Tọa đàm "Để thị trường xăng dầu phát triển ổn định, minh bạch và hiệu quả". Ảnh: VGP

Xăng dầu là mặt hàng có vai trò và vị thế đặc biệt quan trọng, mang tầm chiến lược trong bảo đảm ổn định và giữ vững các cân đối lớn của nền kinh tế, nhất là bảo đảm về an ninh năng lượng quốc gia, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Chia sẻ tại Tọa đàm "Để thị trường xăng dầu phát triển ổn định, minh bạch và hiệu quả" do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức ngày 30/7/2024, ông Phạm Văn Bình, Phó Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho biết, từ đầu năm 2024 đến nay, diễn biến xăng dầu có lúc tăng, giảm. Cụ thể, nếu nghiên cứu xem xét biểu đồ về giá cả thị trường đối với mặt hàng xăng dầu thì thấy, 4 tháng đầu năm, giá xăng dầu có xu hướng tăng. Từ cuối tháng 4 đến nửa đầu tháng 6, giá có chiều hướng giảm, từ nửa đầu tháng 6 đến đầu tháng 7 lại tăng liên tiếp 4 phiên điều hành. Sau đó, 3 phiên gần đây giá có xu hướng giảm.

Đánh giá tổng quát và so sánh mặt bằng giá ở đầu tháng 1/2024 với hiện nay thì không có nhiều biến động. Cụ thể, đầu tháng 1 (kỳ điều hành 4/1, giá RON-95 III là 22.148 đồng/lít, đến cuối tháng 1 vào kỳ điều hành 25/1, giá RON-95 III là 23.680 đồng/lít. Nhưng gần đây nhất vào kỳ điều hành ngày 25/7, giá mặt hàng này đang ở mức 22.884 đồng/lít.

“Mặt bằng giá xăng dầu từ đầu năm 2024 tới thời điểm hiện nay tương đối ổn định, không có biến động lớn”, ông Nguyễn Văn Bình nhấn mạnh.

Phân tích những nguyên nhân tác động giá xăng dầu, theo Phó Cục trưởng Cục Quản lý giá, một trong những nguyên nhân chính tạo ra sự thay đổi giá là do thay đổi giá xăng dầu thế giới, bởi trong các yếu tố cấu thành giá thì giá xăng dầu thế giới hiện nay chiếm khoảng 65-77% giá xăng dầu trong nước, tùy theo mặt hàng xăng dầu. Yếu tố về chi phí, thuế chiếm khoảng 12-29% trong giá xăng dầu.

Đối với chi phí kinh doanh định mức được xác định trên cơ sở báo cáo kiểm toán kinh doanh xăng dầu cũng như các báo cáo thống kê chi phí thực tế tại doanh nghiệp, hiện chi phí định mức dao động từ 7,5-11% giá xăng dầu. Một số yếu tố cấu thành giá nữa là về lợi nhuận, hoạt động trích, chi quỹ… cũng ảnh hưởng tới giá xăng dầu.

Chia sẻ thêm về điều hành giá xăng dầu, ông Phạm Văn Bình cho hay, quy định hiện hành quy định kỳ điều hành 7 ngày với việc cập nhật những thông tin giá thế giới và các yếu tố cấu thành giá. Vì thế, Bộ Công Thương đang được Chính phủ giao chủ trì xây dựng một nghị định thay thế nghị định xăng dầu hiện nay, nên hy vọng sẽ có những bước chuyển biến trong hoạt động kinh doanh xăng dầu, hướng tới hoạt động kinh doanh xăng dầu phù hợp điều kiện thực tế hiện nay.

Đồng tình với ý kiến này, chuyên gia kinh tế PGS.TS. Ngô Trí Long cũng nhận định, việc cấp thiết hoàn thiện nghị định mới về quản lý kinh doanh xăng dầu là cần thiết để phù hợp với tình hình biến động của thị trường.

Nhưng mặt khác, chuyên gia này cho rằng cần thành lập Sàn giao dịch cho mặt hàng xăng dầu để tăng cường tính minh bạch, công khai về giá cả, giao dịch, giảm thiểu rủi ro, đồng thời tạo cơ hội đầu tư cho tất cả các các nhà đầu tư trong và ngoài nước đều có quyền tham gia; cũng như quản lý rủi ro trên sàn giao dịch này bằng các phương thức giao dịch như là các giao dịch bằng các hợp đồng, hợp đồng phái sinh…

Hiện nay, có 39 doanh nghiệp kinh doanh đầu mối, trong đó 6 doanh nghiệp lớn nhất chiếm thị phần tương đối lớn khoảng 88%. Phần lớn các doanh nghiệp này đều có vốn của Nhà nước, cho nên khi có Sàn giao dịch thị phần sẽ được chia lại, các khu vực tư nhân sẽ tham gia sâu hơn vào thị trường xăng dầu. Đồng thời, mức độ cạnh tranh sẽ tăng lên được lợi cho người tiêu dùng và nền kinh tế.