tiền sinh lời của hoạt động đầu tư quỹ và nguồn thu hợp pháp khác. Tuy nhiên, Nhà nước chỉ hỗ trợ quỹ BHTN theo nguyên tắc đảm bảo duy trì số dư quỹ hàng năm bằng 2 lần tổng chi quỹ BHTN của năm trước liền kề, nhưng tối đa bằng 1% quỹ tiền lương tháng đóng BHTN của người lao động đang tham gia BHTN. Chính vì vậy, từ năm 2015 đến nay, Nhà nước không phải hỗ trợ quỹ BHTN hàng năm.

Thời gian qua, quỹ BHTN luôn được quản lý, vận hành theo đúng quy định và có kết dư. Tính đến hết năm 2019, ước quỹ kết dư 84.000 tỷ đồng. Các khoản sinh lời từ hoạt động đầu tư hàng năm được phân bổ vào các quỹ theo quy định.

Vậy việc kết dư Quỹ BHTN có nguyên nhân là do đâu, thưa ông?

Có thể nói, số tiền kết dư của qũy BHTN xuất phát từ nhiều nguyên nhân.

Trước hết, nếu như năm 2009 mới bắt đầu thực hiện thu BHTN nhưng theo quy định đến 2010 mới có người đủ điều kiện về thời gian đóng để hưởng trợ cấp thất nghiệp, hỗ trợ học nghề. Do đó trong năm 2009, quỹ BHTN chỉ phát sinh thu mà không có chi.

Bên cạnh đó, số chi hỗ trợ học nghề thấp, do người lao động thất nghiệp chỉ quan tâm hưởng trợ cấp thất nghiệp mà không quan tâm học nghề. Chưa kể, mặc dù mức đóng BHTN là như nhau, nhưng nhóm khu vực hành chính sự nghiệp thường ít bị mất việc làm hơn nhóm lao động ngoài quốc doanh, nên số người hưởng trợ cấp thất nghiệp ở khu vực hành chính sự nghiệp rất thấp.

Ngoài ra, việc chi hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động theo Điều 47 Luật Việc làm từ năm 2015 đến nay chưa phát sinh. Hiện nay, hỗ trợ tư vấn, giới thiệu việc làm cho người lao động mất việc làm do cán bộ của trung tâm dịch vụ việc làm thực hiện tư vấn miễn phí nên chưa thực hiện chi đối với chế độ này.

Theo ông, đâu là giải pháp để nâng cao hơn nữa chính sách BHTN trong thời gian tới, nhất là khi Quỹ BHTN vẫn còn kết dư cao như hiện nay?

Chính sách BHTN hoạt động dựa trên nguyên tắc đóng - hưởng. Do đó, để được hưởng những lợi ích của chính sách này, điều kiện cần là người lao động phải ý thức được quyền và trách nhiệm của mình. Dịch Covid-19 làm 31,8 triệu người bị ảnh hưởng việc làm, nhưng đến tháng 10/2020, toàn quốc mới có 13,03 triệu người tham gia BHTN. Con số này còn thấp so với lực lượng lao động trong độ tuổi, do đó cần phải tiếp tục thực hiện các giải pháp để tăng diện bao phủ. Việc tăng diện bao phủ sẽ giúp quỹ BHTN thêm nguồn lực để hỗ trợ tốt hơn cho người lao động.

Vì vậy, thời gian tới, BHXH Việt Nam sẽ tiếp tục tổ chức thu, chi các chế độ, quản lý và sử dụng quỹ BHTN theo đúng các quy định. Bên cạnh đó, BHXH Việt Nam đã kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền tăng cường giám sát việc thực hiện các chế độ BHTN, đánh giá cũng như sửa đổi bổ sung lại chính sách dạy nghề, tư vấn giới thiệu việc làm để người lao động thất nghiệp nhanh chóng tìm được việc.

Mặt khác, Nhà nước cần mở rộng điều kiện hỗ trợ đào tạo, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để người sử dụng lao động dễ dàng tiếp cận qua đó duy trì việc làm cho người lao động; bổ sung thêm các khoản hỗ trợ khác ngoài học nghề; đổi mới, nâng cao chất lượng các trung tâm dạy nghề, tư vấn giới thiệu việc làm; gắn công tác dạy nghề, tư vấn giới thiệu việc làm với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, thị trường lao động.

Tôi cho rằng, khi 4 chế độ BHTN được thực hiện đầy đủ mang lại những lợi ích lớn hơn nữa cho người lao động, người sử dụng lao động, thì chắc chắn quỹ BHTN sẽ không còn kết dư như hiện nay.

Xin cảm ơn ông!