Ông Dương Trung Quốc

“Chúng ta đều biết, việc số liệu thống kê chưa chính xác có hai lý do: Do cố ý “chọn số đẹp” và do phương pháp không đúng. Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) chẳng hạn, cũng có nhiều quan điểm và cách tính khác nhau. Như vậy đầu tiên phải lựa chọn, thống nhất về phương pháp tính và phải có tiêu chí để lựa chọn được phương pháp tính sát với hiện thực hơn, có ý nghĩa hơn chứ không phải làm sao cho ra số liệu nghe “đẹp” hơn. Cũng cần thống nhất cơ quan nào đứng ra làm, không thể để tình trạng mỗi cơ quan tính một phách như hiện nay. Tôi hy vọng dự án Luật Thống kê sửa đổi lần này giải quyết được câu chuyện đó.

Ngoài ra, như tôi đã nói, con số thống kê có hai mục tiêu, có thể là mục tiêu khoa học, để tìm ra sự thật; còn một mục tiêu nữa là để tính thành tích. Mà đó vẫn là một căn bệnh rất phổ biến. Tôi có lần nói đùa rằng hình như nhiều nơi, nhiều chỗ đang sử dụng một loại phần mềm rất đặc biệt, cứ click vào là cho ra toàn số đẹp! Nếu còn giữ cung cách làm đó thì không bao giờ có số liệu thống kê trung thực”.

Vậy chúng ta có nên mạnh dạn không coi tổng sản phẩm địa phương (GRDP) là một yếu tố xét thành tích hay không? Vì có như vậy mới tránh được việc tổng GRDP cao gấp 1,7 lần GDP cả nước?

Nên thế. Vì cấp nào cũng đổ xô đi tính GRDP cả cũng không hợp lý. Xã hay huyện thì có nên tính không; tính GRDP xã, huyện như thế thì có phản ánh được tình hình thực tế không? Tôi không phải chuyên gia về lĩnh vực này, nhưng tôi cho rằng mặc dù vẫn phải tính toán GRDP, GDP để có giải pháp chính sách, nhưng đừng coi đấy là thành tích của địa phương.

Nhiều ý kiến phàn nàn rằng Việt Nam vẫn “một mình một kiểu” trong tính toán thống kê và đó là một trở ngại lớn trong thời kỳ hội nhập kinh tế toàn cầu như hiện nay. Ông nghĩ sao?

Tôi tán thành quan điểm đó. Cũng phải thấy là mỗi quốc gia có một đặc thù riêng nên việc tính toán các chỉ tiêu về xã hội là khá phức tạp; nhưng các chỉ tiêu kinh tế thì phải có cách tính phù hợp với thông lệ quốc tế.

Nhìn vào những chỉ tiêu trong báo cáo kinh tế - xã hội mà Chính phủ vừa trình Quốc hội, ông có nhận xét gì?

Nói nhận xét thì không hẳn, nhưng tôi có một băn khoăn rất lớn. Bản Báo cáo “bám” rất sát vào nhiệm vụ thực thi các chỉ tiêu trong nghị quyết của Quốc hội; mà theo đó thì hầu hết các chỉ tiêu đều đạt và vượt. Nhưng nhìn tổng thể chúng ta không nhận thấy một sự phát triển thật rõ nét. Dường như chúng ta đang cố gắng hoàn thành chỉ tiêu để “ứng phó”, mà chưa tạo ra được những thay đổi thực sự mang tính đột biến. Đó là chưa bàn đến việc con số chính xác đến đâu. Trong khi đó sự hài lòng của người dân - một chỉ tiêu tôi cho rất quan trọng -thì chưa hề được đề cập đến. Mặc dù nghe có vẻ mơ hồ, nhưng nhiều nước cũng đã tính được chỉ tiêu này. Một cảm nhận khác của tôi là giữa ngoại giao và kinh tế chưa có bước tiến đồng bộ với nhau. Vừa qua, chúng ta đạt được nhiều thành tựu ngoại giao lớn, hội nhập rất nhanh chóng, nhưng thực lực và sự chuẩn bị của nền kinh tế còn hết sức sơ sài. Cơ hội cũng là thách thức, trong khi chúng ta lại không chuẩn bị gì để đón bắt cơ hội cả. Nhận định “thua trên sân nhà” là lời than quen thuộc; là dự báo của rất nhiều doanh nghiệp và điều đó thật sự nguy hiểm.

Xin cảm ơn ông!