Tại cuộc tọa đàm mới được tổ chức về vấn đề này, ông Cương lý giải, ùn tắc giao thông có nhiều nguyên nhân, nhưng được xếp trong hai nhóm, nhóm về xã hội và nhóm về kỹ thuật.Nhóm về xã hội liên quan đến pháp luật, thái độ người sử dụng phương tiện, công tác quản lý giao thông… Nhóm về kỹ thuật liên quan đến quy hoạch, đầu tư xây dựng hệ thống công trình giao thông, công trình kiến trúc khác trong đô thị…

Chỉ bàn đến vấn đề kỹ thuật, TS Cương phân tích, nhìn khái quát mặt bằng không gian đô thị TP.HCM có hình… lát bánh tét. Vùng “nhân bánh” là khu vực quận 1, quận 3, quận 5, quận 10, là khu vực có hệ thống hạ tầng giao thông đủ tiêu chuẩn của đô thị, nhưng phần lớn diện tích còn lại được phát triển tự phát trong và sau chiến tranh. Cấu trúc các khu vực đô thị thiếu quy hoạch này chủ yếu là đường hẻm và nhà phố dạng ống được xây dựng dàn trải, mật độ xây dựng dày đặc nhưng hệ số sử dụng đất thấp (do phần nhiều là nhà một hai tầng), không những thiếu các trục đường chính mà thiếu cả hệ thống cây xanh, thoát nước và công trình công cộng đáp ứng nhu cầu dân cư. Dạng cấu trúc đô thị như thế “chỉ phù hợp với giao thông bằng xe gắn máy, khó phát triển giao thông công cộng, dẫn đến ùn tắc giao thông và nhiều “vấn nạn đô thị” khác.

Đưa ra khái niệm “vun” và “giãn” dân để đơn giản hóa hai mô hình phát triển không gian đô thị là “đô thị nén” và “đô thị dàn trải”, đồng thời phân tích nhu cầu giao thông của cộng đồng dân cư và khả năng đáp ứng của hệ thống hạ tầng, ông Cương khẳng định tính ưu việt của cấu trúc đô thị nén (phát triển nhà cao tầng, giao thông công cộng khối lớn, đường cao tốc và đi bộ) và cho rằng đô thị nén quanh các ga metro là một mô hình quy hoạch hiện đại.

Tuy nhiên, KTS Võ Kim Cương cũng không quên lưu ý rằng mô hình đô thị nén có hiệu quả cao về kinh tế, nhưng không thuận lợi lắm về môi trường sống. Theo ông, với đặc điểm của TP.HCM, tổ chức không gian để “vun” dân có hiệu quả kinh tế cao hơn giãn dân nhưng phải đảm bảo hạ tầng tại chỗ để “vun”, đồng thời đảm bảo giao thông đối ngoại của chỗ “vun” với các khu vực khác bên ngoài.

Nói cách khác, đây chính là định hướng phát triển đô thị đa trung tâm theo quy hoạch chung, mỗi một trung tâm là một khu ở hoàn chỉnh về hạ tầng xã hội; được nối kết với nhau bằng hệ thống giao thông công cộng khối lớn và các trục đường chính đô thị. Cần có kế hoạch từng bước cải tạo, nâng cấp các khu đô thị cũ không đủ tiêu chuẩn về hạ tầng đô thị theo đúng nguyên tắc hạ tầng đi trước và khi chưa có điều kiện cải tạo hệ thống hạ tầng thì không thực hiện “vun” dân vào các khu vực đó.