Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Văn Đức xem lại các hình ảnh về hành trình đền ơn đáp nghĩa của mình và đồng đội nhiều năm qua.

Người lính biển kiên cường

Gặp ông Sáu Đức (Đại tá Nguyễn Văn Đức) vào một ngày tháng Tư lịch sử, chúng tôi được vị thuyền trưởng Tàu không số năm xưa kể lại chiến tích lừng lẫy ngày ấy.

Tháng 10/1962, chiếc tàu gỗ mang tên Phương Đông 1 từ Đồ Sơn (Hải Phòng) chở theo 30 tấn vũ khí chi viện cho chiến trường miền Nam, an toàn cập bến Vàm Lũng (Cà Mau). Nối tiếp đó, 3 tàu Phương Đông 2, 3, 4 cũng lần lượt hoàn thành nhiệm vụ mang theo hơn 90 tấn vũ khí vào Nam. Từ đây, xem như “đường Hồ Chí Minh trên biển” được khai thông thành công. Như nhận định của nhiều nhà nghiên cứu, đây là con đường vận chuyển chiến lược với hiệu quả cao hơn nhiều lần so với đường bộ. Nếu 100 tấn vũ khí chở bằng đường biển trên một con tàu có 10 - 15 cán bộ, chiến sĩ đi trong 10 ngày thì vận chuyển bằng đường bộ phải cần 1 tiểu đoàn vận tải cơ giới hoặc 1 sư đoàn bộ binh khuân vác trong mấy tháng trời.

4 chuyến hải trình huyền thoại ấy chính là kết quả nỗ lực táo bạo của 5 thuyền trinh sát vượt biển từ Nam ra Bắc xin vũ khí viện trợ cho miền Nam từ tháng 10/1961. Có 5 thuyền từ 4 tỉnh Bến Tre, Trà Vinh, Cà Mau, Bà Rịa - Vũng Tàu lên đường ra Bắc, làm nhiệm vụ chính là trinh sát mở đường trên biển Đông, thăm dò tình hình hoạt động trên biển của địch và thăm dò bà con ngư dân đánh cá như thế nào để báo cáo với Trung ương. Các chuyến đi thắng lợi, có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc mở đường vận chuyển chiến lược trên biển. Thủy thủ đoàn sau này đều có mặt trên các tàu không số từ Bắc vào Nam, có nhiệm vụ chính là hoa tiêu đưa tàu vào đúng bãi an toàn.

Đại diện cựu chiến binh đoàn Tàu không số, ông Nguyễn Văn Đức trao quà cho gia đình đồng đội.

Ông Nguyễn Văn Đức vinh dự có mặt trên chuyến thuyền trinh sát từ quê hương Bến Tre ra Bắc và sau đó trở về cùng 30 tấn vũ khí trên tàu Phương Đông 4.

Trong 14 năm (1961 – 1975), ông Nguyễn Văn Đức và đồng đội thực hiện nhiều chuyến vượt biển nữa. Lần nào cũng trùng trùng hiểm nguy vì sóng to gió lớn và lưới trinh sát dày đặc của Hạm đội 7 Hải quân Mỹ và lực lượng hải quân Việt Nam Cộng hòa. Mất mát, hy sinh là không tránh khỏi.

Đầu năm 1968, theo lệnh của Quân ủy Trung ương, 4 tàu xuất phát cùng lúc vận chuyển vũ khí khẩn cấp cho cuộc tổng tấn công và nổi dậy Xuân Mậu Thân. Tuy nhiên, có đến 3 tàu bị phát hiện, vây hãm và cuối cùng buộc phải phá tàu. Ông Nguyễn Văn Đức không thể nào quên hình ảnh người đồng đội trẻ quê Tiền Hải, Thái Bình, vừa cưới vợ được 3 ngày đã phải lên đường làm nhiệm vụ. “Cậu ấy gục xuống sau loạt đạn đầu tiên của kẻ thù khi tàu vào Quảng Ngãi, chỉ kịp trăn trối: “Các anh ở lại chiến đấu thắng lợi!” rồi hy sinh trên tay tôi…” – ông Nguyễn Văn Đức xúc động chia sẻ.

Gác lại những đau thương, mất mát, các đoàn tàu không số lại bất chấp hiểm nguy cố gắng tìm lộ trình mới tiếp tục chi viện cho miền Nam. Tháng 10/1969, tàu 154 theo hành trình mới đi qua nhiều vùng biển quốc tế đã cập bến Hòn Khoai (Cà Mau) mang theo 70 tấn vũ khí kịp thời vực dậy khí thế cho cách mạng miền Nam. Từ đây ghi dấu thắng lợi mới cho các đoàn tàu không số sau 3 năm hoạt động không thành công.

Đại tá Nguyễn Văn Đức tiếp tục tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử khi tham gia giải phóng quần đảo Trường Sa. Ngày 2/5/1975, ông cũng làm thuyền trưởng đưa tàu ra Côn Đảo đón 200 cán bộ, chiến sĩ bị tù đày trở về mừng ngày thống nhất.

Chiến tranh biên giới Tây Nam nổ ra, là Tham mưu phó Lữ đoàn 125 Hải quân, ông Đức tiếp tục chỉ huy nhiều chuyến tàu chở quân tình nguyện Việt Nam sang chiến trường Campuchia giúp nước bạn chiến đấu…

Trả nghĩa “bến xưa”

Một đời ngang dọc trên biển, nhiều lần ông Nguyễn Văn Đức và đồng đội rơi vào hoàn cảnh “ngàn cân treo sợi tóc” và được đồng bào cứu giúp, cưu mang. Rồi các chuyến tàu vào bờ đều được người dân giúp ngụy trang, giữ bí mật, giúp bốc chuyển hàng, tiếp tế cho tàu…

Chia sẻ về tình cá nước giữa hải quân tàu không số và người dân, ông Đức cho rằng : “Nhiệm vụ thắng lợi đều nhờ sự đóng góp của đồng bào, cán bộ, chiến sĩ địa phương. Năm 1963, Mỹ Ngụy mở trận càn “Sóng tình thương” kết hợp hải - lục - không quân đánh phá vùng căn cứ của ta tại Cà Mau. Nhờ sự chở che của người dân mà cuộc càn quét diễn ra cách 1 cây số thôi mà vẫn đảm bảo được bí mật cho bến tàu”.

“Hơn 60 năm rồi, anh em trên những con Tàu không số ngày ấy còn sống đều không bao giờ quên cái ơn đồng bào, đồng chí đã bảo vệ, cưu mang mình được vẹn nguyên để tiếp tục chiến đấu đến ngày toàn thắng. Hàng năm, chúng tôi đều trở lại các bến xưa, cố gắng tổ chức các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, giúp đỡ được phần nào cho gia đình đồng bào, đồng đội, đồng chí từng chia sẻ gian khó cùng các đoàn Tàu không số năm xưa”, ông Nguyễn Văn Đức cho biết.

Từ khi rời các cương vị vào năm 1996, ông Nguyễn Văn Đức tham gia nhiều công tác tại địa phương và tập trung cho công tác đền ơn đáp nghĩa. Đặc biệt, từ khi Ban Liên lạc Cựu chiến binh Đoàn tàu không số tại TPHCM ra đời vào năm 2008, ông Nguyễn Văn Đức với vai trò Chủ tịch Hội truyền thống đường Hồ Chí Minh trên biển tại TPHCM cùng đồng đội đã vận động được gần 100 tỷ đồng cho công tác đền ơn đáp nghĩa: xây nhà tình nghĩa, tình thương, xây cầu đường nông thôn, trao học bổng khuyến học - khuyến tài, thăm khám bệnh, tặng quà, hỗ trợ các hoàn cảnh khó khăn… tại các địa phương ghi dấu ấn của các đoàn Tàu không số.

Ngoài ra, nghĩa tình đồng đội vẫn luôn được ông Nguyễn Văn Đức canh cánh bên lòng khi nhiều người lính tàu trở về đời thường cuộc sống còn nhiều khó khăn. Từ đó, những cựu chiến binh đoàn Tàu không số đã góp cổ phần vào khu vui chơi Thỏ Trắng tại công viên Lê Thị Riêng. Không phải để làm giàu mà phần lợi nhuận được dành cho công tác nghĩa tình đồng đội, chia sẻ cùng các cựu chiến binh tàu không số và gia đình lúc ốm đau, hữu sự…