Với tinh thần cải cách hành chính, những năm gần đây, các đơn vị của ngành Tài chính đã mạnh dạn áp dụng nhiều quy trình “làm trước kiểm tra sau”, tập trung quản lý rủi ro để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của DN, người dân. Đơn cử, cơ quan Hải quan thay vì cần mẫn đi kiểm tra từng lô hàng như trước, nay đưa vào phân luồng, ít rủi ro có thể thông quan ngay trong vài giây. Vấn đề đặt ra của quản lý rủi ro là “thả lỏng cửa trước” nhưng phải “khóa chặt cửa sau”, cũng tức là giải quyết thủ tục nhanh nhưng phải thanh tra, kiểm tra sau để “hồi tố” nếu phát hiện sai phạm, tránh thất thu cho Nhà nước.

Giữa tháng 5/2017, Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Chỉ thị 20/CT-TTg yêu cầu chấn chỉnh hoạt động thanh tra, kiểm tra đối với DN trong đó nhấn mạnh không để xảy ra tình trạng thanh tra, kiểm tra quá 1 lần/năm đối với DN. Đây là điều đáng mừng đối với DN nhưng lại dấy lên nỗi lo ở các cơ quan quản lý tài chính. Vì một địa phương có nhiều cơ quan, ban, ngành cùng quản lý 1 DN, nếu ngành này thanh tra rồi, ngành kia không được vào nữa sẽ là “mối nguy lớn” đối với công tác quản lý rủi ro, đặc biệt là của cơ quan Thuế, Hải quan. Đó là chưa kể, trong thủ tục thuế, một số nội dung có tính chất khá đặc thù nhất thiết phải kiểm tra để hoàn thiện hồ sơ thì DN mới được hưởng quyền lợi, ví dụ như kiểm tra sau hoàn thuế GTGT. Như vậy, e rằng không đảm bảo nhiệm vụ được giao.

Tuy nhiên, nếu nghiên cứu kỹ các chỉ đạo của Thủ tướng có thể thấy, bên cạnh yêu cầu thanh tra, kiểm tra không trùng lắp, chồng chéo, lãnh đạo Chính phủ cũng nhấn mạnh việc tăng tỷ trọng thanh tra, kiểm tra thuế đối với các đối tượng có rủi ro cao. Ngoài ra, trong quá trình triển khai Luật Thanh tra 2010, hàng năm, Bộ Tài chính luôn ban hành các văn bản chỉ đạo, định hướng, xây dựng chương trình, kế hoạch thanh tra cho toàn ngành Tài chính. Điều đó đã giúp công tác tranh tra của Ngành được điều phối, xử lý thống nhất, không bị chồng chéo, trùng lặp.

Để giải quyết việc trùng lặp với các ban, ngành khác, mới đây, lãnh đạo Bộ Tài chính đã chỉ đạo Thanh tra Bộ Tài chính soạn thảo Thông tư hướng dẫn thực hiện Chỉ thị 20 đối với ngành Tài chính, trong đó chỉ rõ phạm vi, nội dung, đối tượng cụ thể của công tác thanh tra, kiểm tra và kiến nghị Chính phủ cho phép được thanh tra, kiểm tra trùng vì lĩnh vực khác nhau, đối tượng khác nhau thì vẫn nhằm quản lý những vấn đề khác nhau.

Với những động thái chủ động đó, việc thanh tra của ngành Tài chính sẽ có “chồng” nhưng không bị “chéo”, vừa đảm bảo hiệu quả quản lý rủi ro vừa đáp ứng yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ.