Na Ư là xã biên giới có 24km đường biên giới giáp với Lào, là địa bàn phức tạp về ma túy của tỉnh Điện Biên. Nơi đây từng được gọi là "thung lũng tử thần”, vì có những thời điểm cơn bão ma túy ở Na Ư như một đám mây đen lớn che khuất cả dãy núi Ca Hâu sừng sững.

Nhờ có cô Huấn và các thầy cô giáo trong trường, V. A. M và V. A. H đã vượt qua nỗi mặc cảm hoàn cảnh gia đình, nỗ lực vươn lên trong học tập.

Hệ lụy của ma túy đã làm biết bao gia đình ở đây tan nát trong cảnh con mất cha, vợ mất chồng, những đứa bé mồ côi cả cha lẫn mẹ. Thế nhưng vượt qua những khó khăn đó, sự học, nghiệp trồng người ở Na Ư vẫn phát triển mạnh mẽ.

Quét sạch dần bóng đen ma túy - Na Ư lại đang chuẩn bị khoác lên mình màu áo Xuân mới. Từ trên đỉnh đèo nhìn xuống, “thung lũng tử thần” xưa kia hiện lên đẹp đúng như trong nét vẽ của các cô, cậu học trò nhỏ nơi đây với thung lũng cỏ xanh ngát, mái trường hồng tươi màu ngói, đàn trâu thủng thẳng gặm cỏ phía chân đồi…

Nằm nép mình dưới chân núi Ca Hâu, Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học và trung học cơ sở Na Ư nay đã ghép thành một, với tổng số trên 440 học sinh của 2 cấp học. 100% học sinh trong trường là con em đồng bào dân tộc Mông.

Chia sẻ về những khó khăn trong công tác giảng dạy ở vùng biên, thầy giáo Nguyễn Trọng Sơn, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: những khó khăn về giao thông hay thiếu thốn về cơ sở vật chất không phải là điều quá trăn trở đối với nhà trường, mà điều buồn nhất đối với 39 cán bộ giáo viên đang công tác nơi đây đó chính là con số trên 30% số học sinh trong nhà trường có cha mẹ, người thân đang phải chấp hành án hoặc bị tử hình vì liên quan đến ma túy.

Điều đó khiến nhiều em bỗng trở thành trẻ mồ côi, không nơi nương tựa, có tâm lý chán trường, muốn bỏ học. Do đó, ngoài việc thực hiện công tác chuyên môn, các thầy cô giáo trong nhà trường vừa phải kiêm thêm nhiệm vụ làm cha, làm mẹ cho các em, nuôi dưỡng các em như con đẻ, chăm sóc, giáo dục hình thành kỹ năng sống cho từng em, giúp các em vượt qua mặc cảm, phấn đấu học tập tốt.

"Để động viên chia sẻ đối với những học sinh này là vấn đề đặt ra bức thiết đối với chúng tôi. Và để cho các cháu trở lại học tập được bình thường là công rất lớn của các thầy, các cô chủ nhiệm, các thầy cô giáo bộ môn để các em tránh được những cái mặc cảm, tự ti. Mặc dù các cháu có hoàn cảnh gia đình khó khăn như vậy nhưng từ đầu năm đến nay chúng tôi cũng không có học sinh nào bỏ học, nghỉ học vì các lý do trên, các cháu đều rất yêu trường, mến lớp", thầy Sơn nói.

Do địa bàn khó khăn nên việc đảm bảo cho các em có một bữa ăn đầy đủ chất cũng phải cần rất nhiều đến sự san sẻ của các giáo viên trong nhà trường.

Trên con đường nhỏ đi xuống khu nội trú học sinh, cô giáo Nguyễn Thị Huấn có 5 năm công tác tại trường cho biết, đã không biết bao lần rơi nước mắt khi chứng kiến cảnh học sinh của mình nằm khóc vì nhớ gia đình, bố mẹ. Có những em biết mười mươi rằng người thân của mình sẽ chẳng bao giờ có thể quay về khi dính líu đến những vụ án ma túy rất nghiêm trọng như: V. A. M có bố bị bắt vì buôn bán trái phép 489 bánh heroin, hay V. A. H có cả bố mẹ dính líu tới việc mua bán, vận chuyển trái phép 120 bánh ma túy.

Bởi vậy các cô sợ nhất không phải là áp lực về công việc, những khó khăn vất vả nơi vùng biên, những con đường lầy lội bùn lầy khi mưa xuống… mà là sự suy sụp tinh thần của những tâm hồn còn non trẻ. Chính những điều đó thôi thúc cô, cũng như các giáo viên khác trong trường phải nỗ lực hơn nữa, làm điểm tựa về cả tinh thần, hỗ trợ vật chất cho các em.

Cô giáo Nguyễn Thị Huấn chia sẻ: "Khi mà thấy các em khóc như thế tôi cũng tủi thân thay các em ý, kìm nén lòng mình và động viên các em đi học, động viên các em tự tin cố gắng vượt qua mọi khó khăn gian khổ, mọi hoàn cảnh của gia đình để tiếp tục học tập, để thoát khỏi đói nghèo. Và mong muốn các em dù hoàn cảnh nào các em cũng phải tự tin xứng đáng với những kỳ vọng của các thầy cô giáo".

Vất vả nhất là các em nhỏ ở thời gian đầu khi người thân bị bắt, các cô phải thay nhau đón các em về ngủ chung, nấu cơm, giặt quần áo, vỗ về trong từng giấc ngủ như con đẻ của mình để các em vơi đi nỗi nhớ nhà, nhớ cha mẹ.

Kết thúc câu chuyện với cô giáo Huấn cũng là lúc các em học sinh tiểu học của nhà trường vừa bắt đầu vào bữa cơm trưa cuối cuối tuần. Cô giáo Nguyễn Thị Thâu cho biết, đối với các em có hoàn cảnh khó khăn, người thân phải chấp hành án mà nhỏ tuổi thì trọng trách dường như lại đè nặng nhiều hơn lên vai các thầy cô. Gia đình ly tán, cuộc sống sinh hoạt của các em gần như dựa hoàn toàn vào nhà trường, thầy cô.

Dù được hỗ trợ tiền ăn của nhà nước, song rất ít, với 70.000 đồng/tháng, cộng thêm địa bàn đặc thù khó khăn xa trung tâm, không có chợ nên việc đảm bảo cho các em có một bữa ăn đầy đủ chất cũng phải cần rất nhiều đến sự san sẻ của các giáo viên trong nhà trường. Vất vả nhất là thời gian đầu khi người thân các em bị bắt, các cô phải thay nhau đón các em về ngủ chung, nấu cơm, giặt quần áo, vỗ về trong từng giấc ngủ như con đẻ của mình để các em vơi đi nỗi nhớ nhà, nhớ cha mẹ.

Nhưng có lẽ vì những tình cảm đó, nên dù bản thân đã có 15 năm công tác tại địa bàn, song đến hiện tại cô cũng coi đây là nhà và không muốn xin chuyển đi nơi khác. Vui nhất là qua thời gian cố gắng động viên các con lấy lại niềm tin, thấy các con đã tự lập trong cuộc sống, vươn lên trong học tập và ý thức được việc phải trở thành người có ích cho xã hội.

Rời Na Ư khi ánh nắng chiều dần tắt sau dãy núi Ca Hâu, cũng là lúc le lói những ánh đèn bên dãy nhà công vụ của trường, các thầy cô đang tất bật chuẩn bị cho các con bữa cơm tối. Điều đọng lại trong chúng tôi chính là tấm lòng của các thầy cô dành cho các em học sinh ở đây. Bởi nếu như không có lòng yêu trẻ, vượt qua bao khó khăn bám trụ nơi vùng đất biên ải này của các thầy cô, những "mẹ hiền", thì không biết nhiều phận đời nhỏ bé có hoàn cảnh đặc biệt ở đây sẽ trôi dạt về đâu?./.