Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan ga đường sắt quốc tế Yên Viên, Cục Hải quan Hà Nội. Ảnh: N.Linh

Còn chênh lệch về năng lực

Theo Cục Hải quan Hà Nội, tính đến ngày 25/9/2024, trong tổng số 335 đại lý làm thủ tục hải quan, có 299 đại lý đang hoạt động, 3 đại lý tạm dừng hoạt động và 33 đại lý đã chấm dứt hoạt động.

Mặc dù con số này vẫn cho thấy sự ổn định tương đối của hoạt động các đại lý trên địa bàn, song khi đánh giá về mức độ chấp hành pháp luật hải quan và pháp luật thuế, Cục Hải quan Hà Nội cho biết, vẫn còn tình trạng chưa chấp hành đầy đủ quy định về báo cáo.

Thống kê riêng từ quý 3 năm 2023 đến quý 1 năm 2024, chỉ có 23/299 đại lý chấp hành đúng và đầy đủ các quy định về báo cáo.

Đáng chú ý, 164 đại lý đã gửi báo cáo hoạt động không đúng thời hạn trong ba kỳ liên tiếp. Điều này cho thấy, mặc dù các quy định về báo cáo là bắt buộc, song vẫn còn một số lượng không nhỏ các đại lý không tuân thủ nghiêm ngặt các quy định này.

Xét theo quy mô, có 22 đại lý có số lượng khách hàng lớn hơn 10 doanh nghiệp; Có 20 đại lý có số lượng trên 500 tờ khai xuất nhập khẩu/1 quý phục vụ cho khách hàng; có 20 đại lý có kim ngạch xuất nhập khẩu trên 10 triệu USD/1 quý.

Điều này phản ánh sự phân hóa về quy mô và năng lực hoạt động giữa các đại lý, khi không nhiều đại lý có khả năng thực hiện các giao dịch có giá trị lớn.

Trước thực trạng đó, Cục Hải quan Hà Nội cho biết, thời gian qua công tác quản lý, giám sát đại lý làm thủ tục hải quan đã được triển khai đồng bộ và thường xuyên.

Cục Hải quan Hà Nội phối hợp chặt chẽ với các chi cục trực thuộc để duy trì và phát triển mối quan hệ đối tác với các đại lý hải quan. Điều này bao gồm việc hỗ trợ các đại lý thực hiện thủ tục hải quan, giải quyết vướng mắc, tham vấn cũng như triển khai các hoạt động đối thoại với doanh nghiệp.

Một điểm nổi bật trong công tác quản lý là việc thực hiện Kế hoạch 205/KH-UBND ngày 28/10/2020 của UBND TP. Hà Nội về hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện thủ tục hải quan giai đoạn 2020-2025. Kế hoạch này đặt mục tiêu tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, tháo gỡ khó khăn và đảm bảo tính minh bạch, nhanh chóng trong các thủ tục hải quan.

Bên cạnh đó, hàng năm, Cục Hải quan Hà Nội tổ chức các hội nghị đối thoại Hải quan – Doanh nghiệp để tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật và cập nhật các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp trong hoạt động xuất nhập khẩu.

Qua đó, cơ quan Hải quan không chỉ duy trì mối quan hệ hợp tác mà còn khuyến khích các doanh nghiệp, đại lý làm thủ tục hải quan tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật.

Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý

Mặc dù đã đạt được những kết quả tích cực trong công tác quản lý, song Cục Hải quan Hà Nội vẫn gặp phải nhiều khó khăn trong quá trình quản lý và giám sát các đại lý làm thủ tục hải quan. Địa bàn quản lý rộng, các doanh nghiệp và đại lý nằm rải rác khiến việc liên lạc, trao đổi trực tiếp gặp nhiều khó khăn.

Một thách thức khác là hoạt động của các đại lý làm thủ tục hải quan vẫn chưa bền vững. Đặc biệt, chỉ 72 đại lý có hoạt động xuất nhập khẩu thực sự, chiếm tỷ lệ 24% trong tổng số đại lý đăng ký hoạt động, cho thấy sự chênh lệch lớn giữa số lượng đăng ký và số lượng thực tế hoạt động.

Hiện nay, chỉ có đại lý làm thủ tục hải quan là doanh nghiệp thực hiện dịch vụ bưu chính, chuyển phát nhanh sử dụng chữ ký số của đại lý để thực hiện thủ tục hải quan cho khách hàng, các đại lý khác chỉ thực hiện dịch vụ khai thuê, khai hộ cho khách hàng.

Bên cạnh đó, một số đại lý hải quan còn không tuân thủ đúng quy định về báo cáo. Cụ thể, có nhiều trường hợp đại lý không thực hiện báo cáo khi thay đổi thông tin như tên, địa chỉ, gây khó khăn cho việc quản lý và xác minh thông tin.

Điều này dẫn đến việc cơ quan Hải quan phải tiến hành xác minh thủ công, mất nhiều thời gian và nguồn lực.

Trước những thách thức trên, Cục Hải quan Hà Nội đã đưa ra nhiều giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý đại lý hải quan.

Đầu tiên là việc duy trì và phát triển mối quan hệ đối tác với các đại lý hải quan thông qua kênh đối thoại trực tiếp với các Hiệp hội logistics và doanh nghiệp. Việc thường xuyên tiếp nhận và giải quyết các vướng mắc của doanh nghiệp không chỉ giúp tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu mà còn nâng cao sự tin tưởng và hợp tác giữa các bên.

Ngoài ra, Cục Hải quan Hà Nội cũng đề xuất tăng cường công tác quản lý, giám sát hoạt động của các đại lý hải quan. Việc kiểm tra định kỳ, kiểm tra xác suất hoặc đột xuất sẽ giúp đánh giá chính xác tình hình hoạt động và tuân thủ pháp luật của các đại lý.

Qua đó, Cục có thể báo cáo, đề xuất các biện pháp phù hợp lên Tổng cục Hải quan nhằm cải thiện chất lượng quản lý và tạo thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu.