Vụ nhập lậu ngà voi lớn nhất từ trước đến nay tại cảng Hải Phòng do Cục Hải quan Hải Phòng chủ trì bắt giữ ngày 20/3/2023. Ảnh: T.Bình

Nhiều chương trình hợp tác

Có thể kể đến một số hoạt động như: ASEAN thông qua tài liệu Hướng dẫn về Kiểm soát hải quan phối hợp (JCC) và triển khai thành công Chiến dịch kiểm soát hải quan phối hợp lần thứ nhất về chống buôn lậu thuốc lá vào tháng 12/2023; tài liệu Hướng dẫn hợp tác giữa cơ quan Hải quan và cơ quan Thuế nhằm tăng cường hợp tác ở cấp độ quốc gia giữa cơ quan thuế và cơ quan Hải quan; chia sẻ thông tin về các vụ việc thực tế cho các Bản tin định kỳ về Kiểm soát hải quan, Kiểm tra sau thông quan; các hoạt động của Nhóm đặc trách chống buôn lậu thuốc lá, phối hợp giữa các cơ quan Hải quan ASEAN và Cơ quan Bảo vệ biên giới Australia...

Ngoài ra, ASEAN cũng đã triển khai Hệ thống thông tin cảnh báo (ANS) để trao đổi thông tin tình báo, nghi vấn phục vụ công tác kiểm soát hải quan giữa các quốc gia thành viên với nhau và giữa các thành viên với đối tác (Nhật Bản).

Thời gian tới, ASEAN có kế hoạch mở rộng vận dụng ANS trong trao đổi thông tin về kiểm soát với Hàn Quốc và thành lập Trung tâm chỉ huy kiểm soát (ECC) để thống nhất trong chỉ đạo, điều phối các chiến dịch kiểm soát phối hợp nói chung của ASEAN.

ASEAN cũng xây dựng được mạng lưới đầu mối liên lạc phát huy hiệu quả nhất định như CELO, Văn phòng tình báo khu vực châu Á - Thái Bình Dương của Tổ chức Hải quan thế giới (RILO A/P)...

Điểm nhấn Chiến dịch Con rồng Mê Kông

Một số hoạt động và kết quả nổi bật gần đây của Nhóm công tác về thực thi và tuân thủ hải quan (CECWG) có thể kể đến như Chiến dịch Con rồng Mê Kông; Chiến dịch kiểm soát hải quan phối hợp lần thứ nhất (1st JCC).

Về Chiến dịch Con rồng Mê Kông, đây là sáng kiến về hoạt động chống buôn lậu do Hải quan Trung Quốc và Hải quan Việt Nam đồng khởi xướng với sự hỗ trợ điều phối của Văn phòng tình báo khu vực châu Á – Thái Bình Dương (WCO-RILO AP) và Cơ quan phòng chống ma túy và tội phạm Liên hợp quốc (UNODC). Chiến dịch đánh dấu điểm nhấn của Hải quan Việt Nam trong việc chủ động hội nhập, hợp tác trong các vấn đề tăng cường kiểm soát chống buôn lậu và tội phạm xuyên quốc gia trong khu vực và toàn cầu.

Chiến dịch là một chuỗi hoạt động chung của lực lượng Hải quan tại khu vực châu Á và Thái Bình Dương được bắt đầu từ năm 2018 và đến tháng 11/2023 đã tiến hành được 5 giai đoạn (mỗi giai đoạn kéo dài khoảng 5 tháng).

Tổng số vụ bắt giữ của Chiến dịch được các thành viên báo cáo qua 5 giai đoạn là 4.535 vụ ma túy và động, thực vật hoang dã nguy cấp CITES. Tang vật thu giữ gồm: 55,2 tấn ma túy, 108 tấn tiền chất, 157 tấn gỗ và 4.479 sản phẩm từ động, thực vật hoang dã.

Đối với Chiến dịch kiểm soát hải quan phối hợp lần thứ nhất (1st JCC) với tên gọi là Chiến dịch STATIC diễn ra trong giai đoạn 1-31/12/2023, triển khai trong khuôn khổ các nước thành viên ASEAN với mục tiêu ngăn chặn vận chuyển, buôn bán thuốc lá bất hợp pháp.

Chiến dịch đã triển khai thành công với 15 vụ việc bắt giữ thuốc lá được báo cáo của 5 quốc gia (Malaysia, Thái Lan, Singapore, Việt Nam và Philippines), số lượng tang vật thu giữ gồm: 1.250 kg (lá thuốc lá khô), 50.720 bao, 2.367 cây và 22.761 ream (giấy cuốn) thuốc lá.

Tổng cục Hải quan cũng mở rộng triển khai Chiến dịch tại một số cục hải quan địa phương (Quảng Trị, Đồng Tháp, Gia Lai – Kon Tum, Bình Phước, Tây Ninh, An Giang, Kiên Giang, Long An, Hải Phòng, Quảng Ninh, Bà Rịa – Vũng Tàu, TPHCM); thiết lập các đầu mối tại một số cục hải quan để kịp thời báo cáo, cập nhật các vụ việc bắt giữ với đầu mối Chiến dịch.

Trong thời gian diễn ra Chiến dịch, Hải quan Việt Nam đã báo cáo 5 vụ việc bắt giữ thuốc lá. Trong đó có 2 vụ vận chuyển thuốc lá trái phép từ Việt Nam ra nước ngoài và 3 vụ vận chuyển thuốc lá trái phép từ nước ngoài vào Việt Nam.

Số lượng tang vật thu giữ gồm: 1.250 kg lá thuốc lá kho và 1.880 bao thuốc lá. Qua cơ chế trao đổi thông tin của Chiến dịch, Hải quan Việt Nam đã nhận 2 cảnh báo qua ANS (từ Philippines và Campuchia) và đã chuyển các đơn vị có liên quan lập hồ sơ theo dõi…