Hoạt động tại trung tâm máy soi container cố định, tháng 3/2017. Ảnh:Thái Bình​​​.

Triển khai toàn diện

Năm 2017, ngành Hải quan đã tiếp nhận và giải quyết 12.439 lượt yêu cầu cung cấp thông tin pháp luật hải quan của người khai hải quan, người nộp thuế tại trụ sở cơ quan Hải quan. Tiếp nhận và giải quyết 37.241 trường hợp đề nghị được hướng dẫn, giải đáp bằng văn bản. Tiếp nhận, hướng dẫn, giải đáp tại trụ sở của người khai hải quan, người nộp thuế được 604 trường hợp, bảo đảm theo đúng quy trình. Ngành Hải quan đã tổ chức 53 hội nghị, hội thảo tập huấn cho người khai hải quan, người nộp thuế, DN. Đã đăng tải trên các trang thông tin điện tử 2.196 lượt văn bản QPPL; giải đáp 2.622.251 vướng mắc của DN phản ánh qua chuyên mục Hỏi - Đáp; 8.109 tin, bài tuyên truyền về pháp luật hải quan; chuyển cấp có thẩm quyền giải quyết 91 vướng mắc vượt thẩm quyền.

Tất cả quy trình thủ tục hải quan cơ bản đã được tự động hóa ở mức độ rất cao, trừ những thủ tục hải quan đối với hàng hóa tiểu ngạch biên giới. Tại các cửa khẩu (cảng biển, cảng hàng không quốc tế, cửa khẩu đất liền), ngành Hải quan đã và đang triển khai hệ thống máy soi, máy chiếu hàng hóa XNK; từng bước kết nối thông tin bằng phương thức điện tử với các cơ quan, đơn vị kinh doanh kho bãi cảng và DN XNK để có đủ thông tin, dữ liệu phục vụ việc kiểm tra, giám sát hải quan một cách hiệu quả. Ngành Hải quan cũng tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực thi nhiệm vụ của CBCC để có biện pháp chấn chỉnh, khắc phục những vấn đề DN còn phàn nàn.

Đặc biệt, để thực hiện mục tiêu đặt ra tại “Kế hoạch cải cách, phát triển và hiện đại hóa ngành Hải quan giai đoạn 2016-2020” của Bộ Tài chính, ngành Hải quan đã thực hiện cải cách, hiện đại một cách quyết liệt ở tất cả các khâu, từ xây dựng thể chế, chính sách, pháp luật đến giải quyết TTHC, ứng dụng CNTT.

Ngành Hải quan tập trung hoàn thiện cơ chế chính sách về pháp luật hải quan, nhất là các văn bản có tính chất “xương sống”, có tác động lớn đến cộng đồng DN theo hướng vừa tạo thuận lợi thương mại, vừa bảo đảm hiệu quả quản lý nhà nước về hải quan. Tổng cục Hải quan cũng đã vận hành hệ thống dịch vụ công trực tuyến từ ngày 1/3/2017, với hầu hết thủ tục cốt lõi trong lĩnh vực hải quan được cung cấp ở mức độ 3 và 4. Công tác giám sát, quản lý hàng hóa tại cảng biển, hàng không, hàng hóa vận chuyển độc lập, quản lý hàng gia công, sản xuất, XK, hàng hóa trung chuyển... cũng đang được ngành Hải quan áp dụng các công cụ giám sát hiện đại, góp phần tăng cường hiệu quả công tác giám sát hải quan, giảm nhân lực và kịp thời phát hiện các hành vi sai phạm.

Đại diện Vụ Pháp chế (Tổng cục Hải quan) cho biết, đến thời điểm hiện tại, ngành Hải quan đã triển khai đầy đủ các nội dung của công tác CCHC theo Nghị quyết 30c/NQ-CP của Chính phủ. Theo Báo cáo môi trường kinh doanh của Ngân hàng Thế giới trong năm 2017, thời gian thông quan hàng hóa tại biên giới đối với hàng NK của Việt Nam giảm 6 giờ, chi phí thực hiện thủ tục NK hàng hóa tại biên giới giảm 19 USD, môi trường kinh doanh năm 2017 của Việt Nam xếp hạng 68/190 (tăng 14 bậc so với năm trước và đứng thứ tư trong khu vực ASEAN, sau Singapore, Thái Lan và Malaysia). Điều này cho thấy các chỉ tiêu, nhiệm vụ về CCHC và thực hiện Nghị quyết số 19-2017/NQ-CP, Nghị quyết 35/NQ-CP đối với ngành Hải quan về cơ bản đã đạt yêu cầu, qua đó tiếp tục tạo thuận lợi cho DN có hoạt động XNK trong thực hiện thủ tục hải quan, giảm chi phí đầu vào cho DN.

Tuy nhiên, những nhiệm vụ đặt ra trong tiến trình hiện đại hóa hải quan đòi hỏi toàn Ngành phải tiếp tục CCTTHC để tạo ra sự chuyển biến căn bản trong công tác quản lý nhà nước về hải quan, qua đó giúp cơ quan Hải quan thực sự trở thành bạn đồng hành với DN.

Quyết liệt ở các khâu

Với quyết tâm đơn giản hóa thủ tục hải quan một cách triệt để, theo đại diện Vụ Pháp chế, ngay từ đầu năm 2018, Tổng cục Hải quan đã ban hành Kế hoạch CCHC năm 2018. Kế hoạch tập trung vào 7 nhiệm vụ: Cải cách thể chế; CCTTHC; cải cách tổ chức bộ máy; xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC, viên chức; cải cách tài chính công; hiện đại hóa hành chính và chỉ đạo, điều hành về CCHC.

Trong đó, cơ quan Hải quan sẽ tiến hành rà soát hệ thống pháp luật hải quan để xác định các văn bản cần phải sửa đổi, bổ sung, ban hành mới đáp ứng yêu cầu quản lý Ngành và hoàn thiện quản lý hệ thống pháp luật hải quan. Tập trung hoàn thiện các nghị định, quyết định trình Chính phủ..., đối chiếu với các yêu cầu của thực tiễn và yêu cầu hội nhập, để đề xuất CCTTHC hải quan. Tiếp tục đẩy mạnh CCTTHC theo hướng đơn giản, minh bạch, thống nhất, phù hợp với các chuẩn mực quốc tế về hải quan, tạo thuận lợi hơn nữa cho hoạt động XNK...

Đồng thời, quyết tâm điện tử hóa mọi quy trình, thủ tục hải quan; rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật hải quan; đẩy mạnh tuyên truyền, cung cấp hỗ trợ thông tin pháp luật hải quan cho DN XNK, người khai hải quan, người nộp thuế.

Đặc biệt, công bố công khai TTHC tại các nghị định, sửa đổi, bổ sung có quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật Hải quan về thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan. Triển khai thực hiện tốt nghị định của Chính phủ, sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định liên quan đến kiểm soát TTHC: đánh giá tác động TTHC; công bố, công khai TTHC; kiểm tra công tác kiểm soát TTHC của Ngành.

Đại diện Vụ Pháp chế cho biết, ngành Hải quan đang từng bước phấn đấu xây dựng Hải quan Việt Nam hiện đại, có cơ chế, chính sách đầy đủ, minh bạch, thủ tục hải quan đơn giản, hài hòa đạt chuẩn mực quốc tế, trên nền tảng ứng dụng CNTT, xử lý dữ liệu tập trung và áp dụng rộng rãi phương thức quản lý rủi ro, đạt trình độ tương đương với các nước tiên tiến trong khu vực Đông Nam Á; xây dựng lực lượng Hải quan đạt trình độ chuyên nghiệp, chuyên sâu có trang thiết bị kỹ thuật hiện đại tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động XNK.

Phối hợp với các bộ, ngành hoàn tất các điều kiện về hạ tầng kỹ thuật, cơ sở pháp lý để triển khai 130 TTHC đã đăng ký năm 2018; tiếp tục triển khai Cơ chế một cửa quốc gia đường hàng không; triển khai mở rộng trên toàn quốc đối với thủ tục tàu thuyền vào, rời cảng biển, cảng nội địa, cảng dầu khí ngoài khơi... Chuẩn bị cho việc trao đổi chính thức e-C/O form D với 3 nước ASEAN (Singapore, Indonesia và Malaysia) từ 1/1/2018; tham gia triển khai thí điểm trao đổi tờ khai hải quan ASEAN (ACDD); chuẩn bị các điều kiện cần thiết để sẵn sàng kết nối và trao đổi chứng nhận kiểm dịch thực vật e-SPS (e-Phyto) với các nước ASEAN, trước mắt là với Indonesia.

Tiếp tục phối hợp với các bộ quản lý chuyên ngành thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kiểm tra chuyên ngành (KTCN) đối với hàng hóa XNK, giảm thời gian thông quan hàng hóa; nâng cao hiệu quả thực hiện các thủ tục KTCN (cơ chế một cửa liên thông) tại các địa điểm KTCN tập trung đã được thành lập ở các cửa khẩu (Quảng Ninh, Hải Phòng, Lạng Sơn, Hà Nội, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh, Lào Cai, Quảng Ngãi). Tập trung thực hiện thí điểm KTCN một số mặt hàng tại cơ quan Hải quan.

Triển khai vận hành có hiệu quả Cổng thông tin thương mại quốc gia, đáp ứng cam kết quan trọng trong Hiệp định tạo thuận lợi thương mại với WTO đồng thời đóng vai trò là một công cụ hữu ích để hỗ trợ các cộng đồng DN trong hoạt động XNK.

Ông Vũ Quang Tùng, Trưởng phòng XNK, Công ty CP may Sông Hồng: Những kết quả trong CCTTHC hải quan thời gian qua đã có tác động rất lớn đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN. Các thông tin chính sách pháp luật về hải quan tương đối dễ tiếp cận, công tác tuyên truyền và hỗ trợ các DN được ngành Hải quan được thực hiện thường xuyên, liên tục và hiệu quả. Cơ quan Hải quan luôn lắng nghe, quan tâm đến các kiến nghị của DN, giải đáp các vướng mắc, hướng dẫn kịp thời những khó khăn trong quá trình làm thủ tục, nhờ đó DN đã hạn chế được tối đa các sai sót trong việc tuân thủ chính sách pháp luật về hải quan tạo điều kiện thuận lợi nhất để DN phát triển sản xuất, kinh doanh, hội nhập quốc tế. Ông Nguyễn Vũ Trụ, Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Công ty CP đầu tư phát triển máy Việt Nam (VIMID): Thủ tục hải quan đang từng bước sửa đổi đã khắc phục được những thiếu sót trước đây, bám sát thực tế hoạt động của DN hơn. Trong nỗ lực minh bạch hóa, tạo lập môi trường kinh doanh thông thoáng, có thể nói, ngành Hải quan đã có nhiều đóng góp với những kết quả về cải cách liên quan có sức lan tỏa lớn. Thời gian tới, DN kỳ vọng, ngành Hải quan sẽ tiếp tục có những cải cách đột phá mạnh mẽ hơn nữa để thông qua đó cải thiện môi trường kinh doanh của Việt Nam, hỗ trợ, tạo điều kiện tốt hơn nữa cho DN phát triển bền vững, hội nhập thành công. Trong đó, đối với DN XNK, ngành Hải quan nên thực hiện đồng bộ hóa giữa quy trình thủ tục cũ và mới, giảm trở ngại cho DN khi thực thi những quy trình TTHC hải quan, thực hiện hoàn thuế, áp mã hàng hóa, lệ phí trong quá trình thực hiện thủ tục..., theo đúng tinh thần và yêu cầu của Nghị quyết 19, Nghị quyết 35 của Chính phủ.