Lại một cách giải thích quen thuộc “đổ thừa thiên tai” như nhiều vụ việc khác được đưa ra từ lãnh đạo tỉnh tỉnh Quảng Nam: Nguyên nhân ban đầu cho thấy là do nước lũ đổ về quá lớn do ảnh hưởng của cơn bão số 4! Nhưng phải chăng “nguyên nhân ban đầu” này đã là chính xác? Ngay khi có thông số về sự cố, TS. Tô Văn Trường- một chuyên gia hàng đầu về tài nguyên nước đã phản biện trên báo chí: Lũ theo thiết kế tương đương 10% tại vị trí đập Sông Bung 2 khoảng 1.950 m3/giây, trong khi lũ gây ra sự cố vừa qua mới chỉ 560 m3/giây thì không thể đổ lỗi do lũ lớn.Trong khi đó, về kỹ thuật, đường ống dẫn dòng là phần kết cấu chuyển nước, không phải hạng mục chịu sức ảnh hưởng của lũ hay mực nước lớn. Các đường ống này đều có thông số cụ thể, lưu lượng qua đường ống có muốn tăng thêm cũng không được. Hơn nữa, trước cơn lũ, hồ Sông Bung 2 mới tích được hơn một nửa dung tích (khoảng 50 triệu m3/92 triệu m3 thiết kế) thì lũ về, đúng ra hồ vẫn còn khả năng tích nước tiếp.

Nguyên nhân chính xác, đầy đủ còn đang được cơ quan chức năng làm rõ như chỉ đạo của Chính phủ, nhưng dù là gì thì hậu quả phần nhiều vẫn thuộc về những người dân địa phương. Câu chuyện an toàn thủy điện không phải mới xuất hiện mà từ khoảng 5 năm gần đây, liên tiếp những công trình thủy điện gây sự cố. Đó là chuyện động đất liên quan Thủy điện Sông Tranh 2 (Quảng Nam), vỡ đập Thủy điện la Krêl 2 (Gia Lai) năm 2013, vỡ đập Thủy điện Đăk Mek 3 (Kon Tum) năm 2012, vỡ đập Thủy điện Đakrông 3 (Quảng Trị) năm 2012... Đó còn chưa kể việc xả lũ dồn dập ở không ít nơi đã góp phần gây lũ lớn cho hạ lưu khiến thiệt hại nặng nề về người và tài sản của dân, điều mà hàng năm vẫn lặp lại.

Nhìn thẳng thực tế, các hồ, đập thủy điện hiện đang như những “quả bom nước” đang án ngữ trên đầu nhiều khu vực dân cư. Giải pháp để nâng cao tính an toàn các hồ, đập này vẫn được các cơ quan chức năng đặt ra mỗi khi có sự cố nhưng vụ việc Sông Bung 2 vừa xảy ra khiến người dân càng thêm lo lắng. Theo một thống kê từ năm 2012, cả nước có khoảng 7.500 thủy điện và hồ chứa nước trên sông, nay con số có lẽ đã tăng hơn nhiều. Vì vậy, cần rà soát thường xuyên chất lượng các công trình thủy điện; xây dựng một cách khoa học vì lợi ích cộng đồng trong phương án xả lũ các hồ chứa và thực hiện nghiêm quy định xả lũ. Bên cạnh đó, việc thi công các công trình mới cần được kiểm soát chặt chẽ, nghiêm trị những người có sai phạm khi các sự cố xảy ra. Bảo đảm an toàn các công trình thủy điện không phải chỉ vì cuộc sống người dân bên dòng chảy mà còn vì chính các doanh nghiệp đầu tư và sự yên bình của toàn xã hội.