Cạnh tranh trong duy trì và mở rộng thị phần

Theo báo cáo kết quả sản xuất tiêu thụ cá tra năm 2024 và định hướng phát triển năm 2025 của Cục Thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), năm 2024 ngành hàng cá tra phải đối mặt với không ít khó khăn và thách thức, một số hàng hóa, vật tư đầu vào phục vụ phát triển thủy sản vẫn còn ở mức cao chi phí logistic tăng.

Cùng với đó là sự cạnh tranh từ một số quốc gia đang chiếm thị phần tại thị trường Hồi giáo; sự tự chủ trong cung cấp thực phẩm có nguồn gốc từ cá tra tại các quốc gia láng giềng.

Quang cảnh hội nghị.

Nhưng với sự nỗ lực không ngừng của các doanh nghiệp, sự hỗ trợ từ các cơ quan quản lý có liên quan và hiệp hội, ngành hàng cá tra Việt Nam đã đạt được những kết quả đáng kể về cả chất lượng và giá trị.

Sản lượng cá tra năm 2024 ước tính đạt 1,67 triệu tấn, bằng 99% so với cùng kỳ năm 2023 (theo số liệu báo cáo của địa phương). Tính đến ngày 15/10/2024, kim ngạch xuất khẩu cá tra đạt 1,56 tỷ USD, tăng 8,9% so với cùng kỳ năm 2023.

Tuy nhiên, mức độ tăng trưởng là không đồng đều do có sự cạnh tranh gay gắt từ các quốc gia và dòng sản phẩm cá thịt trắng khác.

Đánh giá về thị trường của cá tra Việt Nam trong năm 2024, bà Tô Thị Tường Lan, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, cơ hội cho ngành cá tra phát triển là kết quả thuế chống bán phá giá tích cực, lượng tồn kho tại các thị trường chính giảm, cá nguyên liệu không bị dư thừa như năm 2023.

Cùng đó là những tín hiệu tích cực từ sự hồi phục nền kinh tế Mỹ, cơ hội tăng thị phần tại các thị trường nhỏ lẻ bên cạnh các thị trường truyền thống và dư địa cho sản phẩm cá tra trên thế giới nhiều tiềm năng.

Xây dựng thương hiệu cho sản phẩm cá tra Việt Nam

Cho biết rõ hơn về những khó khăn của cá tra Việt Nam trong thời gian tới, đại diện Cục Thủy sản phân tích, các quốc gia như Indonesia, Ấn Độ và Trung Quốc đang mở rộng diện tích nuôi cá tra và chế biến các sản phẩm thủy sản tương tự.

Mặc dù chất lượng sản phẩm có thể chưa đồng đều như Việt Nam, nhưng với chiến lược tiếp cận thị trường tốt, họ đang từng bước chiếm lĩnh được một vài thị trường với giá phù hợp với phân khúc thị trường mà họ đang hướng tới.

Việt Nam sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh trong việc duy trì và mở rộng thị phần, đặc biệt tại các thị trường như EU, Mỹ, Nhật Bản và GCC.

Mục tiêu của ngành hàng cá tra năm 2025, sản lượng dự kiến 1,65 triệu tấn, kim ngạch xuất khẩu khoảng 2 tỷ USD. Ảnh minh họa: TL

Đáng chú ý, theo quy định của Việt Nam, chỉ cơ sở có mức phát thải khí nhà kính hàng năm từ 3.000 tấn CO2 tương đương trở lên phải kiểm kê khí nhà kính. Như vậy, hoạt động nuôi, chế biến cá tra của Việt Nam chưa đạt tới ngưỡng phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính theo quy định của Việt Nam.

Cơ quan thẩm quyền các quốc gia nhập khẩu như Hoa Kỳ, Nhật... cũng chưa có quy định bắt buộc. Nhưng riêng EU sẽ áp dụng đối với thủy sản từ năm 2034 và với xu hướng hiện nay, trong thời gian gần, các hệ thống bán lẻ nước ngoài có thể yêu cầu các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra công bố hoặc dán nhãn liên quan đến phát thải khí nhà kính để đáp ứng các yêu cầu môi trường và tạo lợi thế cạnh tranh.

Vì vậy, để đạt được mục tiêu đã đề ra cho năm 2025, Hiệp hội cá tra Việt Nam kiến nghị tăng cường hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước để bảo vệ chất lượng sản phẩm và uy tín của ngành cá tra Việt Nam, kiểm soát chỉ đạo cơ quan chuyên ngành, kiểm tra chất lượng doanh nghiệp nào không đúng, sẽ xử lý.

"Đặc biệt cần có chính sách bình ổn giá thức ăn vì giá thức ăn tiếp tục tăng thì các hộ nuôi không có lợi nhuận hoặc thua lỗ, sẽ kéo theo một số hộ nuôi tạm ngưng sản xuất. Đồng thời giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi từ 2% như hiện nay xuống còn 0%, giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu thuốc thủy sản", đại diện Hiệp hội cá tra Việt Nam kiến nghị.

Theo Cục Thủy sản, một trong những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới là xây dựng thương hiệu cho sản phẩm cá tra Việt Nam thông qua việc cải tiến công nghệ, kiểm soát chất lượng chặt chẽ từ nuôi trồng đến chế biến và đạt các chứng nhận liên quan đến an toàn thực phẩm, khí nhà kính, an toàn môi trường, giúp đảm bảo chất lượng sản phẩm đồng đều, gia tăng giá trị của ngành hàng cá tra.