EC kiểm tra thực tế tình hình khắc phục “Thẻ vàng” IUU vào quý 1/2022
	Để “Thẻ vàng” IUU không thể thành “Thẻ đỏ”
	“Xoá sổ” tàu cá vi phạm vào tháng 10/2022 để gỡ “thẻ vàng” IUU

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT) Nguyễn Quang Hùng.

Gần 5 năm kể từ khi EC cảnh báo “Thẻ vàng” đối với hoạt động khai thác IUU của Việt Nam, đến nay việc khắc phục các khuyến nghị của EC đã đạt được những kết quả như thế nào, thưa ông?

au gần 5 năm triển khai các giải pháp chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của EC, năng lực quản lý nghề cá đã có sự chuyển biến tích cực so với trước như: đã hoàn thiện khung pháp lý cơ bản nội luật hóa các quy định quốc tế quy định về chống khai thác IUU, đặc biệt là Quy định 1005/2008 của EC; đảm bảo hướng tới xây dựng nghề cá bền vững, có trách nhiệm và hội nhập quốc tế.

Bên cạnh đó, tổ chức triển khai các quy định liên quan về chống khai thác IUU trong Luật Thủy sản và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật đã đạt được một số kết quả. Cụ thể, công tác quản lý đội tàu từng bước được siết chặt, giảm dần số lượng tàu cá và nghề khai thác ảnh hưởng đến ngư trường nguồn lợi thủy sản để giảm cường lực khai thác; phân bổ hạn ngạch giấy phép khai thác thủy sản theo đặc điểm nghề cá cho từng địa phương. Bên cạnh đó, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) và đánh dấu tàu cá có tiến bộ; bước đầu đã khai thác, vận hành, sử dụng hệ thống giám sát hành trình tàu cá để theo dõi, giám sát tàu cá hoạt động trên biển; cơ bản xây dựng được cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia.

Đáng chú ý, công tác kiểm soát tàu cá Việt Nam ra, vào cảng, kiểm soát sản lượng thủy sản qua cảng, thực hiện chứng nhận, xác nhận và truy xuất nguồn gốc thủy sản từ khai thác trong nước tại một số địa phương đã được thực hiện theo quy định; bước đầu đã kiểm soát nguồn gốc thủy sản từ khai thác của tàu nước ngoài cập cảng theo quy định của Hiệp định biện pháp quốc gia có cảng (PSMA).

Ngoài ra, công tác thực thi pháp luật, xử phạt hành vi khai thác IUU đã được tăng cường, đưa ra xử phạt được một số vụ việc vi phạm hành vi khai thác IUU nghiệm trọng có mức phạt lên đến 1 tỷ đồng như vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài. Tình trạng tàu cá vi phạm các nước trong khu vực đã giảm so với trước....

Bên cạnh kết quả đạt được, xin ông chia sẻ thêm về những tồn tại, hạn chế trong triển khai các nhiệm vụ, giải pháp để chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” theo các khuyến nghị của EC?

Bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo “Thẻ vàng”. Cụ thể, khung pháp lý tương đối đầy đủ, tuy nhiên quá trình thực thi chưa đồng bộ, thống nhất giữa các địa phương, có địa phương thực hiện nghiêm túc, có kết quả, có địa phương vẫn chưa đạt được yêu cầu.

Ngoài ra, thực hiện việc cấp Giấy phép khai thác thủy sản theo quy định còn rất thấp (mới đạt 50,8%). Tại một số tỉnh tỷ lệ cấp Giấy phép khai thác thủy sản thấp hơn trung bình cả nước như: Quảng Trị, Quảng Bình, Quảng Nam, Thừa Thiên Huế, Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hóa, Phú Yên, TPHCM, Trà Vinh, Quảng Ninh.

Đặc biệt, Việt Nam chưa ngăn chặn, chấm dứt được tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài; tập trung chủ yếu tại các tỉnh Kiên Giang, Cà Mau, Bến Tre, Bình Định, Bình Thuận, Bà Rịa-Vũng Tàu. Phía EC khẳng định nếu không ngăn chặn, chấm dứt được tình trạng này sẽ không gỡ cảnh báo “Thẻ vàng”…

Trong bối cảnh hiện tại, theo ông tới thời điểm nào Việt Nam có thể thực sự gỡ được “Thẻ vàng” IUU?

Tháng 5/2022, Bộ NN&PTNT đã trình Chính phủ xem xét, phê duyệt Đề án chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030. Đề án nêu rõ mục tiêu gỡ “Thẻ vàng” trong giai đoạn 2022-2023.

Đề án đặt ra tổng thể các vấn đề cần giải quyết kèm với phương án về nguồn lực triển khai. Một trong những nội dung quan trọng tại Đề án là chuyển đổi dần quản lý nghề cá theo cách truyền thống sang ứng dụng công nghệ thông tin. Ví dụ, nhật ký khai thác bằng giấy chuyển sang nhật ký khai thác điện tử; quản lý tàu cá hiện nay đang quản lý giấy chuyển sang hệ thống cơ sở dự liệu; truy xuất nguồn gốc điện tử... Đề án cũng nêu vấn đề sẽ xây dựng Trung tâm chỉ huy điều hành IUU, đảm bảo thông tin kết nối thông suốt giữa Trung ương và 28 tỉnh ven biển cũng như với các lực lượng liên quan, đảm bảo tính đồng bộ, phối hợp kịp thời…

Xin cảm ơn ông!